PROFILPELAJAR.COM

Samorząd terytorialny w Liechtensteinie – struktura samorządu terytorialnego w Księstwie Liechtensteinu. Samorządowi terytorialnemu został poświęcony Rozdział X Konstytucji Liechtensteinu^[1]. Mimo stosunkowo szerokiej autonomii jednostek administracyjnych Liechtenstein jest państwem unitarnym i władza centralna jest władzą nadrzędną.

Struktura samorządu terytorialnego

Osobny artykuł: Podział administracyjny Liechtensteinu.

Liechtenstein jest państwem niewielkim i w związku z tym samorząd w tym państwie jest jednostopniowy. Jedynymi jednostkami o kompetencjach administracyjnych są gminy (niem. Gemeinde). Wyróżnia się również jednostki nadrzędne do gmin nazywane regionami (niem. Landschaft), pełniące jednocześnie funkcje okręgów wyborczych jednak nie mają one znaczenia w administracji samorządowej^[2]. Zgodnie z Konstytucją na Liechtenstein składają się dwa regiony podzielone na jedenaście gmin: Oberland (gminy: Balzers, Planken, Schaan, Triesen, Triesenberg, Vaduz) oraz Unterland (gminy: Eschen, Gamprin, Mauren, Ruggell, Schellenberg)^[1].

Pozycja prawna samorządu terytorialnego

Konstytucja nie określa dokładnych kompetencji i zasad pracy gmin, które określone zostały w ustawach. Ustawa zasadnicza określa jednak podstawy, na których mają opierać się ustawy dot. samorządu terytorialnego, takie jak: wolność wyboru naczelnika gminy, samodzielności gminy w zarządzaniu jej majątkiem oraz kierowaniu lokalną policją, a także prawo gminy do przyjmowania obywateli i osiedlania ich na swoim terytorium^[3]. Gminy posiadają autonomię (określaną jako Gemeindeautonomieprinzip).

Ponadto Konstytucja gwarantuje gminom możliwość wystąpienia z Księstwa o czym może zadecydować większość obywateli gminy^[1].

Prawo do głosowania w sprawach gminnych przysługuje wszystkim obywatelom gminy, którzy ukończyli 18 lat a ich prawa wyborcze nie zostały zawieszone^[3].

Gminy mają możliwość wpływu na władzę centralną i prawodawstwo – Konstytucja gwarantuje zgromadzeniom gminnym inicjatywę ustawodawczą (do inicjatywy potrzeba ustaw trzech zgromadzeń gminnych lub 4 jeżeli inicjatywa dotyczy ustawy zasadniczej). Ponadto na wniosek czterech zgromadzeń gminnych Landtag może zostać rozwiązany^[2].

Liechtensteińskie jednostki samorządu terytorialnego mogą korzystać z referendów. Na wniosek trzech zgromadzeń gminnych pod referendum może zostać poddana ustawa przyjęta przez Landtag^[2].

Współcześnie status prawny gmin określa szczegółowo Ustawa o Gminach (niem. Gemeindegesetz) z 20 marca 1996 roku^[2].

Organa gminy

Każda gmina posiada cztery organa: Zgromadzenie Gminne, Rada Gminy, Naczelnik Gminy oraz Komisja kontrolna^[2].

Zgromadzenie Gminne

Zgromadzenie Gminne (niem. Gemeindeversammlung) tworzą wszyscy obywatele zamieszkujący na terenie danej gminy, którzy posiadają prawa wyborcze^[2]. Mieszkańcy gmin mogą podejmować decyzję podczas publicznych zebrań Zgromadzenia, które zwołuje Naczelnik Gminy lub podczas tajnych głosowań.

Jest to organ nadrzędny w stosunku do pozostałych organów i to właśnie Zgromadzenie wybiera Naczelnika Gminy oraz członków Rady Gminy i Komisji kontrolnej. Do najważniejszych kompetencji tego gremium należą: wyrażanie zgody na nowe wydatki gminy, uchwalanie statutu danej jednostki czy podejmowanie decyzji dot. udziału gminy w inwestycjach. Kworum na zebraniach Zgromadzenia stanowi 1/6 obywateli uprawnionych do głosowania^[2].

Rada Gminy

Rada Gminy (niem. Gemeinderat) to organ kolegialny, składający się z Naczelnika Gminy oraz radnych, których liczba zależy od statutu danej gminy^[2].

Członkowie Rady są wybierani tajnych, powszechnych, bezpośrednich, równych i proporcjonalnych wyborach lokalnych przez Zgromadzenie Gminne. Ordynacja wyborcza podczas tych wyborów jest analogiczna do tej w wyborach do Landtagu. Przepisy szczegółowo określają procedurę zgłaszania kandydatów do Rad – kandydaci są zgłaszani przez grupy wyborcze (partie polityczne) w listach^[2]. Aby lista została przyjęta musi zostać poparta podpisami obywateli gminy w liczbie dwukrotnie przewyższającej liczbę radnych w Radzie tej gminy. Ponadto na jednej liście nie mogą znaleźć się osoby spokrewnione, spowinowacone lub będące w związku małżeńskim. Mandaty są rozdzielane według metody Hagenbacha-Bischoffa i metody d’Hondta^[2].

