Ralph Lundsten

Ralph Lundsten
Imię i nazwisko

Ralph Harold Lundsten

Data i miejsce urodzenia

6 października 1936
Ersnäs

Data śmierci

5 lipca 2023

Instrumenty

syntezator

Gatunki

muzyka elektroniczna

Zawód

kompozytor, reżyser

Aktywność

od 1959

Wydawnictwo

CBS, Columbia, Harvest Records, HMV

Strona internetowa

Ralph Lundsten (ur. 6 października 1936 w Ersnäs w Szwecji[1], zm. 5 lipca 2023[2]) – szwedzki kompozytor muzyki elektronicznej, również reżyser filmowy i pisarz. Urodzony w regionie Norrbotten, obecnie mieszka na jednej z wysp Archipelagu Sztokholmskiego, w starym, drewnianym pałacyku Frankenburg z 1878 roku, w której mieści się jego studio nagraniowe Andromeda[3].

Życiorys

W 1958 roku Ralph Lundsten przeprowadził się z północnej Szwecji do miejscowości Saltsjö-Boo nieopodal Sztokholmu. W 1959 roku zbudował studio nagraniowe Andromeda. Jako artysta stworzył swój własny język muzyczny. W latach 60. często współpracował z kompozytorem, organistą i pedagogiem muzycznym Leo Nilsonem z Malmö, właścicielem studia muzycznego Viarp[4]. Muzyka Lundstena, wykonywana na całym świecie, przyniosła mu miano najbardziej znanego szwedzkiego kompozytora[3].

W latach 60. Ralph Lundsten tworzył filmy krótkometrażowe otrzymując cztery lata z rzędu nagrodę szwedzkiego Instytutu Filmowego. W 1967 roku w Paryżu otrzymał główną nagrodę na Biennale za film krótkometrażowy EMS NR 1, powstały przy współudziale szwedzkiego radia[3].

Oprócz wystaw własnych Lundsten uczestniczył również w wystawach: Hej stad w Moderna Museet (1966), Feel It w Nationalmuseum (1968), Contemporary Crafts w Nowym Jorku, Biennale w Mediolanie (1968), Triennale w Paryżu (1969) i in[3].

W latach 1981, 1984 i 1989 Ralph Lundsten współpracował ze Szwedzkim Radiem przy realizacji cyklu programów Sommar; na kanwie tych doświadczeń napisał później książkę Lustbarheter. W roku 1984 Szwedzkie Radio zastąpiło swój dotychczasowy sygnał (autorstwa Hugo Alfvéna) fragmentem zaczerpniętym z kompozycji Ralpha Lundstena, Nordisk natursymfoni nr 4[5][6].

W roku 1997 w Niemczech Ralph Lundsten otrzymał nagrodę Schwingungen Preis, "Oscara Muzyki Elektronicznej".

Od roku 2000 jest członkiem London Diplomatic Academy (jako kompozytor i ambasador kulturalny)[7]. 16 lutego 2004 otrzymał Medal Alberta Schweitzera – Albert Schweitzer Medal for Science and Peace 50th Anniversary Nobel Prize[8].

Zmarł 5 lipca 2023 roku według informacji przekazanej przez rodzinę[2].

Studio Andromeda

Studio muzyki elektronicznej i wideo Andromeda, założone w 1959 roku z prymitywnym sprzętem przekształciło się w kolejnych latach w oryginalne i dobrze znane studio muzyki współczesnej. W analogowej części studia znajduje się 32-kanałowy magnetofon, stół mikserski, oraz urządzenia do obróbki dźwięku i syntezatory. Wyposażenie studia zostało uzupełnione o urządzenia cyfrowe i komputery z oprogramowaniem muzycznym. Syntezator Andromatic z połowy lat 60. jest prawdopodobnie najstarszym na świecie syntezatorem analogowym z polifonią i sekwencerem. Kolejny, zbudowany w latach 1970–1971 specjalnie dla studia Andromeda syntezator DIMI-O daje m.in. możliwość rejestracji dźwięku (granego na klawiaturze zwykłej lub wirtualnej) na monitorze telewizyjnym w formie partytury graficznej. Partytura ta może być następnie przeskanowana w dowolnym tempie, do przodu lub do tyłu, z góry i z dołu, z możliwością dokonania zmian brzmienia i ilości zarejestrowanych dźwięków. Inny syntezator, DIMI-S, znany też jako Kärleksmaskinen (pol. maszyna miłości) pozwala na generowanie dźwięku i światła poprzez dotyk i reaguje na zmiany emocji u wykonawcy. Wspomniane instrumenty zostały opracowane we współpracy z fińskim fizykiem Erkki Kurenniemi[9].

