Sambar jednobarwny

Sambar jednobarwny
Rusa unicolor[1]
(Kerr, 1792)
Ilustracja
samiec
Ilustracja
samica (łania)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Rząd

parzystokopytne

Rodzina

jeleniowate

Podrodzina

jelenie

Rodzaj

sambar

Gatunek

sambar jednobarwny

Synonimy
  • Cervus unicolor Kerr, 1792
Podgatunki
  • R. u. brookei (Hose, 1893)
  • R. u. cambojensis (J. E. Gray, 1861)
  • R. u. dejeani de Pousargues, 1896
  • R. u. equina (G. Cuvier, 1823)
  • R. u. hainana (Xu, 1983)
  • R. u. swinhoii (Sclater, 1862)
  • R. u. unicolor (Kerr, 1792)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Sambar jednobarwny[3], sambar indyjski[4] (Rusa unicolor) – gatunek ssaka parzystokopytnego, największy w południowej Azji przedstawiciel rodziny jeleniowatych. Nazywany jest również jeleniem końskim (z powodu gęstych, długich włosów na ogonie).

Występowanie i biotop

Obecny zasięg występowania gatunku obejmuje Półwysep Indyjski, Cejlon, Półwysep Indochiński, południowe Chiny, Sumatrę i Borneo. Jego siedlisko to wilgotne lasy i tereny trawiaste. Preferuje lasy na zboczach gór, w pobliżu pól uprawnych. Został z powodzeniem introdukowany w Australii, Nowej Zelandii i w kilku stanach USA.

Charakterystyka ogólna

Podstawowe dane
Długość ciała 170–270 cm
Wysokość w kłębie 90–150 cm
Ogon (kwiat) 22–35 cm
Masa ciała 100–350 kg
Dojrzałość płciowa ok. 2 lat
Okres godowy listopad–grudzień
Ciąża 8 miesięcy
Liczba młodych
w miocie		 1
Długość życia 16–20 lat,
w niewoli
do 24,5 lat[5]
Liczba chromosomów 2n= ?
zobacz opis w tekście
Dorosła samica przeprawiająca się przez zbiornik wodny
Pojący się samiec

Wygląd

Sambar jednobarwny jest dużym jeleniem osiągającym do 350 kg masy ciała i do 150 cm wysokości w kłębie. Ubarwienie ciała brązowe z szarym odcieniem do brunatnoczarnego. Sierść samców ciemnieje z wiekiem do prawie czarnej. Poroże sambara indyjskiego – o długości 60–100 cm, zwykle z trzema rozgałęzieniami – jest największym porożem wśród południowoazjatyckich jeleniowatych. Na karku i szyi samców wyrasta grzywa. Jaśniejszy spód ogona służy jako sygnał alarmowy – po uniesieniu ogona sambar odsłania białe futro ostrzegając inne osobniki przed niebezpieczeństwem. Sambary mają bardzo dobry słuch i węch. Dobrze pływają.

Tryb życia

Prowadzą nocny tryb życia. Samce są samotnikami. Samice z młodymi łączą się w luźne grupy. Żywią się różnymi gatunkami traw, liśćmi i owocami krzewów i drzew. Żyją 16–20 lat, a zanotowany rekord długości życia wynosi 24,5 roku.

Rozród

Okres godowy sambarów jednobarwnych przypada na przełomie listopada i grudnia. Samce są wówczas bardzo agresywne wobec siebie i wykazują terytorializm. Samice zbierają się w stada do 8 osobników. Sambary indyjskie są gatunkiem poligamicznym.

Ciąża trwa zwykle 240 dni. Samica rodzi zwykle jedno młode ważące ok. 10 kg. Narodziny dwóch młodych zdarzają się bardzo rzadko. U młodych nie występują cętki. Młode sambary przez kilka dni pozostają w ukryciu, następnie podążają za nią dołączając do stada. Pozostają przy matce przez około 7 miesięcy. Pełną samodzielność uzyskują po osiągnięciu roku życia.

Podgatunki

W zależności od autora wyróżnianych jest od 6–15 podgatunków sambara jednobarwnego[3][1]:

  • R. unicolor brookei
  • R. unicolor cambojensis
  • R. unicolor dejeani
  • R. unicolor equina
  • R. unicolor hainana
  • R. unicolor swinhoii
  • R. unicolor unicolor

Liczba chromosomów u sambara jednobarwnego nie została jednoznacznie określona[6]. Badacze określili różne wartości: 2n=58[7], 64 lub 65[8][9] i 62[10]

Sambar indyjski w zoo, Ćennaj, Indie

Znaczenie

Sambary stanowią ulubiony pokarm tygrysów. Przez ludzi są poławiane dla mięsa, skór i poroży.

Zagrożenia i ochrona

Sambar indyjski należy do gatunków pospolitych. Nie jest objęty konwencją waszyngtońską CITES. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii VU [2].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Rusa unicolor, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b R. Timmins i inni, Rusa unicolor, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015.2 [dostęp 2015-09-06] (ang.).
  3. ↑ a b Nazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 176. ISBN 978-83-88147-15-9.
  4. ↑ K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 325, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
  5. ↑ Jones, M.L.: Longevity of ungulates in captivity. Intern. Zoo Yearbk. 32:159-169, 1993.
  6. ↑ University of California, San Diego School of Medicine: Indian Sambar Deer. [dostęp 2007-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-08-30)]. (ang.).
  7. ↑ Chandra H.S. et al., 1967. „Chromosoma”, 21: 211-220.
  8. ↑ Hsu T.C., Benirschke K., 1973. „Atlas Mammal.Chrom.”, 7: 344.
  9. ↑ Muir PD, et al. J Hered. 1997 Sep-Oct;88(5):366-72.
  10. ↑ Wang, Z. and Du, R.: Evolution of karyotype of the genus Cervus. Acta Genet. Sinica 9:24-31, 1982

Bibliografia