Zboża

Na tę stronę wskazuje przekierowanie ze „Zboże”. Zobacz też: wieś Zboże.
Łan jęczmienia
Produkty zbożowe

Zboża, rośliny zbożowe – grupa roślin uprawnych z rodziny wiechlinowatych (traw, Poaceae). Ich owoce, o wysokiej zawartości skrobi, są wykorzystywane do celów konsumpcyjnych, pastewnych i przemysłowych. Najpopularniejszymi produktami przerobu zbóż są mąki, kasze, oleje i syropy. Zboża są podstawowym surowcem w wielu gałęziach przemysłu takich jak: młynarstwo, piwowarstwo, gorzelnictwo, farmaceutyka.

Produkcja

Według danych GUS za rok 2021, zbiory zbóż w Polsce wyniosły 34,6 mln ton[1].

Zboże Produkcja na świecie
w mln ton[2]
1964 1974 1984 1994 2004 2014
kukurydza (Zea) 215 306 450 569 728 1037
ryż (Oryza) 262 332 465 539 607 741
pszenica (Triticum) 269 359 512 525 630 729
jęczmień (Hordeum) 95 149 169 161 153 144
sorgo (Andropogon) 45 61 71 60 58 69
proso (Panicum) 27 28 27 28 29 28
owies (Avena) 43 47 46 33 26 22
żyto (Secale) 33 33 34 23 18 15
pszenżyto (xTriticosecale) 0 0 0,4 4,8 14 17
pszenica orkisz (Triticum spelta) – – – – – –
ryż dziki (owies wodny) (Zizania) – – – – – –
miłka abisyńska (teff) (Eragrostis abyssinica) – – – – – –
włośnica ber (czumiza) (Setaria italica) – – – – – –

Ponadto niektórzy zaliczają tu rośliny z innych rodzin nazywane umownie zbożami rzekomymi, np.

Ze względu na sposób uprawy zboża można podzielić na:

Produkty ze zbóż

Rodzaj zboża Mąki
(ziarna mielone) 		Kasze naturalne
(ziarna całe) 		Płatki
(ziarna gniecione) 		Kasze łamane
(ziarna ratyfikowane) 		Otręby
(łuski ziaren) 		Inne
Amarantus (szarłat)
(uwaga: zboże rzekome) 		Mąka z amarantusa Nasiona amarantusa Płatki amarantusowe
Gryka zwyczajna
(uwaga: zboże rzekome) 		Mąka gryczana Kasza gryczana cała – prażona i biała Płatki gryczane
  • Kasza gryczana łamana – prażona i biała
  • Kasza gryczana łamana drobna, biała (krakowska)
 Otręby gryczane
Jęczmień Płatki jęczmienne
Komosa ryżowa
(uwaga: zboże rzekome) 		Mąka z quinoa Quinoa (ryż peruwiański) Płatki quinoa Otręby z komosy ryżowej Quinoa
Kukurydza Ziarna kukurydzy Płatki kukurydziane Kasza kukurydziana
Owies Mąka owsiana Pęczak owsiany Płatki owsiane Kasza owsiana łamana Otręby owsiane
Proso Mąka jaglana Kasza jaglana Płatki jaglane
Pszenica

Mąka pszenna, w tym m.in.

Pszenżyto Mąka pszenżytnia
Ryż Mąka ryżowa

Podział ryżu ze względu na kształt ziaren[5]:

  • ryż długoziarnisty,
  • ryż średnioziarnisty,
  • ryż krótkoziarnisty.

Podział ryżu ze względu na sposób obróbki[5]:

Płatki ryżowe (zaliczane do ryżu preparowanego[6]) Ryż (biały) łamany Otręby ryżowe Ryż dęty (zaliczane do ryżu preparowanego[6])
Sorgo Mąka sorgo Kasza sorgo Miód sorgowy
Miłka abisyńska (teff) Mąka z teffu
Włośnica ber (czumiza) Kasza z włośnicy
Żyto Mąka żytnia Otręby żytnie Kiełki żytnie

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Przedwynikowy szacunek głównych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych1 w 2021 r.. GUS. [dostęp 2022-06-19].
  2. ↑ FAOSTAT. [w:] fao.org [on-line]. [dostęp 2017-06-15].
  3. ↑ a b c d e f Rozporządzenie KomisjiI (UE) NR 752/2014z dnia 24 czerwca 2014 r. zastępujące załącznik I do rozporządzenia (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady (Tekst mający znaczenie dla EOG). [dostęp 2015-08-30].
  4. ↑ a b Zboża. [w:] Encyklopedia WIEM [on-line]. Onet.pl. [dostęp 2015-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-30)].
  5. ↑ a b 1.7.2. „Charakterystyka kasz i ryżu”. W: Małgorzata Konarzewska: Technologia gastronomiczna z towaroznawstwem: podręcznik do nauki zawodu kucharz w technikum i szkole policealnej. Wyd. 2011. T. 2. REA s.j., s. 51–52. ISBN 978-83-7141-980-5.
  6. ↑ a b 14.3.2 „Kasze”. W: Danuta Kołożyn-Krajewska, Tadeusz Sikora: Towaroznawstwo żywności. Wyd. VII. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna, 2007, s. 172–173. ISBN 978-83-02-09150-6.