Praca Pauliny Ołowskiej Crossword Puzzle with Lady in Black Coat, 2004Paulina Ołowska, Buty Konstruktywistyczne typu Rockabilly, 2000Upamiętnienie Kory – neon Miłość to wieczna tęsknota przy ul. Płatniczej 59 w Warszawie, 2018
Paulina Ołowska (ur. 1976 w Gdańsku[1]) – polska malarka, fotografka, autorka kolaży, działająca na pograniczu performance’u, wideo, akcji społecznej i sztuki użytkowej. Polem jej artystycznych poszukiwań są modernistyczne utopie oraz badania nad twórczością artystów XX wieku, które łączy z własnymi działaniami twórczymi, nadając aktualność ideom niesłusznie zapomnianym. Charakterystycznym wątkiem w twórczości Ołowskiej jest zainteresowanie postawami kobiecymi w sztuce i poszukiwanie „protoplastek”, takich jak Alina Szapocznikow i Zofia Stryjeńska[2]. Artystka mieszka i pracuje w Rabce-Zdroju.
Życiorys
Edukacja
Studiowała w School of the Art Institute of Chicago (1995-1996) oraz malarstwo i grafikę na Wydziale Malarstwa ASP w Gdańsku (1997-2000). Stypendystka Królewskiej ASP w Hadze (1988), Centro de Art Communication Visual (Arco) w Lizbonie (1998/1999), Center for Contemporary Art Kitakyushu (1999/2000) i Rijksakademie van Beeldende Kunsten w Amsterdamie (2001/2002).
Twórczość
Charakterystyczna dla twórczości Pauliny Ołowskiej jest synteza sztuk, artystka chętnie wykorzystuje w pracach różnorodne media, jak malarstwo, kolaż, instalację, performance, modę, muzykę, co pozwala jej wydobyć wyjątkowo bogatą gamę wrażeń artystycznych. Twórczość Ołowskiej jest wypadkową aktualnych doświadczeń i fascynacji artystki. Wspólną cechę jej prac stanowi romantyczna wizja sztuki jako nośnika pozytywnych utopii i wiara, że „sztuka może zmienić świat”. Do głównych zainteresowań Ołowskiej należą artystyczne utopie epoki modernizmu odnajdywane w założeniach wczesnego Bauhausu (projekt „Bauhaus Yoga”, 2001), kręgach rosyjskich konstruktywistów („Abstrakcja w procesie”, 2000), poszukiwaniach europejskiej awangardy początków XX wieku[3].
W maju 2003 roku Ołowska wspólnie z Lucy McKenzie tymczasowo prowadziły podziemny bar Nova Popularna przy ul. Chmielnej w Warszawie, w którym co tydzień odbywały się koncerty i występy. Artystki zaprojektowały wnętrze baru, w tym murale, zasłony, meble i rzeźby oraz obsługiwały gości z pomocą przyjaciół i miejscowych. Po zamknięciu Novej Popularnej artystki zaczęły tworzyć prace, które miały upamiętnić i uhistorycznić ten projekt. Seria powstałych kolaży zawiera materiały wizualne, które zainspirowały bar, w tym obrazy dzieł sztuki takich jak „A Bar at the Folies-Bergère” Édouarda Maneta (1882) i „The Absinthe Drinker” Edgara Degasa (1875-76), a także wycinki modeli ze współczesnych magazynów mody i wnętrz w stylu Art Deco z publikacji poświęconych architekturze i designowi[4].
Ołowska nie stroni również od performence’u. Prezentowany w Tate Modern w 2015 roku „The Mother An Unsavoury Play in Two Acts and an Epilogue” to adaptacja sztuki awangardowego dramaturga Stanisława Ignacego Witkiewicza z 1924 roku. Historia rozgrywa się w mieszczańskiej scenerii, w której halucynacje, schizofrenia, alkoholizm, obłęd i narkomania przeradzają się w surrealistyczne szaleństwo[5].
Artystka często powraca do twórczości Zofii Stryjeńskiej (1891-1976), zgłębiając wizjonerskie wyobrażenia polskiej artystki dwudziestolecia międzywojennego. W pracy „Bożki słowiańskie” artystka bada koncepcję baletu Stryjeńskiej jako „wieńca ceremonii” projektując kostiumy według jej malarskiego cyklu o tym samym tytule z 1918 roku. Aktorzy ubrani w surrealistyczne stroje, z ogromnymi nakryciami głowy, ozdobione pawimi piórami i łodygami pszenicy, przedstawiają fantazyjne postaci ze słowiańskiej mitologii i folkloru: boginie psot, pomyślności, losu, wiosny, zimy i nieba. Oryginalna partytura amerykańskiego artysty Sergeia Tcherepnina łączy kosmiczne dźwięki z tradycyjnymi mazurkami, polkami i oberkami, a także z „duchowym disco” i lokalną tradycją muzyczną Val Gardeny[6].
