Sędziny

Sędziny
wieś
Ilustracja
Pałac w Sędzinach (2014)
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

szamotulski

Gmina

Duszniki

Liczba ludności (2011)

469[2]

Strefa numeracyjna

61

Kod pocztowy

64-552[3]

Tablice rejestracyjne

PSZ

SIMC

0583272

Położenie na mapie gminy Duszniki
Mapa konturowa gminy Duszniki, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Sędziny”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Sędziny”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Sędziny”
Położenie na mapie powiatu szamotulskiego
Mapa konturowa powiatu szamotulskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Sędziny”
Ziemia52°24′57″N 16°27′41″E/52,415833 16,461389[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Główna ulica wsi

Sędziny – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie szamotulskim, w gminie Duszniki[4].

Miejscowość leży w odległości 5 km od Dusznik, przy drodze wojewódzkiej nr 306[5]. Na wschód od wsi przepływa Mogilnica[5]. Sędziny zamieszkiwało w 2011 roku 469 osób[2].

Historia

Zapiski o miejscowości pochodzą z 1387, kiedy to wzmiankowano Mścigniewa z Sędzina[6]. Nazwa wsi oznacza prawdopodobnie, iż stanowiła ona uposażenie jakiegoś sędziego. Dawniejsze nazwy to Sandzino i Sądzino[6]. W 1580 Sędzin był w rękach Anny i Jana Sędzińskich. Około 1793 właścicielem Sędzin był Chłapowski, a później rodzina Oppenów[6]. Pod koniec XIX wieku nazwą urzędową był Sendzin, ale spotykano też nazwę Sędzin. Majątek leżał wtedy w powiecie szamotulskim i prócz Sędzin składały się nań folwarki Sędzinko i Zalesie. Łącznie majątek liczył 23 domostwa i 489 mieszkańców[6]. Była tu gorzelnia oraz młyny: parowy i wodny[6]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego[5].

We wsi zmarł Wincenty Prusimski[7], a także mieszkał od 1921 Kazimierz Filip Wize (1873–1953) – lekarz psychiatra, filozof i filozof medycyny, mikrobiolog, lepidopterolog, poeta i tłumacz poezji, działacz społeczny.

Zabytki

We wsi znajduje się zabytkowy pałac w stylu klasycystycznym z XVIII wieku, przebudowany w końcu XIX wieku[8]. Wokół pałacu położony jest park z XIX wieku i pozostałości zabudowań folwarcznych[8] z lat 1858–1900. Pałac ten, to jedyne udokumentowane w zapiskach miejsce gdzie przebywał przez krótki czas podróżnik Paweł Edmund Strzelecki.

Religia

 Osobny artykuł: Kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny i św. Wojciecha w Sędzinach.

Wiadomo, że w 1686 roku we wsi była kaplica, najprawdopodobniej prywatna - należąca do właścicieli majątku. Dopiero w 1931 roku utworzono tu parafię, do której należały także miejscowości Sarbia i Wierzeja. Murowany kościół parafialny został zniszczony przez Niemców podczas II wojny światowej, na jego miejscu wybudowano najpierw drewniany kościółek. W latach 1976–1983 (za proboszcza Kajetana Manugiewicza) powstał nowy, duży kościół, którego projektantem był inż. Aleksander Holas. Budowlę sfinansowali wierni parafii, która obejmuje: Sędziny, Wierzeję, Sarbię, Sędzinko i Turkowo (gm. Kuślin). Kościół nosi wezwanie NMP i św. Wojciecha.

Gospodarka

Jest tu sporo gospodarstw rolnych o powierzchni 15-30 ha. Rolnicy uprawiają głównie rzepak, zboża i buraki cukrowe oraz zajmują się hodowlą trzody chlewnej.

Kultura i sport

We wsi istnieje jednostka ochotniczej straży pożarnej, znajduje się tu świetlica, sklep, kościół

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 121538
  2. ↑ a b woj. wielkopolskie >> pow. szamotulski >> gmina Duszniki. Wszystkie dane dla miejscowości Sędziny. [w:] Bank Danych Lokalnych [on-line]. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-03-05].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1152 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1944, 13 lutego 2013. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-03-05]. 
  5. ↑ a b c Jan Maj, Alicja Dziewulska: Mapa topograficzna Polski N-33-129/130: Poznań. Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 1997. ISBN 83-7135-150-X.
  6. ↑ a b c d e Sędzin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 465.
  7. ↑ Alojzy Pańczak, Woźnicka nekropolia, w: Z Woźnickiego Wzgórza, nr 25/2012, s. 23
  8. ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 212. [dostęp 2015-03-05].
Gmina Duszniki
Wsie
Integralne
części wsi