|
Podszyt  Podszyt, podszycie lasu – warstwa roślinności (piętro) w ekosystemie leśnym zbudowana z krzewów i niskich drzew o wysokości do 4 m[1]. Gatunki wyrastające w wysokopienne drzewa mogą wchodzić w skład podszytu, jeśli rozwijają się w niekorzystnych warunkach (np. z powodu ocienienia lub nieodpowiedniego siedliska) i, w efekcie, ich rozwój oraz wzrost jest zahamowany. O ile krzewy rosnące w podszycie rozwijają się zakwitając i obradzając nasionami, o tyle gatunki drzewiaste rosnące w podszycie zazwyczaj giną bezpotomnie, bądź rozmnażają się tylko wegetatywnie. W szczególnych przypadkach podszyt może zmienić się w podrost i następnie w drzewostan, jeśli dla tworzących go gatunków drzewiastych poprawie ulegną warunki świetlne[2]. Podszyt tworzą głównie gatunki znoszące ocienienie. Wprowadzane są w leśnictwie zwłaszcza w drzewostanach jednogatunkowych, o zwarciu rozluźnionym i mniejszym[1]. W pożarach określanych jako wierzchołkowe lub górne, obejmujących najwyższe parte roślinności, rośliny podszytu giną wraz z innymi. W pożarach przyziemnych podszyt ulega tylko częściowemu zniszczeniu[3]. Znaczenie podszytu dla leśnictwa i ekosystemuWystępowanie podszytu wpływa korzystnie na stan drzewostanu, zwieszając jego przyrost oraz sprzyjając oczyszczaniu się strzał drzew sosnowych[4]. W szczególności podszyt gatunków drzewiastych powstający z odrostów wpływa korzystnie na młode uprawy leśne zwiększając ich zwarcie i przyspieszając oczyszczanie się pni. Podszyt konkuruje z drzewami o wodę i substancje pokarmowe, jednak konkurencja ta jest mniejsza niżeli zwartego runa trawiastego, rozwijającego się często w przypadku braku podszytu[2]. Podszyt wpływa na warunki siedliskowe. Modyfikuje klimat wnętrza lasu, ponieważ ocieniając glebę i hamując wiatr obniża parowanie z jej powierzchni[2]. Tworzenie i utrzymywanie podszytu ma szczególne znaczenie wzdłuż brzegów drzewostanu. Tzw. „zamknięty brzeg drzewostanu” stanowi naturalną zaporę przed niekorzystnym wpływem zewnętrznym, np. szkodami powodowanymi przez wiatr[5]. Podszyt chroni glebę przed wysychaniem i erozją, za sprawą sieci korzeni ułatwia przesiąkanie wody w głąb gleby[2]. Wzbogaca glebę w materię organiczną, tym bardziej urozmaiconą im bardziej zróżnicowany ma skład, co przyczynia się do szybszego rozkładu substancji organicznych i zapobiega powstawaniu próchnicy nadkładowej (surowej)[2][4]. Podszyt w lesie pełni istotną rolę biocenotyczną, zwiększając jego różnorodność biologiczną i tym samym zdolności do samoregulacji, w tym ograniczając ryzyko wystąpienia i wielkość gradacji owadów. Podszyt chroni glebę przed zarastaniem gleby ekspansywną roślinnością zielną[1]. To z kolei także ułatwia wykonywanie zabiegów hodowlanych w lesie (np. wykonywanie intensywniejszych cięć pielęgnacyjnych) bez ryzyka nadmiernego prześwietlenia lasu i zadarnienia gleby (utrudniającego odnowienie lasu)[2]. Nie w każdym wypadku oddziaływanie podszytu jest korzystne. Świerk pospolity rosnąc w podszycie opóźnia proces próchnicowania i pogarsza warunki wodne[2]. Czeremcha amerykańska wprowadzona została do europejskich lasów w celu zmniejszenia zagrożenia ze strony wiatrów i pożarów. Zakładano także, że proporcjonalnie mały udział węgla w stosunku do azotu w liściach tego gatunku, będzie działał korzystnie na leśną glebę. W praktyce okazało się jednak, że zamiast poprawiać jej właściwości – powoduje spadek pH i zmniejsza dostępność substancji pokarmowych. Użytkowanie drzewostanów w lasach opanowanych przez czeremchę amerykańską jest droższe w związku z utrudnieniem lub uniemożliwieniem naturalnego odnowienia lasu, utrudnieniem w wykonywaniu zrębów i odnowienia sztucznego. Wprowadzenie i inwazja tego gatunku w lasach utrudniła tzw. ekologizację gospodarki leśnej i spowodowała ogromne koszty działań zmierzających do ograniczenia jej występowania[6]. Ze względów hodowlano-gospodarczych wprowadzane są do podszytów gatunki introdukowane, nie występujące na danym terenie naturalnie i powodujące znaczne przekształcenia ekosystemów leśnych[7]. Poza wspomnianą czeremchą amerykańską, do gatunków obcych w lasach Europy Środkowej, zalecanych w niektórych źródłach do nasadzeń fitomelioracyjnych należą: wierzba ostrolistna, tawlina jarzębolistna, karagana syberyjska, śnieguliczka biała, dąb czerwony i robinia akacjowa[8]. Wprowadzanie i kształtowanie podszytu w ramach pielęgnacji lasuWprowadzanie podszytu jest rekomendowane w drzewostanach jednogatunkowych i jednowarstwowych, w szczególności sosnowych, na ubogich siedliskach. Zabieg wykonuje się, gdy drzewostan znajduje się w II klasie wieku (ma od 20 do 40 lat). Gatunki podszytowe, odpowiednie dla warunków siedliskowych wprowadza się płatami (jednogatunkowe skupienia o powierzchni ok. 10 arów). Na ubogich siedliskach więźba powinna być rzadka (odległości między sadzonkami ok. 2,5 m), a na żyźniejszych gęstsza (ok. 1–2 m odstępu), ponieważ w odpowiednich warunkach jest możliwość wyprowadzenia na takim siedlisku sadzonek w dolne piętro drzewostanu i docelowo następną jego generację. Przy planowaniu nasadzeń uwzględnić należy udział gatunków nektaro- i spadziodajnych, takich jak: brzoza, wierzba iwa, dąb bezszypułkowy, jarząb pospolity, róża dzika, kruszyna pospolita, głóg, trzmielina brodawkowata, bez czarny i koralowy. Rośliny takie sadzi się w formie domieszek w grupach po kilka-kilkanaście sztuk[9]. Ograniczanie rozwoju i usuwanie nadmiernie rozwiniętego podszytu rekomendowane jest wzdłuż szlaków komunikacyjnych, zwłaszcza spacerowych[5]. Gatunki typowe podszytu na różnych siedliskach leśnychW zależności od siedliska leśnego w lasach niżowych Europy Środkowej gatunkami typowymi w podszycie są[10][11]:
Zobacz teżPrzypisy
Information related to Podszyt |