Studio Andromeda jest udostępnione do zwiedzania, a goście mogą m.in. zapoznać się ze wspomnianym Kärleksmaskinen – najstarszym na świecie syntezatorem. Sztokholmskie Musikmuseet zorganizowało 2 wystawy poświęcone życiu i twórczości Lundstena: Fantasin är den del av vår verklighet (1991) i Livskärlek (2000)[3].

Twórczość

Muzyka

Ralph Lundsten najbardziej znany jest z komponowanej przez siebie muzyki. Skomponował ponad 600 dzieł, wydanych na 91 płytach, napisał muzykę do 100 baletów, skomponował utwory dla Kungliga Dramatiska Teatern, Rikskonserter, Riksteatern oraz dla szwedzkiego radia i telewizji.

Do najbardziej znanych dzieł Lundstena należą: The Symphony of Joy oraz siedem symfonii przyrodniczych opatrzonych fantazyjnymi tytułami, nawiązującymi do dawnej, skandynawskiej mitologii: Strömkarlen (skomponowana w 1973 z okazji 200. rocznicy Sztokholmskiej Opery), Johannes och huldran (balet skomponowany w 1975 dla Oslooperan), En midvintersaga (wykonywana corocznie w sztokholmskiej katedrze w czasie Bożego Narodzenia), En sommarsaga, Trolltagen, Drömmarnas landskap i Årstiderna. Do wyróżniających się dzieł kompozytora należą ponadto: muzyka do Godnattstunden Beppe Wolgera, oraz kompozycja Relaxation and Meditation, odtwarzana w szpitalach i salonach terapeutycznych w celach relaksacyjnych[3].

Filmy krótkometrażowe

  • 1963 – Främmande planet[10]
  • 1965 – Komposition i tre satser
  • 1966 – Hej natur
  • 1966 – EMS nr 1
  • 1967 – Hjärtat brinner
  • 1968 – Reseminne

Dyskografia

EP

Dyskografia obejmuje wydawnictwa w formie EP-ek wydane w latach 1964–2008 [11]

  • 1964 – Fyra kompositioner av Ralph Lundsten
  • 1968 – Feel it (3 wersje)
  • 1975 – Musik till gymnastik
  • 1978 – Disco Single
  • 1978 – Andromedian Nights
  • 1979 – Ego Love Song
  • 1981 – Morning of Creation/Time Storm
  • 1983 – Happy Harold/Dream Star
  • 1984 – Out in the World
  • 1985 – Drömska Dagar/Tjusartango
  • 1986 – On The Funny Side of The Street/Happy Harold
  • 1986 – Surfing On A Dream/On The Funny Side Of The Street
  • 1988 – The Single
  • 1993 – Topaz och sir Tom, Riddarfjärdsblues (kompozycja ”Drömska dagar” Ralpha Lundstensa na albumie Moniki Zetterlund)
  • 1995 – Songs from the Album In Time And Space
  • 2008 – First Day On The Moon
Albumy LP

Dyskografia obejmuje wydawnictwa w formie płyt gramofonowych wydane w latach 1966–1998 [12]

