Osiedle Odrodzenia (Katowice)

Osiedle Odrodzenia
Ilustracja
Widok na osiedle Odrodzenia od strony Mikołowa (2007)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miasto

Katowice

Dzielnica

Piotrowice-Ochojec

Data budowy

1979–1993

Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, w centrum znajduje się punkt z opisem „Osiedle Odrodzenia”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Osiedle Odrodzenia”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Osiedle Odrodzenia”
Ziemia50°12′15,678″N 18°59′11,911″E/50,204355 18,986642
Multimedia w Wikimedia Commons

Osiedle Odrodzenia (potocznie nazywane Manhattan[1]) – osiedle mieszkaniowe w Katowicach, leżące w obrębie dzielnicy Piotrowice-Ochojec przy granicy z Kostuchną, w rejonie ulic: M. Radockiego i S. Łętowskiego.

Budowa osiedla, zaplanowanego w ramach większego kompleksu architektoniczno-urbanistycznego, trwała w latach 1979–1993. Składa się ono z 134 budynków mieszkalnych, w których mieszka około 8 tys. mieszkańców. Administratorem osiedla Odrodzenia jest Spółdzielnia Mieszkaniowa Silesia.

Historia

Osiedle w latach 80. XX wieku
Osiedle w 2008 roku, widziane od strony ulicy zachodniej; bloki były wówczas przed termomodernizacją

Początki osiedle Odrodzenia sięgają lat 70. XX wieku. W tym czasie, pod koniec lat 70. XX wieku, zespół architektów wrocławskiego Miastoprojektu pod kierownictwem Witolda Molickiego opracowało koncepcję architektoniczno-urbanistyczną nowego kompleksu osiedli mieszkaniowych w południowych dzielnicach Katowic[2]. Osiedle to, wraz m.in. z osiedlem Targowisko, przewidziano łącznie na około 100–120 tysięcy osób, lecz dalszy rozwój wyhamował kryzys, przez co zrealizowano niewielkie jego plany[3]. W dniu 13 listopada 1979 roku odbyło się zebranie członków założycieli Spółdzielni Mieszkaniowej Silesia w Katowicach, w których wybrano statutowych władz spółdzielni. Spółdzielnia ta stała się zarządcą osiedla[4].

Samo zaś osiedle Odrodzenia, początkowo pod nazwą Piotrowice, zaplanowano na terenach rolniczych[2] zwanych Skotnicą[5]. Wraz z budową osiedla Targowisko, rozpoczęto również proces wysiedlania okolicznych mieszkańców, a także wyburzono starą prochownię[6]. Na przełomie lat 1979 i 1980 rozpoczęto budowę budynków w rejonie ulic: Spokojnej i Tyskiej[2]. Pierwsze bloki oddano do użytku w 1981 roku[1]. Ostatnie budynki z wielkiej płyty ukończono w 1989 roku (ul. M. Radockiego 280). Do tego czasu też ukończono budowę części placówek usługowo-handlowych i oświatowych. W 1990 roku ukończono pawilon przy ulicy M. Radockiego 70b, zaś w latach 1992–1993 powstał kompleks budynków mieszkalnych przy ul. M Radockiego 292-296 i Spokojnej 41-49[7]. Te budynki, w porównaniu do wcześniej wybudowanych bloków, pokryto czerwoną cegłą[1].

Nauczanie w nowo powstałej na osiedlu Szkole Podstawowej nr 27 zainaugurowano 1 września 1986 roku[8]. W dniu 18 grudnia 1988 roku powołano parafię rzymskokatolicką dla mieszkańców osiedla Odrodzenia pod wezwaniem Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa[9]. Za projekt kościoła odpowiadają: Jacek Leśko oraz Barbara Rowińska[10]. W 2012 roku rozpoczęto prace nad termomodernizacją bloków na osiedlu wraz z usuwaniem azbestu. W tym czasie zmodernizowano pierwszych dziesięć budynków. Na zmodernizowanych blokach zastosowano elewację w stonowanych barwach[1]. W 2013 roku ukończono pawilon położony w przy ulicy M. Radockiego 284[7].

Charakterystyka

Fragment osiedla Odrodzenia

Osiedle Odrodzenia położone jest w południowej części Katowic, w granicach dzielnicy Piotrowice-Ochojec[11], w rejonie ulic: M. Radockiego, Tyskiej, S. Łętowskiego i Spokojnej[12]. Jest ono w zarządzie Spółdzielni Mieszkaniowej Silesia[13]. Administracja osiedla mieści się przy ulicy M. Radockiego 152[12].

Osiedle Odrodzenia składa się w główniej mierze z bloków mieszkalnych z wielkiej płyty mających od czterech do jedenastu kondygnacji[2], z czego trzy największe to wolnostojące budynki mieszkalne[1]. Łącznie znajdują się tutaj 134 budynki mieszkalne z 2 990 mieszkaniami, w których mieszka około 8 tys. mieszkańców[1] Do budowy pierwszych budynków zastosowano wielką płytę z fabryki Katowickiego Kombinatu Budowlanego w Katowicach-Panewnikach, zaś elewację wykonano metodą vitromozaiki[2]. Udział powierzchni zabudowanej w powierzchni terenu osiedla Odrodzenia równa wynosi 19%, wskaźnik intensywności zabudowy netto 1,00, zaś średnia ważona liczby kondygnacji 5,26[14].

