Strążyski Potok

Strążyski Potok
Ilustracja
Bystrze na Strążyskim Potoku
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Lokalizacja

Tatry

Potok
Źródło
Wysokość

ok. 1140 m n.p.m.

Współrzędne

49°15′31″N 19°55′54″E/49,258611 19,931667

Ujście
Recypient Młyniska
Wysokość

897 m n.p.m.

Współrzędne

49°16′48,5″N 19°56′34,0″E/49,280139 19,942778

Położenie na mapie powiatu tatrzańskiego
Mapa konturowa powiatu tatrzańskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast w centrum znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „źródło”, powyżej na prawo znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „źródło”, powyżej na prawo znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Multimedia w Wikimedia Commons

Strążyski Potok – potok, dopływ potoku Młyniska[1]. Jego zlewnia obejmuje Dolinę Strążyską w Tatrach Zachodnich. Ma źródło na wysokości ok. 1140 m n.p.m. w wapiennym rumowisku w jednym z dwóch górnych odgałęzień Doliny Strążyskiej – Małej Dolince, powyżej wodospadu Siklawica, pod północną ścianą Giewontu. Przy wysokim stanie wody pojawia się drugie, krasowe źródło powyżej Siklawicy[2].

Do Siklawicy potok spływa wąskim, wyżłobionym w rumowisku skalnym korytem. Jego spadek jest na tym odcinku niewielki. Spadając z progu skalnego podcinającego Małą Dolinkę, tworzy efektowny wodospad Siklawica o wysokości 23 m. Jego średni spadek liczony u podnóża Siklawicy wynosi już 37,6%. Z Wielkiej Równi i Końskiego Żlebu spływają do niego potoczki, ale tylko okresowe, przy wyższym stanie wód. Natomiast w rejonie Polany Strążyskiej zasilany jest niewielkimi źródłami krasowymi, tutaj też wpływa do niego największy jego dopływ – Grzybowiecki Potok, spływający dnem Doliny Grzybowieckiej oraz niewielki potok spływający Sarnim Żlebem spod Czerwonej Przełęczy. Poniżej Polany Strążyskiej Strążyski Potok tworzy koryto o przeciętnej szerokości 3–4 m i głębokości do 0,5 m. Aż do wylotu z Tatr nie ma żadnego dopływu. Uchodzi do niego co prawda kilka żlebów z grzbietu Grześkówki i południowo-wschodniego grzbietu Łysanek, ale ich dno jest suche. Zasilają go natomiast źródła wypływające w wapiennym lub aluwialnym dnie doliny oraz źródła na zboczach Samkowej Czuby zbudowanej z dolomitów i łupków. Przed wylotem z Doliny Strążyskiej koryto potoku rozszerza się do 10–12 m i występuje w nim silna erozja boczna. Na wysokości 897 m n.p.m. uchodzi do niego prawostronny Potok ku Dziurze, i od tego miejsca Strążyski Potok zmienia nazwę na Młyniska. Po wypłynięciu z masywu tatrzańskiego potok gubi ok. 20% swojej wody. Jest to cecha charakterystyczna dla obszarów krasowych i występuje w wielu innych potokach tatrzańskich[2].

Powierzchnia zlewni wynosi 12,836 km², długość potoku 6,1 km, średni spadek 9,5%[2], średnioroczny przepływ wody ok. 150–200 l/s. Podobnie jak w wielu innych górskich potokach, w czasie gwałtownych opadów deszczu ilość płynącej nim wody gwałtownie wzrasta, a jej niszczycielska energia jest ogromna[3].

Strążyski Potok w dużym stopniu przyczynia się do atrakcyjności turystycznej Doliny Strążyskiej – jednej z najliczniej zwiedzanych dolin tatrzańskich. Istniejący na nim wodospad Siklawica podziwiany był już w początkach turystyki tatrzańskiej[4]. W korycie potoku ogromne głazy oszlifowane przez płynącą wodę i niesione przez nią kamienie, liczne bystrza, progi skalne i baniory[3].

Szlaki turystyczne

szlak turystyczny czerwony szlak prowadzący z Zakopanego doliną wzdłuż potoku na Polanę Strążyską, a następnie przez Przełęcz w Grzybowcu i Grzybowiec na Wyżnią Kondracką Przełęcz pod Giewontem.
  • Czas przejścia z Zakopanego na Polanę Strążyską: 40 min, ↓ 35 min
  • Czas przejścia z polany na Giewont: 2:35 h, ↓ 1:55 h
szlak turystyczny żółty prowadzący z Polany Strążyskiej do Siklawicy. Czas przejścia: 15 min w obie strony[5].
 Osobny artykuł: Potoki tatrzańskie.

Przypisy

  1. ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 273, ISBN 83-239-9607-5.
  2. ↑ a b c Krystyna Wit-Jóźwik, Hydrografia Tatr Zachodnich. Objaśnienia do mapy hydrograficznej „Tatry Zachodnie”'' 1:50 000, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii, 1960.
  3. ↑ a b Władysław Szafer, Tatrzański Park Narodowy, Zakład Ochrony Przyrody PAN, 1962.
  4. ↑ Józef Nyka, Tatry Polskie. Przewodnik, wyd. 13, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 2003, ISBN 83-915859-1-3.
  5. ↑ Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000, Warszawa: ExpressMap Polska, 2005, ISBN 83-88112-35-X.