  • 1966 – Elektronmusikstudion dokumentation 1
  • 1967 – MUMS (Musik Under Miljoner Stjärnor)
  • 1968 – Elektronisk musik
  • 1969 – Tellus Fågel Blå
  • 1969 – Silverskivan
  • 1969 – Silverskivan (wyd. EMI)
  • 1969 – Erik XIV och Ristningar
  • 1970 – Ölskog
  • 1971 – Gustav III. Nattmara
  • 1972 – Fadervår
  • 1972/1973 – Strömkarlen: Nordisk Natursymfoni nr 1 ”Strömkarlen”
  • 1973 – Skräck och skratt, resor i okända världar
  • 1973 – Svit för elektroniskt dragspel. Gunnar på Lidarände
  • 1974 – Godnattstunden del 3
  • 1975 – Shangri-La
  • 1975 – Johannes och huldran: Nordisk Natursymfoni nr 2 ”Johannes och huldran”
  • 1976 – Godnattstunden del 4
  • 1976 – Cosmic Love
  • 1977 – Ralph Lundsten’s Universe
  • 1978 – Discophrenia
  • 1979 – Alpha Ralpha Boulevard
  • 1980 – Tellus Fågel Blå
  • 1980 – Paradissymfonin
  • 1980 – Flygnivå 450
  • 1980 – Önskeklassiker. Sviter ur Strömkarlen och Johannes och Huldran (kompilacja)
  • 1981 – En Midvintersaga: Nordisk Natursymfoni nr 3 ”En Midvintersaga”
  • 1982 – The New Age
  • 1982 – Aspect of Nature
  • 1983 – En Sommarsaga & Pop Age: Nordisk Natursymfoni nr 4 ”En Sommarsaga”
  • 1984 – Strangers in Paradise
  • 1984 – Summer Saga & Pop Age: Nordic Nature Symphony No 4 ”Summer Saga” (wyd. w USA i Kanadzie)
  • 1984 – Trolltagen & Dreamscape: Nordisk Natursymfoni nr 5 ”Trolltagen”
  • 1985 – Nordiska Natursymfonier (Musikbox med 5 LP: Strömkarlen, Johannes och huldran, En Midvintersaga, En Sommarsaga & Pop Age, Trolltagen & Dreamscape)
  • 1985 – Önskeklassiker – Nordiska Natursymfonier: Nordisk Natursymfoni nr 3 ”En Midvintersaga”, Nordisk Natursymfoni nr 4 ”En Sommarsaga”, Nordisk Natursymfoni nr 5 ”Trolltagen”
  • 1985 – Välkommen (En lefnadssvit i tio afsnitt)
  • 1986– 星夜幻想 (Fantasia by Starlight) (wyd. w Japonii)
  • 1986 – The Dream Master
  • 1998 – Discophrenia
LP z udziałem Ralpha Lundstena
  • 1973 – Love, Love, Love (Muzyka elektroniczna Ralpha Lundstena napisana do opery Eskila Hemberga)[12]
  • 1978 – Skandinaviska önskeklassiker (fragmenty Snöstorm i "Jul" z Vintermusik Ralpha Lundstena razem z kompozycjami Edvarda Griega, Wilhelma Petersona-Bergera, Hugo Alfvéna, Larsa-Erika Larssona, Jeana Sibeliusa, Ture Rangströma, Carla Nielsena i Oskara Lindberga)
  • 1978 – Fasten Seatbelts (podkłady elektroniczne do utworów Tomasa Ledina)
  • 1978 – Amigos Latinos (współpraca Ralpha Lundstena przy tworzeniu efektów elektronicznych i podkładów)
  • 1980 – Våta vingar (współpraca Ralpha Lundstena przy tworzeniu efektów elektronicznych i podkładów)
  • 1981 – Musik till gymnastik (zawiera m.in. utwór "Luna Lolita")
  • 1982 – The Sounds of Sweden (zawiera m.in. "Skogsfruns dans" z Nordisk Natursymfoni nr 1 ”Strömkarlen”)
  • 1982 – KemaNobel – The Sounds of Sweden (zawiera m.in. "Skogsfruns dans" z Nordisk Natursymfoni nr 1 ”Strömkarlen”)
  • 1983 – Atlantis – Bilder från en ö (współpraca Ralpha Lundstena przy tworzeniu efektów elektronicznych i podkładów)
  • 1983 – Helena est libertas (współpraca Ralpha Lundstena przy tworzeniu efektów elektronicznych i odgłosów natury)
  • 1985 – Unik (fragmenty utworów Ralpha Lundstena z: Fadervår, En Midvintersaga, Discophrenia, Universe, The New Age, Alpha Ralpha Boulevard i Shangri-La)
  • 1986 – Greenpeace (zawiera m.in. "I vida världen" (z udziałem 800 śpiewaków) i "Prelude to the Future")
  • 1986 – Female of the Species (współpraca Ralpha Lundstena przy tworzeniu efektów elektronicznych i podkładów)
  • 1987 – My Radiant Mistress (zawiera m.in. "Hairy Phantazy")
  • 2007 – Horrorscope (zawiera m.in. "Horrorscope")
Albumy CD

