Ogród Botaniczny Uniwersytetu Wileńskiego

Ogród botaniczny na Kojranach (2007)
Państwo	Litwa
Miejscowość	Wilno
Dzielnica	Antokol, Zakret
Powierzchnia	199 ha
Data założenia	1974 (1781, 1919)
Położenie na mapie Litwy Ogród Botaniczny Uniwersytetu Wileńskiego
54°41′N 25°14′E/54,683333 25,233333
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Wileńskiego (lit. Vilniaus universiteto Botanikos sodas) – ogród botaniczny Uniwersytetu Wileńskiego założony w 1781, położony na Zakrecie (ogród założony w 1919) i na Kojranach (ogród założony w 1974).

Pierwszy ogród botaniczny w Wilnie został założony w 1781 przez Jeana-Emmanuela Giliberta i Georga Forstera^[1] na dziedzińcu Collegium Medicum^[2]. W 1806 roku zbudowano na jego terenie cieplarnie i oranżerie, a dwa lata później ogród poszerzono o tereny za rzeką. Po powstaniu listopadowym w 1832 roku Uniwersytet Wileński zamknięto, a ogród przekazano Akademii Medyko–Chirurgicznej, by w 1842 r. go zamknąć. W następnych latach na jego terenie znajdowała letnia rezydencja generał-gubernatora^[3].

W 1864 roku dawny ogród botaniczny przeszedł na własność miasta. W latach 1870–1872 architekt Nikołaj Czagin połączył ogrody Botaniczny, Bernardyński i Katedralny (Zamkowy) w jedną całość. W 1880 roku władze miasta przekształciły nowe założenie w park miejski, który zaprojektował w latach 1806–1808 Aleksander Władysław Strauss^[3].

W latach 1919–1939 ogród botaniczny Uniwersytetu Stefana Batorego położony był na Zakrecie^[1], na Wilczej Łapie, w zakolu Wilii. Ogród założono w 1919, a uruchomiono w roku następnym. Organizatorem ogrodu był Piotr Wiśniewski. Ogród sukcesywnie rozbudowywano, zwiększała się także liczba uprawianych gatunków (2800 w 1937)^[2].

Obecnie (XXI w.) wileński ogród jest największy na Litwie, obejmuje 199 hektarów, a rośnie w nim 10 000 gatunków i działa w dwóch lokalizacjach^[4], z których jedną jest ogród z czasów II RP^[2]. Okupację niemiecką ogród przetrwał bez większych zniszczeń, poważnie zniszczony został dopiero podczas walk o Wilno w 1944 r. i w następnych latach nie był odbudowywany. Renowacja ogrodu miała miejsce w drugiej połowie lat 1950., gdy uporządkowano zbiory, zaś w latach 1960. wybudowano trzy nowe szklarnie, a powierzchnię Ogrodu powiększono do 7,35 ha (w 1971 r. osiągnięto liczbę 4000 gatunków).

W 1974 założono nowy ogród botaniczny w Kojranach, na wschód od Wilna, o powierzchni 150 ha, a dotychczasowy ogród na Zakrecie został oddziałem nowego.

Dyrektorzy^[2]:

• Piotr Wiśniewski (1919–1923)
• Józef Trzebiński (1924–1937)
• Franciszek Ksawery Skupieński (1937–1939)
• Konstantin Regel (1939–1940)
• Jakub Mowszowicz (1944–1945)
• Aldona Łuczyńska (1954–1974)