PROFILPELAJAR.COM

Powódź na Bałkanach
	; Tereny objęte powodzią
Państwo	Bośnia i Hercegowina; Serbia; Rumunia; Chorwacja
Data	13 – 27 maja 2014
Ofiary śmiertelne	łącznie: 86; Serbia: 57; Bośnia i Hercegowina: 24; Chorwacja: 2; Rumunia: 2; Słowacja: 1
	Multimedia w Wikimedia Commons

Powódź na Bałkanach w 2014 roku – powódź, która od 13 maja 2014 roku dotknęła Bośnię i Hercegowinę i Serbię, a także w mniejszym stopniu Chorwację i Rumunię. Powódź nawiedziła ten region dwukrotnie^[6]. Powódź ta była największą klęską żywiołową tego typu od 1892 roku^[7]. Straty w powodzi oceniono na 2,8 mld euro w Serbii oraz w Bośni i Hercegowinie^[8].

Przebieg

17 maja 2014 roku w położonym na wschodzie Bośni mieście Bijeljina wezbrana rzeka przerwała w sobotę wały przeciwpowodziowe^[7]. Serbscy meteorolodzy podali, że do 17 maja w ciągu 40 godzin spadło tyle deszczu, ile zazwyczaj pada w ciągu czterech miesięcy^[7]. Ewakuowano ponad 10 tys. ludzi. W połowie maja Serbia poprosiła o pomoc Unię Europejską i Rosję. 21 maja 2014 roku w ciągu kilku godzin zostało zalane miasto Obrenovac w Serbii. Pomimo ewakuacji miasta śmierć poniosło 14 osób^[9].

Ofiary i straty

Łącznie w wyniku powodzi zginęło ok. 50 osób. Zniszczonych zostało ok. 100 tys. domów i 230 szkół^[10].

Serbia

Do 3 czerwca 2014 roku w Serbii zginęło 26 osób. Ewakuowano ok. 30 tys. mieszkańców^[11]. Serbia przyznała, że nie uda jej się samodzielnie odbudować kraju po powodzi. Miasto Obrenovac zostało całkowicie zniszczone^[9]. Straty oszacowano na 1,5 mld euro (od 2 do 5% PKB)^[8]. Dotkliwe straty poniosło serbskie górnictwo oraz sektor energetyczny.

Bośnia i Hercegowina

Rzeka Sawa oraz jej dopływy zalały ok. 40% powierzchni Bośni i Hercegowiny, czyniąc dotkliwe szkody w rolnictwie. Około 1/4 mieszkańców Bośni i Hercegowiny musiała opuścić swoje domy. Do 3 czerwca 2014 roku zginęło ponad 30 osób^[11]. Dużym zagrożeniem stały się miny pochodzące z wojny domowej z lat 90. Wody mogły podmyć ok. 120 tysięcy nierozbrojonych min przeciwpiechotnych, które mogły przenieść do innych regionów państwa, a także do Serbii, Rumunii i Bułgarii^[12]. Ponad 900 km² powierzchni zostało oznaczonych jako tereny szczególnie zagrożone eksplozjami niewybuchów^[13]. Bośnia i Hercegowina przyznała, że nie uda jej się samodzielnie odbudować kraju po powodzi. Straty oceniono na 1,3 mld euro (ok. 8% PKB)^[8].

Chorwacja

Ucierpiała także sąsiednia Chorwacja, gdzie powódź przerwała sezon turystyczny; turystyka jest dla tego kraju jednym z głównych źródeł dochodu^[6]. Do 19 maja 2014 roku w wyniku powodzi zginął jeden mieszkaniec Chorwacji^[14].

Rumunia

15 maja 2014 roku ulewy zalały Timișoarę. Poziom rzeki przepływającej przez miasto podniósł się o metr, zalewając pobliskie drogi i uniemożliwiając przejazd^[7].

Działania władz i mieszkańców państw ogarniętych klęską żywiołową

Władze Bośni i Hercegowiny oraz Serbii przeprowadziły ewakuację mieszkańców z zalanych terenów. Działania te były jednak nieefektywne, co wzbudziło frustrację w obu narodach. Krytykowano zaniedbania w zakresie prewencji, długi czas oczekiwania na pomoc, brak koordynacji akcji służb państwowych i grup wolontariuszy^[8]. Dużą rolę w walce z powodzią odegrała samoorganizacja społeczna. Koordynacja działań odbywała się poprzez portale społecznościowe^[8].