Dyskografia obejmuje wydawnictwa w formie płyt kompaktowych wydane w latach 1986–2010 [13]

  • 1986 – 星夜幻想 (Fantasia by Starlight)
  • 1986 – The Dream Master
  • 1987 – Nordic Nature Symphony No 3 “A Midwinter Saga”
  • 1986 – The Dream Master (wyd. CBS)
  • 1987 – Nordic Nature Symphony No 4 & No 5 “A Summer Saga” & “Bewitched”
  • 1987 – Trolltagen (wydanie promocyjne, nie do sprzedaży)
  • 1987 – Cosmic Phantazy
  • 1987 – Music for Relaxation and Meditation
  • 1988 – Paradise Symphony
  • 1988 – Romance In The New Age
  • 1988 – Dancing in The New Age
  • 1988 – Nordic Nature Symphony No 1 “The Water Sprite”
  • 1988 – Classic Pearls
  • 1988 – Ralph Lundsten on CBS
  • 1988 – Nordic Nature Symphony No 2 “Johannes and the Lady of the Woods”. Shangri-La
  • 1988 – Ralph Lundsten on CBS
  • 1988 – Horrorscope
  • 1988 – Ourfather, Gustav III
  • 1988 – The Gate of Time
  • 1988 – Ristningar, Erik XIV, Vintermusik, Cosmic Love, Gunnar på Lidarände
  • 1988 – Electronic Music by Ralph Lundsten
  • 1988 – Electronic Music by Ralph Lundsten/Leo Nilsson
  • 1988 – Hairy Fantasies
  • 1990 – Johannes och huldran
  • 1990 – The Ages of Man – Ålderstrappan
  • 1991 – Atmosphere – Music for Relaxation and Meditation
  • 1991 – Nordic Light
  • 1992 – Mindscape Music
  • 1992 – Ralphinated Symphonies
  • 1992 – Lustbarheter (książka i CD)
  • 1992 – Lyckolegend & En Midvintersaga
  • 1993 – Collage III – Scandinavian Fantasy
  • 1993 – Nordic Light
  • 1993 – Nordic Light (wyd. w USA)
  • 1993 – Legend of Joy & A Midwinter Saga (wyd. w USA)
  • 1994 – The Joy of Being
  • 1994 – The Joy of Being (wyd. w USA)
  • 1995 – In Time and Space
  • 1996 – Inspiration, Sweden, Landscape of Dreams, Ourfather
  • 1996 – Årstidernav
  • 1996 – Johannes och huldranv (wznowienie wyd. z 1990)
  • 1997 – Johannes & huldran, Strömkarlen
  • 1997 – Ålderstrappan – The Ages of Man
  • 1998 – In Ralph Lundsten’s Universe
  • 1999 – Nordiska Natursymfonier (4, 5 och 7)
  • 1999 – Nordiska Natursymfonier (nr 1 – nr 7) (box 4CD)
  • 2000 – Elektronisk Musik från 60- och 70-talen (box 4CD)
  • 2000 – Horrorscope (wyd. promocyjne)
  • 2000 – Paradissymfonin/Fadervår
  • 2000 – Happy Earthday
  • 2001 – Ett liv i synt
  • 2002 – Sience Fiction & Fantasy (CD-box)
  • 2002 – En själens vagabond (A Vagabond of the Soul)
  • 2002 – Music for Relaxation and Meditation
  • 2003 – Music for Relaxation and Meditation (wznowienie)
  • 2002 – Dreamlight
  • 2003 – Dreamlight (wznowienie)
  • 2003 – Suite Andromatique
  • 2003 – Festlust (Happy Earthday)
  • 2003 – Joy & Light
  • 2003 – Prelude to the Future
  • 2003 – Johannes & huldran Strömkarlen