Inspiracją dla „Alfabetu” Pauliny Ołowskiej była książka „ABECEDA” Karela Teige, kluczowej postaci czeskiej awangardy, który w 1926 roku we współpracy z Milcą Mayerovą stworzył eksperymentalny „ruchomy alfabet”. Nawiązując do projektu Teige, Ołowska łączy rytmiczność z konstruktywistyczną fascynacją typografią i wskazuje na retoryczną funkcję tańca: troje performerów układając swoje ciała w 26 liter, od A do Z, konfrontuje alfabet języka pisanego z „alfabetem” gestów i ruchów, tworząc nowy system wyrażania znaczeń. „Alfabet” po raz pierwszy został pokazany w Berlinie w 2005 roku (Galerie Meerrettich)[7]. W 2012 roku został wystawiony w Museum of Modern Art w Nowym Jorku, a na początku 2014 roku został zaprezentowany w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
W 2004 roku Ołowska rozpoczęła projekt refabrykacji neonów, które oświetlały Warszawę w latach 60. i 70. XX wieku. Wiele neonów zostało zaprojektowanych przez artystów dla państwowych monopoli i promowało ogólne czynności, takie jak fryzjerstwo, sport i czytanie książek. Ołowska zorganizowała wystawę w Fundacji Galerii Foksal, „Obraz – wymiana – neon”, 2006, aby zebrać pieniądze na renowację i reinstalację neonu Siatkarki z 1961 roku autorstwa Jana Mucharskiego, który pierwotnie reklamował sklep sportowy na pl. Konstytucji.
Jej podejście konserwatorskie rozwinęło się perfomatywnie i z czasem, w wyniku badania i reagowania na liczne lokalne modernizmy – od regionalnego konstruktywizmu po projekty czasopism[8]. W 2010 roku, artystka podjęła się inicjatywy społeczno-artystycznej pokrywając wielkoformatowymi malowidłami inspirowanymi projektami scenografa i malarza Jerzego Koleckiego fasadę budynku teatru „Rabcio”, w górskiej miejscowości w okolicach Krakowa. Dokonując swoistego kolażu prac odnalezionych przez nią w archiwum teatru, przeniosła je na jego budynek, na nowo uwidaczniając je w przestrzeni publicznej[9]. Natomiast podczas stypendium w Portugalii namalowała serię obrazów nawiązujących tematyką do fotografii mody z magazynu „Ty i Ja”, kultowego pisma młodej inteligencji polskiej lat sześćdziesiątych[3].
Obraz zatytułowany Ewa Wawrzoń w kostiumie z przedstawienia „Nosorożec” (2003) reprezentuje charakterystyczny dla twórczości Pauliny Ołowskiej motyw zapomnianych bohaterek lub artystek. Ołowska stara się wydobyć ich historie i zinterpretować na nowo, wpisując je w szerszą narrację, przyczyniając się tym samym do budowania tradycji sztuki kobiet. Szczególnie cenione przez Ołowską są artystki sceny prowincjonalnej (choćby cykl poświęcony aktorkom Teatru Lalek Rabcio z Rabki) – kobiety ryzykowne, zaangażowane i niejednoznaczne. Ich złożona kondycja jest inspiracją do określenia współczesnej tożsamości artystki[10].
Obecnie artystka prowadzi Dom Twórczy Kadenówka w Rabce-Zdroju gdzie zaprasza artystów do wspólnej pracy twórczej[12].
Pavilionesque
Ołowska wydaje magazyn Pavilionesque, poświęcony różnym aspektom sztuki współczesnej i teatru. Czasopismo stanowi również formę aktywnego archiwum, które poszukuje i odzyskuje niepublikowane materiały archiwalne związane z teatrem, performence’m i lalkarstwem[13].
Nagrody i odznaczenia
W 2014 r. otrzymała Aachen Art Prize[14]. Nagroda jest wręczana co dwa lata przez Stowarzyszenie Przyjaciół Ludwig Forum wybitnym artystom, którzy mieli istotny wpływ na rozwój międzynarodowego świata sztuki[15]. W 2017 roku otrzymała nominację do nagrody Bessie w kategorii "Outstanding Visual Design" za performance Slavic Goddesses—A Wreath of Ceremonies w The Kitchen w Nowym Jorku[16].
K. Smith-Raabe, J. Rosenfeld, A. Gratza, V. Semenska, J. Vetwoert, A. Pyzik, M. Janion, N. Paszkowski, Z. Lisowska, "Her Hauntology", Jevnaker: Kistefos, 2022.
A. Janevski, R. Marcoci, K. Nouril, eds. "Art and Theory of Post-1989 Central and Eastern Europe: A Critical Anthology", New York: The Museum of Modern Art: 10-11.
M. Szewczyk, “Paulina Olowska,” NGV Magazine #9 (March/April), 2018: 34-37.
K. Kosciuczuk, “Paulina Olowska,” Frieze (April), 2018: 154.
A. Bujnowska, A. Szymczyk, J. Verwoert, „Paulina Ołowska”, JRP|Ringier, 2013
C. Bishop, „Paulina Ołowska: Reactivating MOdernism”, Parkett, No. 92, 2013
C. Wood, P. Ołowska, „Art Monthly”, 04/2003.
D. Bussel, „Final Girl”, „Texte zur Kunst”, 06/2006.
D. Leader, E. Klekot, „Paulina Ołowska, Cermics”, Simon Lee Gallery, 2016
E. Speers Mears, P. Olowska, Cabinet Gallery, „Artforum”, Summer 2006.
Jan Verwoert, „Paulina Ołowska’s Metamorphosis in the Abteiberg Museum”, „Piktogram”, Summer 2005.
M. Barnas, Gentle Distortions, Paulina Olowska, „MERTOPOLIS M”, 5/2004.
M. Dziewańska, „Storytelling – History in Motion”, Parkett, No. 92, 2013
L. McKenzie, P. Olowska, „Nova Populana”, kat. proj., Warszawa 2003.
P. Olowska, „Sie musste die Idee eines Hauses als Metapher verwerfen”, kat. wyst. Kunstverein Braunschweig, Kolonia 2004.
.jpg)