Najmłodsza zabudowa osiedla – budynki przy ulicy Spokojnej

Urbanistycznie osiedle ma charakterystyczny układ przestrzenny, gdzie bloki ustawione są w szeregi o kształcie półokręgów, tzw. podkowy. Szeregi bloków rozmieszczone są głównie wzdłuż otaczającej osiedle ulicy M. Radockiego, biegnącej przez środek osiedla ulicy S. Łętowskiego, a na skraju osiedla także przy ulicy Tyskiej[2]. Przy głównej osi zlokalizowano obiekty użyteczności publicznej: żłobek, przedszkole, szkołę podstawową i administrację osiedla, zaś pawilony na skraju osiedla[2][3]. Pomiędzy tymi budynkami znajdują się jeszcze, powstałe przed budową osiedla, domy jednorodzinne[1]. Najnowsze bloki znajdują się przy ulicy Spokojnej[7] i zbudowane są one z charakterystycznej cegły[1].

Na osiedlu działają następujące placówki wychowawczo-edukacyjne: Żłobek Tęczowa Kraina Ochojec (ul. S. Łętowskiego 32b; działa od września 2019 roku i posiada 50 miejsc)[15], Miejskie Przedszkole nr 78 (ul. M. Radockiego 62)[16], Miejskie Przedszkole nr 93 (ul. S. Łętowskiego 24)[17], Oddział Odrodzenie Śląskiego Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom Specjalnej Troski i Osobom z Upośledzeniem Umysłowym (ul. M. Radockiego 280)[18] i Szkoła Podstawowa nr 27 im. prof. W. Szafera (ul. S. Łętowskiego 18)[19].

Dojazd do osiedla od strony zachodniej zapewniają ulice: A. Kostki-Napierskiego, od północy ulice: Szewska, Tyska i M. Radockiego, zaś od południa ulica Bażantów[11]. Połączenia autobusowe są realizowane na zlecenie ZTM-u. W obrębie osiedla funkcjonuje 5 przystanków: Osiedle Odrodzenia Bażantów, Osiedle Odrodzenia Kościół, Osiedle Odrodzenia Łętowskiego, Osiedle Odrodzenia Radockiego i Osiedle Odrodzenia Szewska. Z nich odjeżdżają trzy linie autobusowe, w tym jedna nocna: 138, 297 i 297N. Zapewniają one połączenia do innych dzielnic Katowic[20].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h Przybytek 2013 ↓.
  2. ↑ a b c d e f g Szaraniec 1996 ↓, s. 176.
  3. ↑ a b 40 lat minęło... 2020 ↓, s. 2.
  4. ↑ Gierlotka 2002 ↓, s. 109.
  5. ↑ Gierlotka 2002 ↓, s. 110.
  6. ↑ Gierlotka 2005 ↓, s. 164.
  7. ↑ a b c Katowickie budynki. katowickiebudynki.eu. [dostęp 2021-07-25]. (pol.).
  8. ↑ Gierlotka 2005 ↓, s. 170.
  9. ↑ Gierlotka 2005 ↓, s. 171.
  10. ↑ Gierlotka 2002 ↓, s. 112.
  11. ↑ a b Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Katowicach: Geoportal Województwa Śląskiego – ORSIP. mapy.orsip.pl. [dostęp 2021-07-25]. (pol.).
  12. ↑ a b Spółdzielnia Mieszkaniowa "Silesia" w Katowicach: Osiedle "Odrodzenie". www.smsilesia.katowice.pl. [dostęp 2021-07-25]. (pol.).
  13. ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 178.
  14. ↑ Studium... 2012 ↓, s. 10.
  15. ↑ Marko: TĘCZOWA KRAINA KATOWICE. O nas. marko-bajkowakraina.pl. [dostęp 2021-07-25]. (pol.).
  16. ↑ Miejskie Przedszkole nr 78 w Katowicach. mp78katowice.szkolnastrona.pl. [dostęp 2021-07-25]. (pol.).
  17. ↑ Miejskie Przedszkole nr 93 w Katowicach: BIP. mp93katowice.edupage.org. [dostęp 2021-07-25]. (pol.).
  18. ↑ Śląskie Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Specjalnej Troski i Osobom z Upośledzeniem Umysłowym oddział „ODRODZENIE”: Kontakt. www.odrodzenie.org. [dostęp 2021-07-25]. (pol.).
  19. ↑ SZKOŁA PODSTAWOWA NR 27 IM. PROF.WŁADYSŁAWA SZAFERA: Biuletyn Informacji Publicznej. sp27katowice.bip.gov.pl. [dostęp 2021-07-25]. (pol.).
  20. ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2021-07-25]. (pol.).

Bibliografia

Osiedla mieszkaniowe Katowic
Dzielnice śródmiejskie
Dzielnice północne
Dzielnice zachodnie
Dzielnice wschodnie
Dzielnice południowe

Herb Katowic