  • 2003 – Lyckolegend & En Midvintersaga
  • 2003 – Årstiderna, Trolltagen, En Sommarsaga
  • 2003 – Ralphinated Symphonies
  • 2003 – Cosmic Phantazy
  • 2004 – På drömda stigar (Pathways of the Mind)
  • 2005 – Like the Wind my Longing – Classic Pearls 1972–2004 By Ralph Lundsten
  • 2005 – Happy Earthday — Lustbara kåserier (książka i CD)
  • 2007 – Ut i vida världen
  • 2007 – The Music of Swedish Lapland. Nordisk Natursymfoni nr 10 ”Symphonia Linnæi” (opus 625)
  • 2007 – Lovetopia
  • 2008 – Electronic Music From the 60s and 70s by Ralph Lundsten (Box 4 CD)
  • 2008 – The Naked Moon And The Virgin Sun (Lundsten & Neurobash)
  • 2008 – Dance in the Endless Night
  • 2010 – I sagans värld (In the Fairytale World)
CD z udziałem Ralpha Lundstena (wybór)
  • 1986 – Wet Wings (Björn J:son Lindh. Wznowienie LP Våta vingar z 1980 w formie CD)
  • 1989 – Nordiska Önskeklassiker (wznowienie LP Nordiska Önskeklassiker z 1978 w formie CD)
  • 1993 – Topaz (kompozycja ”Drömska dagar” Ralpha Lundstensa na albumie Moniki Zetterlund)
  • 1994 – Salsarium Aquarium – Cosmic Love
  • 1995 – Schwingungen Radio auf CD Vol. 4 9/95
  • 1995 – Sand
  • 1996 – Inspiration
  • 1996 – Schwingungen Radio auf CD 1 u. 2 / 96
  • 1996 – Schwingungen Radio auf CD 07/96
  • 1997 – Schwingungen Radio auf CD Nr. 21 02/97
  • 1997 – Schwingungen Radio auf CD 3 u. 4 / 97
  • 1997 – Schwingungen Radio auf CD 7 u. 8 / 97
  • 1998 – Schwingungen Radio auf CD 9 u. 10 / 98
  • 1998 – Nordiska önskeklassiker
  • 1998 – The Lords of Svek
  • 1998 – Blågula toner – Svensk instrumental musik
  • 1998 – Musik för miljoner (STIM 75 ÅR) (CD-box)
  • 1998 – Under vinrankan
  • 2000 – Sverige I Möjligheternas Dimension
  • 2000 – England A Serene Theme for a Divine Time (wersja brytyjska poprzedniego wydawnictwa)
  • 2000 – Observera! Astronomi i praktiken
  • 2000 – Monica Zetterlund Hits
  • 2001 – Shakedown – You Think You Know
  • 2001 – It’s Christmas Time
  • 2003 – Framtidens SOS Alarm – för ett tryggare samhälle
  • 2004 – Schwingungen Radio auf CD Nr 104 / 01 2004
  • 2005 – Groove på svenska
  • 2005 – Morgenmeditation Healing til Dig
  • 2005 – Beef or Chicken
  • 2007 – The Many Faces of CDA (wyd. promocyjne na MIDEM 2007)
  • 2007 – Kort historik över framtidens musik – Elektronmusiken och framtidstanken i svenskt 1950- och 60-tal (książka i CD)
  • 2007 – Atlantis – Bilder från en ö (wznowienie LP Atlantis – Bilder från en ö z 1983 w formie CD)
  • 2008 – Forerunners – Swedish electronic and concrete music 1955–65
  • 2008 – Ljuset över jorden flödar
  • 2009 – Schwingungen auf CD Nr. 175 / 12 – 2009
  • 2010 – Schwingungen auf CD Nr. 176 / 01 – 2010
  • 2011 – New Age
DVD

