Pierwsza Republika Czechosłowacka (cz.První československá republika, słow.Prvá československá republika[a], ČSR) – państwo unitarne w Europie Środkowej, istniejące w latach 1918–1938, zwane Pierwszą Republiką (cz.První Republika).
Już od samego początku istnienia państwa Czechosłowacja skonfliktowana była m.in. z Polską, głównie o Zaolzie – część Śląska Cieszyńskiego, zajętą zbrojnie przez armię czeską w styczniu 1919 roku (patrz polsko-czechosłowackie konflikty graniczne). W latach 1935–1938 powstały czechosłowackie fortyfikacje, w celu zabezpieczenia kraju przed agresją III Rzeszy.
W okresie międzywojennym należała do najbardziej rozwiniętych gospodarczo i technologicznie państw Europy, chociaż zaznaczały się radykalne różnice w poziomie cywilizacyjnym obu jej części składowych. Politycznie była krajem stabilnym, do końca swego istnienia jako jedyne państwo w Europie Środkowej pozostała demokratyczna, narodowością dominującą byli Czesi. Pod względem partyjnym dominowali w Czechosłowacji agrariusze (z nich wywodził się m.in. Beneš), w skład koalicji rządowej wchodziła jednak także mniejszość niemiecka, co nie uchroniło Czechów od buntu Niemców sudeckich w 1938 roku. Rozdzierana od środka przez nacjonalizmy Niemców, Węgrów i Słowaków (którzy oskarżali Czechów o chęć dominacji) padła łupem państw ościennych. Przez cały okres dwudziestolecia nie powiodły się próby wytworzenia „czechosłowackiego poczucia narodowego”. Oficjalna doktryna narodu czechosłowackiego była spowodowana faktem, że w Czechosłowacji było więcej Niemców niż Słowaków.
Czechosłowacja była członkiem tzw. Małej Ententy (grupującej oprócz niej Rumunię i Jugosławię – wszystkie trzy państwa były beneficjentami traktatu w Trianon z 1920 roku i przeciwnikami Węgier), w polityce międzynarodowej nie chciała uczestniczyć w idei międzymorza – nie miała dobrych stosunków z Polską i Węgrami. Stawiała na sojusze z Francją i ZSRR, które w decydującym momencie okazały się nieskuteczne. W 1938 roku, po utracie pogranicza (Kraj Sudetów zamieszkany przez Niemców sudeckich, południowa Słowacja zamieszkana przez Madziarów oraz Zaolzie, Orawa i Spisz zamieszkane przez Polaków), państwo przekształciło się w Republikę Czecho-Słowacką (tzw. druga republika).
Mapa fizyczna Czechosłowacji 1920–1938
Uwagi
↑Według reformy ortograficznej języka słowackiego z 1991 r. pisane Česko-Slovenská republika.
Przypisy
↑Z. Karník, České země v éře První Republiky, t. 3, Praha 2003, s. 103.
.svg)
.svg)
