Zobacz też: inne znaczenia.

Tawada

Clarias gariepinus[1]
(Burchell, 1822)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	sumokształtne
Rodzina	długowąsowate
Rodzaj	Clarias
Gatunek	tawada
Synonimy Clarias capensis Valenciennes, 1840 Clarias depressus Myers, 1925 Clarias guentheri Pfeffer, 1896 Clarias lazera Valenciennes, 1840 Clarias longiceps Boulenger, 1899 Clarias macracanthus Günther, 1864 Clarias malaris Nichols & Griscom, 1917 Clarias microphthalmus Pfeffer, 1896 Clarias micropthalmus Pfeffer, 1896 Clarias moorii Boulenger, 1901 Clarias mossambicus Peters, 1852 Clarias muelleri Pietschmann, 1939 Clarias notozygurus Lönnberg & Rendahl, 1922 Clarias orontis Günther, 1864 Clarias robecchii Vinciguerra, 1893 Clarias smithii Günther, 1896 Clarias syriacus Valenciennes, 1840 Clarias tsanensis Boulenger, 1902 Clarias vinciguerrae Boulenger, 1902 Clarias xenodon Günther, 1864 Clarius gariepinus (Burchell, 1822) Silurus gariepinus Burchell, 1822
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Tawada^[3], stawada^[4], sum afrykański^[5]  (Clarias gariepinus) – gatunek słodkowodnej ryby sumokształtnej, jeden z największych przedstawicieli rodziny długowąsowatych (Clariidae).

Afryka oraz azjatycka część zlewiska Morza Śródziemnego (Jordania, Izrael, Liban, Syria i południowa Turcja). Gatunek introdukowany w wielu krajach Afryki, Europy i Azji. W Polsce hodowany od 1990 roku^[6].

Głowa szeroka i płaska, z dużym otworem gębowym w położeniu półdolnym i z 4 parami wąsików. Oczy małe. Tułów spłaszczony grzbietobrzusznie, trzon ogonowy spłaszczony bocznie. Długa płetwa grzbietowa i odbytowa, płetwy piersiowe małe. Może dorastać do 170 cm długości oraz wagi ciała do 60 kg. Wykazuje dużą odporność na zmiany warunków środowiska. W naturze zasiedla wszystkie typy zbiorników z wodą słodką. Preferuje wody spokojne. Może oddychać powietrzem atmosferycznym. Ryba wszystkożerna.

W stabilnych warunkach środowiskowych dorosłe Clarias gariepinus mają przez cały rok dojrzałe gonady. W idealnych warunkach dojrzała samica może znieść około 60 000 jaj/kg masy ciała. Przed kryciem samce agresywnie rywalizują o samice, z którymi łączą się w pojedyncze pary, samica energicznie macha ogonem, aby wymieszać jaja i nasienie i rozprowadzić zapłodnione jaja. Jaja przyklejają się do zanurzonej roślinności i wylęgają się w ciągu 20–60 godzin, w zależności od temperatury. Woreczek żółtkowy wchłania się w ciągu 3–4 dni, a żołądek jest w pełni funkcjonalny w ciągu 5–6 dni po rozpoczęciu żywienia egzogennego. Różnicowanie płciowe rozpoczyna się między 10 a 15 dniem po wykluciu. Larwy żerują i szybko rosną na ciepłych (zwykle > 24° C) terenach zalewowych bogatych w składniki odżywcze, osiągając 3–7 g w ciągu 30 dni. Gdy pod koniec pory deszczowej wysychają zalane obszary brzegowe, młode i dorosłe osobniki wracają na głębsze wody. Na obszarach, na których występują dwie pory deszczowe, w ciągu roku zwykle występują dwa szczyty reprodukcyjne^[7].

Mięso suma afrykańskiego nie zawiera ości i ma smak podobny do mięsa cielęcego. Pierwsze próby hodowli w Polsce podjął Zakład Ichtiobiologii i Gospodarki Rybackiej PAN w Gołyszu. Poziom produkcji suma afrykańskiego w Polsce systematycznie wzrasta – z 60–80 ton w latach 90. XX w. do 500–600 ton rocznie w ostatnich latach^[6].

• Ryby Polski

• Jerzy Adamek: Sum afrykański. Technologia chowu. Olsztyn: IRŚ, 2001. ISBN 83-87506-64-8.
• Clarias gariepinus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 20 lipca 2009]