Teofil Wdzięczny (ur. 22 lutego 1890 w Łęce, zm. 23 lipca 1952 w Londynie) – polski duchowny katolicki i kapelan wojskowy, podpułkownik Polskich Sił Zbrojnych.
Życiorys
Urodził się w rodzinie ziemiańskiej, jego ojcem był Wojciech, a matką Elżbieta z domu Dębińska[1]. Na początku XX wieku jego rodzina przeniosła się z Łęki do majątku ziemskiego we Wrzącej Wielkiej[1]. Ukończył gimnazjum w Kaliszu i wstąpił do Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie. Święcenia kapłańskie przyjął 30 listopada 1916 z rąk biskupa Kazimierza Ruszkiewicza[1]. Pracę duszpasterską rozpoczął jako wikariusz w parafii św. Bartłomieja Apostoła w Domaniewicach, a w styczniu 1917 roku został wikariuszem w parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Grzegorzewie[1]. W 1919 roku przeniesiono go do parafii Świętej Anny w Łodzi[1].
15 marca 1920 roku ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego, został następnie kapelanem 17 Pułku Piechoty. W jego składzie wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej, uczestniczył m.in. w bitwie nad Berezyną[1]. Pod koniec wojny uczestniczył w ofensywie 6 Armii, docierając aż pod Brody[1]. Od 15 stycznia 1921 roku przebywał z pułkiem w Rzeszowie. 17 lutego 1921 roku został mianowany kapelanem garnizonu w Wadowicach, od 12 lipca tego samego roku był kapelanem 20 Pułku Ułanów, a od 20 listopada kapelanem 11 Pułku Ułanów Legionowych[1]. 16 grudnia 1921 roku został zatwierdzony w stopniu kapelana[1].
16 lutego 1922 roku został mianowany kapelanem garnizonu w Piotrkowie Trybunalskim, od 23 lutego 1922 był kapelanem 1 Szpitala Okręgowego[1]. 1 marca 1926 roku przeniesiono go na stanowisko kapelana 9 Szpitala Okręgowego[1]. 3 października 1928 roku został mianowany proboszczem parafii wojskowej św. Stanisława w Białymstoku[1]. 19 marca 1937 roku awansowany na stopień starszego kapelana[1].
Po wybuchu kampanii wrześniowej znajdował się w Białymstoku, gdzie do 13 września zajmował się pogrzebami ofiar nalotów Luftwaffe[1]. 13 września 1939 roku wraz z Komendą Garnizonu Białystok ewakuował się do Wołkowyska, następnie do Lidy, a 17 września do Wilna. 19 września około godziny 11:30 wraz z grupą około 1000 żołnierzy przekroczył granicę polsko-litewską i znalazł się w obozie internowania w Połądze, gdzie następnie pełnił posługę duszpasterską[1]. Od stycznia 1940 roku przebywał w obozie w Wyłkowyszkach, a od 4 kwietnia 1940 w obozie w Kalwarii pod Wilnem[1]. 10 lipca 1940 roku został wywieziony przez NKWD do obozu w Kozielsku, do którego trafił trzy dni później[1]. 2 lipca 1941 roku przeniesiono go do obozu w Griazowcu, z którego został zwolniony po podpisaniu układu Sikorski-Majski. 29 sierpnia 1941 roku odprawił w Griazowcu mszę świętą dla więźniów w obecności generałów Władysława Andersa i Zygmunta Bohusza-Szyszko[1]. Następnie został mianowany kapelanem 5 Wileńskiej Dywizji Piechoty[1].
Od stycznia 1942 roku przebywał w Dżalalabadzie, a w sierpniu 1942 roku wraz z 5 Dywizją Piechoty został ewakuowany do Persji, a następnie do Chanakin[1]. 2 września 1943 roku został mianowany proboszczem 7 Dywizji Piechoty. Od 1 listopada 1943 roku był kapelanem 4 Szpitala Wojennego. 13 lutego 1944 roku został mianowany szefem duszpasterstwa Dowództwa Jednostek Terytorialnych na Środkowym Wschodzie[1].
W czerwcu 1945 roku był proboszczem Dowództwa Rejonu Terytorialnego w Palestynie, a w październiku 1945 roku został przydzielony do Komendy Placu w Jerozolimie[1]. W grudniu 1945 roku został mianowany kapelanem polskiej sekcji 22. General Hospital[1]. 1 marca 1946 roku biskup Józef Gawlina nadał mu przywilej noszenia rokiety i mantoletu[1]. W 1947 roku został mianowany kapelanem Szpitala Wojennego w Palestynie, a następnie 8 Szpitala Wojennego w Al-Kantara[1]. Pod koniec 1947 roku przybył do Wielkiej Brytanii, gdzie objął stanowisko duszpasterza polskiego obozu w Calveley[1]. Ostatnie lata życia spędził przy Polskiej Misji Katolickiej w Londynie[1]. Zmarł 23 lipca 1952 roku i został pochowany na cmentarzu Kensal Green[1].
Odznaczenia
Został odznaczony następującymi odznaczeniami[1]:
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac JacekJ. Klukaczyński JacekJ., Ksiądz podpułkownik Teofil Wdzięczny (1890-1952) - kapelan Wojska Polskiego, „Rocznik Kolski”, 13/2020, Koło: Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Kole, 2020, s. 74-78, ISSN 1898-1607 .
