Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi PannyDom Baby Wangi – mistyczki, znachorki i prorokiniSurwa w PetriczuCentrum miastaMiejski deptakWidok na miasto, w tle góry OgrażdenPomnik Poległych dla OjczyznyPopiersie Nikoły Parapanowa – uczestnika bułgarskiego ruchu narodowo wyzwoleńczego w MacedoniiIwan Antonow – protojerej, uczestnik walki o utworzenie egzarchatu bułgarskiego w Macedonii
Petricz (bułg.Петрич) – miasto w Bułgarii, w obwodzie Błagojewgrad, siedziba administracyjna gminy Petricz. Według danych szacunkowych Ujednoliconego Systemu Ewidencji Ludności oraz Usług Administracyjnych dla Ludności, 15 czerwca 2020 roku miejscowość liczyła 30 058 mieszkańców[1].
Historia
Tereny Petricza zostały włączone do państwa bułgarskiego w 837 roku w wyniku wojny bułgarskiego chana Presjana przeciwko Cesarstwu Bizantyjskiemu. W późnośredniowiecznym okresie XII–XIV wieku Petricz stał się silną twierdzą – częścią systemu fortyfikacyjnego południowo-zachodniej Bułgarii[2]. Świadczą o tym pozostałości średniowiecznej fortecy Gjaur kalesi, wokół której pierwotnie powstało miasto[2]. Przynajmniej w XIII–XIV wieku miasto składało się z dwóch części – twierdzy, czyli tzw. ufortyfikowane centrum miasta i nieufortyfikowane zewnętrzne miasto, ale z połączonymi wieżami, arteriami wejściowymi i wyjściowymi[2]. Miasto znalazło się pod panowaniem osmańskim po 1395 roku, kiedy to zostało włączone do sandżaku Kiustendił jako ośrodek niezależnej nahiji[3]. W latach panowania osmańskiego Petricz zyskał muzułmański wygląd. Bułgarzy uciekli w głąb góry Ograżden, aby trzymać się z dala od arbitralności Turków. Osmański podróżnik Evliya Çelebi odwiedził Petricz w 1652 roku i poinformował, że miejscowość ma 240 niezbyt dobrze rozwiniętych domów z ogrodami; meczet, kaplicę i tylko jedną banię[4]. Petricz znany jest przede wszystkim z produkcji rolnej: pszenicy, jęczmienia, żyta, owsa, bawełny, ryżu, tytoniu, owoców, wśród których ważne miejsce zajmują kasztany. W okresie bułgarskiego odrodzenia, wraz z rozwojem rzemiosła i handlu, miasto i jego ludność rosły. W 1845 r. miasto odwiedził rosyjski slawista Wiktor Grigorowicz, będąc w drodze ze Strumicy do Serres, w „Eseju o podróżach po europejskiej Turcji” napisał:
Miasto Peterch jest pełne rozpadających się domów i pięknych ogrodów. Nie ma cerkwi ani szkoły. Jeśli wierzyć mieszkańcom, Turcy nie zezwalają na ich budowę[5].
W 1857 r. dzięki pracy i funduszom całej chrześcijańskiej ludności miasta wybudowano pierwszą w mieście cerkiew, Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny. W świątyni wprowadzono nabożeństwo w języku greckim, a na jej dziedzińcu otwarto grecką szkołę[6]. W 1868 roku ukończono budowę pierwszej bułgarskiej cerkwi w mieście (Św. Mikołaja), która stała się centrum walk ludności bułgarskiej z grecką propagandą[7]. Na mocy traktatu pokojowego z San Stefano z 1878 r. miasto weszło w granice wyzwolonej Bułgarii. W 1900 r. według statystyk Wasiła Kynczowa („Macedonia. Etnografia i statystyka”) miasto liczyło już 7190 osób, z czego 2450 Bułgarów, 4600 Turków, 40 Wołochów i 100 Cyganów[8]. Podczas wojny bałkańskiej w październiku 1912 Petricz został wyzwolony przez czetę wojewody Nikoli Parapanowa. Sześćdziesiąt sześć osób z miasta wstąpiło w szeregi Wewnętrznej Macedońsko-Adrianopolskiej Organizacji Rewolucyjnej[9]. W październiku 1925 roku, podczas grecko-bułgarskiego konfliktu granicznego, znanego jako incydent Petriczki, miasto zostało zbombardowane przez armię grecką[10]. Mieszkańcy Petricza zdecydowanie oparli się siłom greckim i nie pozwolili na podbicie miasta[10].
Pomnik Poległych dla Ojczyzny, poświęcony jest mieszkańcom, którzy zginęli podczas wojen bałkańskich (1912–1913)[11]
Obyczaje
Miejscowych Kukierów nazywa się Stanczinari[12]. Ich obyczaje są kultywowane w czasie święta surwy, 1 stycznia[12]. Impreza co roku przyciąga tysiące osób[12]. Choć opiera się na lokalnych amatorach, impreza przyciąga coraz więcej gości z kraju i zagranicy[12]. W ostatnich latach zauważono ciekawy trend – w zgrupowaniach wszystkich dzielnic znajdują się przedstawiciele innych grup etnicznych (głównie Cyganie), więc problem opozycji etnicznej, typowy dla poprzednich edycji imprezy, został bardzo rozsądnie wyeliminowany[12].
Sport
W mieście funkcjonuje klub piłkarski Bełasica Petricz, stworzony w 1920 roku.
Osoby związane z miejscowością
Urodzeni
Mita Aglikin (1869–1952) – bułgarski rewolucjonista
↑Christo Tasew: Борба за национална просвета в Мелнишкия край. Sofia: Народна просвета, 1987. Brak numerów stron w książce
↑Todor Tarakow: Българската църковна община в Петрич (1868–1878). Błagojewgrad: Пирински край. Краеведски изследвания, 1996. Brak numerów stron w książce