Reakcje międzynarodowe

Austria – Austria na wniosek Serbii przekazała wsparcie techniczne oraz na wniosek Bośni i Hercegowiny dostarczyła śmigłowców i łodzi motorowych, które pomogły w ewakuacji mieszkańców zalanych terenów i w transporcie pomocy humanitarnej^[15].
Belgia – na wniosek Bośni i Hercegowiny Belgia dostarczyła śmigłowców i łodzi motorowych, które pomogły w ewakuacji mieszkańców zalanych terenów i w transporcie pomocy humanitarnej^[15].
Bułgaria – Bułgaria przekazała wsparcie techniczne dla powodzian^[15].
Chorwacja – rząd Chorwacji udzielił pomocy technicznej^[15].
Czechy – Czechy przekazały wsparcie techniczne^[15].
Estonia – Estonia przekazała wsparcie techniczne^[15].
Francja – Francja przekazała wsparcie techniczne^[15].
Litwa – Litwa przekazała wsparcie techniczne^[15].
Luksemburg – na wniosek Bośni i Hercegowiny Luksemburg dostarczył śmigłowce i łodzie motorowe, które pomogły w ewakuacji mieszkańców zalanych terenów i w transporcie pomocy humanitarnej^[15].
Łotwa – Łotwa przekazała wsparcie techniczne^[15].
Niemcy – Niemcy przekazały wsparcie techniczne dla Serbów i Bośniaków^[15].
Norwegia – Norwegia przekazała pomoc finansową dla poszkodowanych.
Polska – 21 maja Polska wysłała do Bośni i Hercegowiny 37 strażaków, którzy pomogli w walce z żywiołem^[11]. W czerwcu pomoc humanitarną wysłała Polska Akcja Humanitarna i Caritas^[11]. PAH udało się zorganizować 200 tys. złotych dla Bośni i Hercegowiny^[11]. 3 czerwca do Serbii wyruszyła ciężarówka z pomocą humanitarną, zorganizowaną przez Ambasadę Serbii^[11]. Poznańska Fundacja Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio zebrała 20 ton pomocy dla powodzian z Serbii oraz Bośni i Hercegowiny. Wartość darów wyniosła ok. 200 tys. złotych^[10]. W darach znalazły się głównie środki dezynfekujące i żywność. Pomoc finansową przekazała też Cerkiew prawosławna^[16].
Rosja – Rosja przekazała pomoc finansową dla Serbii.
Słowacja – na wniosek Bośni i Hercegowiny Słowacja dostarczyła śmigłowców i łodzi motorowych, które pomogły w ewakuacji mieszkańców zalanych terenów i w transporcie pomocy humanitarnej^[15].
Słowenia – Słowenia jako jedno z pierwszych państw unijnych zgłosiła się do pomocy powodzianom, przekazując Serbom i Bośniakom pomoc techniczną^[15].
Unia Europejska – Unia Europejska przekazała Bośni oraz Serbii wodę pitną^[12]. Do 18 maja 14 państw członkowskich udzieliło wsparcia ofiarom powodzi. Państwa te przekazały Serbii oraz Bośni i Hercegowinie helikoptery, pompy wodne i łodzie^[15]. Komisja Europejska sfinansowała transport pomocy.
Wielka Brytania – na wniosek Bośni i Hercegowiny Wielka Brytania dostarczyła śmigłowców i łodzi motorowych, które pomogły w ewakuacji mieszkańców zalanych terenów i w transporcie pomocy humanitarnej^[15].

Wpływ powodzi na politykę Vučicia

Podczas powodzi premierem rządu w Serbii był Aleksandar Vučić. Vučić wykorzystał powódź do skrytykowania poprzednich rządów. Duże wpływy Vučicia w mediach pozwoliły rządzącej wówczas Serbskiej Partii Postępowej wyciszyć krytykę akcji ratowniczej^[8]. Portale internetowe, analizujące błędy ośrodków rządowych, stały się celem ataków hakerskich^[8]. Akcja ratunkowa przyczyniła się do gwałtownego wzrostu poparcia dla Serbskiej Partii Postępowej.