Dyskografia obejmuje wydawnictwa w formie płyt DVD wydane w latach 1986–2010 [14]

  • 2003 – Sex kortfilmer av Ralph Lundsten (zawiera 6 filmów krótkometrażowych Ralpha Lundstena z lat 60.: Hej natur (1966), EMS NR 1 (1966), Hjärtat brinner (1966/67), Komposition i tre satser (1965), Reseminne (1968), Främmande planet (1962/63, z Rolfem Nilsonem)
  • 2003 – Glasblåsarens barn – som musikal (Musical wystawiony w Vasateatern w 2003, oparty na książce "Glasblåsarns barn" Marii Gripes, z muzyką Ralpha Lundstena)
  • 2005 – Sfärernas Tonsättare
  • 2006 – Strömkarlen
  • 2006 – Konst som rörlig bild – från Diagonalsymfonin till Whiteout (książka i CD) (zawiera m.in. film krótkometrażowy EMS NR 1 Ralpha Lundstena)

Przypisy

  1. ↑ Discogs: Ralph Lundsten. [dostęp 2012-12-01]. (ang.).
  2. ↑ a b Lundsten är död – blev 86 år. Aftonbladet. [dostęp 2023-07-05]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e f Lars Tilling w: andromeda.se: Ralph Lundsten. [dostęp 2012-12-21]. (szw.).
  4. ↑ Jonsson 1994 ↓, s. 499.
  5. ↑ Marianne Seid w: Musik- och teaterbiblioteket: RALPH LUNDSTENS ARKIV. [dostęp 2012-12-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-11)]. (szw.).
  6. ↑ andromeda.se: Ralph Lundsten – Musik. [dostęp 2012-12-21]. (szw.).
  7. ↑ Klicktrack MDT: In Ralph Lundsten’s Universe. [dostęp 2012-12-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-10)]. (ang.).
  8. ↑ andromeda.se: Ralph Lundsten får Albert Schweitzer Medal for Science and Peace 50 Anniversary Nobel Prize of Peace. [dostęp 2012-12-21]. (szw.).
  9. ↑ andromeda.se: Andromeda bild- och musikstudio. [dostęp 2023-07-06]. (szw.).
  10. ↑ IMDb.com: Ralph Lundsten. [dostęp 2012-12-09]. (ang.).
  11. ↑ andromeda.se: EP- och singelutgåvor (1–17) av Ralph Lundsten från 1964 till 2008. [dostęp 2012-12-21]. (szw.).
  12. ↑ a b andromeda.se: LP-utgåvor (1–40) av Ralph Lundsten från 1966 till 1998. [dostęp 2012-12-21]. (szw.).
  13. ↑ andromeda.se: CD-utgåvor (1–83) av Ralph Lundsten från 1986 till 2010. [dostęp 2012-12-21]. (szw.).
  14. ↑ andromeda.se: DVD-utgåvor, egna och som innehåller musik eller medverkan av Ralph Lundsten. [dostęp 2012-12-21]. (szw.).

Bibliografia

  • (gł. red.) Leif Jonsson: Musiken i Sverige/IV Konstmusik, folkmusik, popularmusik 1920-1990. Stockholm: Bokförlaget T. Fischer & Co. och Kungl. Musikaliska Akademien, 1994. ISBN 91-7054-702-5. (szw.).
  • Ulrika Junker Miranda (gł. red.): Bonniers musiklexikon. Stockholm: Bonnier AB, 2003, s. 295. ISBN 91-0-057504-6. (szw.).

Linki zewnętrzne