Jest to organ wykonawczy i kierowniczy o zróżnicowanych kompetencjach, do których należą m.in. organizowanie administracji samorządowej, planowanie finansów gminy, przygotowywanie dokumentów związanych z działalnością Zgromadzenia Gminnego czy zlecanie zamówień publicznych^[2].

Obrady Rady Gminy zwołuje Naczelnik Gminy. Posiedzenia są zazwyczaj niejawne, kworum stanowi połowa radnych, a decyzje podejmuje się większością głosów^[2].

Aktualne składy Rad Gmin

Ostatnie wybory lokalne w Liechtensteinie miały miejsce w 2019 roku. Zwyciężyła je Postępowa Partia Obywatelska z poparciem 42,9%. Drugie miejsce zajęła Unia Patriotyczna – 41,6%. Na trzeciej pozycji znalazła się Wolna Lista – 10,4% a najniższy rezultat osiągnęły ugrupowania Niezależni – 2,9% oraz Demokraci Liechtenstein – 2,1%^[4].

Najwięcej miejsc w Radach Gmin posiada zatem FBP – 48 radnych a niewiele mniej mandatów zyskała VU – 46 radnych. Osiem mandatów zdobyła FL, a pozostałe dwa miejsca przypadły dwóm najsłabszym ugrupowaniom^[4].

Gmina	Liczba radnych	Przynależność partyjna radnych
Gmina	Liczba radnych	FBP	VU	FL	DpL	DU	Ogółem
Oberland
Vaduz	12	5	5	2	0	0
Balzers	10	4	5	1	0	0
Planken	6	4	1	1	0	0
Schaan	12	5	5	1	0	1
Triesen	10	5	5	0	0	0
Triesenberg	10	4	5	1	0	0
Unterland
Eschen	10	4	5	0	1	0
Gamprin	8	4	4	0	0	0
Mauren	10	5	4	1	0	0
Ruggell	8	4	4	0	0	0
Schellenberg	8	4	3	1	0	0
Suma:	104	48	46	8	1	1

Naczelnik Gminy

Naczelnik Gminy (niem. Gemeindevorsteher) to organ jednoosobowy, który stoi na czele Rady Gminy i zarządza jej obradami. Pełni funkcje nadzorcze, wykonawcze i reprezentacyjne oraz kieruje administracją samorządową. Wybory na naczelników odbywają się razem z wyborami do Rad co cztery lata^[2].

Jedynie naczelnik gminy stołecznej – Vaduz, jest tradycyjnie określany Burmistrzem (niem. Bürgermeister).

Urzędujący Naczelnicy Gmin

Gmina	Naczelnik	Partia
Oberland
Vaduz	Manfred Bischof	Postępowa Partia Obywatelska
Balzers	Hansjörg Büchel	Postępowa Partia Obywatelska
Planken	Rainier Beck	Unia Patriotyczna
Schaan	Daniel Hilti	Unia Patriotyczna
Triesen	Daniela Wellenzohn-Erne	Unia Patriotyczna
Triesenberg	Christoph Beck	Unia Patriotyczna
Unterland
Eschen	Tino Quaderer	Postępowa Partia Obywatelska
Gamprin	Johannes Hasler	Postępowa Partia Obywatelska
Mauren	Freddy Kaiser	Postępowa Partia Obywatelska
Ruggell	Maria Kaiser-Eberle	Postępowa Partia Obywatelska
Schellenberg	Norman Wohlwend	Postępowa Partia Obywatelska

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c TeresaT. Koperska TeresaT., KatarzynaK. Gralak KatarzynaK. (red.), Konstytucja Księstwa Liechtensteinu, RadosławR. Grabowski (tłum.), Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2013, s. 35–36, ISBN 978-83-7666-209-1 (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m KrzysztofK. Koźbiał KrzysztofK., System polityczny Księstwa Liechtensteinu, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013, s. 160–176, ISBN 978-83-233-3523-8 (pol.).
↑ ^a ^b TeresaT. Koperska TeresaT., KatarzynaK. Gralak KatarzynaK. (red.), Konstytucja Księstwa Liechtensteinu, RadosławR. Grabowski (tłum.), Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2013, s. 87, ISBN 978-83-7666-209-1 (pol.).
↑ ^a ^b Gemeindewahlen Liechtenstein – Ergebnisse [online], www.gemeindewahlen.li [dostęp 2021-08-05] .