Okartowo

wieś
Widok z mostu drogowego
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Orzysz
Liczba ludności (2011)	404[2]
Strefa numeracyjna	87
Kod pocztowy	12-250[3]
Tablice rejestracyjne	NPI
SIMC	0763956
Położenie na mapie gminy Orzysz Okartowo
Położenie na mapie Polski Okartowo
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Okartowo
Położenie na mapie powiatu piskiego Okartowo
53°48′22″N 21°51′27″E/53,806111 21,857500[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Okartowo (niem. Eckersberg^[4]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Orzysz.

Wieś leży nad brzegiem jeziora Śniardwy i jeziora Tyrkło, przy drodze krajowej nr 16, 6 km na zachód od Orzysza.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

We wsi, nad brzegiem jeziora Śniardwy znajduje się Stacja Ratownictwa Wodnego, główna baza Mazurskiej Służby Ratowniczej, założona w 1978 roku^[5].

Miejscowość jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej, należącej do dekanatu Biała Piska, diecezji ełckiej.

Wieś powstała w II połowie XV wieku.

W połowie XIV w. (ok. 1340) Krzyżacy na miejscu dawnego grodziska pruskiego wznieśli strażnicę. Została ona poważnie uszkodzona w czasie najazdów Litwinów dowodzonych przez Kiejstuta w 1361, a w 1379 całkowicie zniszczona^[6]. Osada powstała około roku 1485. Lokacja wsi nastąpiła w 1492 r. Kościół wybudowano w 1799 r., gruntownie odbudowany po zniszczeniach I wojny światowej. Nad jeziorem Tyrkło, około 2 km od wsi, znajdują się ślady po wczesnośredniowiecznym grodzisku pruskim.

• Kościół z XVIII wieku, odbudowany po I wojnie światowej – nr rej.: 662 z 10.03.1989.^[7]

Świątynia powstała w miejscu zamku krzyżackiego^[8]. Wieża w dolnej części murowana, w górnej drewniana, kryta gontem. Ściany, strop i empory pokryte polichromią o motywach roślinno-geometrycznych i symbolicznych, umieszczonych w prostokątnych płycinach, pomiędzy którymi znajdują się cytaty z Biblii w języku niemieckim. Ołtarz główny i ambona barokowe. W murze otaczającym kościół tablica upamiętniająca odbudowę ze zniszczeń I wojny światowej.

• Dawny cmentarz ewangelicki założony w I połowie XIX wieku – nr rej.: 817 z 27.06.1991.^[9]

Najstarszy zachowany nagrobek z 1849 r.^[10]

Pochówek o szczególnym znaczeniu: Rektor Rudolf Skrodzki (20.9.1828 – 17.1.1904).

Na cmentarzu znajduje się kwatera wojenna z okresu I wojny światowej. Pochowanych w niej jest trzech żołnierzy i pracownik cywilny armii niemieckiej oraz nieznany żołnierz armii rosyjskiej:

1. Ldstrm. August Tieß z 5. Komp. Ldstrm. Inf. Batl. Lötzen I †4.9.1914
2. Gefr. d. Res. Rudolf Will Scheinwerfer z Abt. Lötzen Pion. Batl. I †11.11.1914
3. Arm. Soldat Hans Dobberstein z 1. Komp. Arm. Batl. 58 †17.7.1915
4. Ziv. Arm. Arb. Hermann August Richter Baul. Süd. Fortif. d. Feste Boyen †15.10.1914
5. żołnierz armii rosyjskiej †1914-15.^[11]

• Zespół dworca kolejowego wzniesiony w drugim dziesięcioleciu XX wieku:
  • Dworzec^[12]
  • Dwa budynki gospodarcze^[13][14]
  • Pozostałości magazynu^[15]
• Trzy domy murowane wzniesione w latach 20. XX wieku^[16][17][18].

• Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury, przewodnik. Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7 s. 74
• Okartowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 422 .