Neuronauka

Neuronaukainterdyscyplina naukowa zajmująca się badaniem układu nerwowego, głównie OUN. Leży na pograniczu wiedzy medycznej, biologicznej, biochemicznej, biofizycznej, informatycznej, psychologicznej[1][2].

Biologia

Nowoczesne badania w tym zakresie rozpoczęły się w wieku XIX. Neuroanatomowie badali kształt mózgu, jego strukturę komórkową i powiązania między komórkami; neurochemicy: skład chemiczny mózgu, lipidy i białka; neurofizjologowie: właściwości bioelektryczne, a psychologowie i neuropsychologowie zajmowali się organizacją i neuronalnymi składowymi zachowania i poznania. 

Termin neuronauki został wprowadzony w połowie lat 60. XX wieku, aby zasygnalizować początek ery, w której wszystkie te dyscypliny będą ściśle współpracować, dzieląc wspólny język, koncepcje i cel – zrozumienie struktury i sposobu funkcjonowania mózgu w normie i patologii. 

W dzisiejszych czasach w ramach neuronauk przeprowadza się szeroko zakrojone badania naukowe – od biologii molekularnej komórek nerwowych (np. genów kodujących białka niezbędne do funkcjonowania układu nerwowego), aż po biologiczne podstawy normalnego i zaburzonego zachowania, emocji i poznania.  

Współczesna molekularna nauka o układzie nerwowym opiera się na dwóch podstawowych założeniach: doktrynie neuronalnej i hipotezie jonowej. Doktryna neuronalna została opisana przez hiszpańskiego anatoma Santiago Ramóna y Cajala, który zaproponował, że mózg składa się z oddzielnych jednostek nazywanych neuronami i że mogą one funkcjonować jako jednostki sygnałowe. W dalszej kolejności Cajal i współczesny mu badacz Charles Sherrington zaproponowali, że neurony kontaktują się ze sobą tylko w ściśle określonych miejscach, nazywanych synapsami[3]

Nauki medyczne

Neurologia

Molekularne badania z zakresu neuronauk miały duży wpływ na kliniczną neurologię. Odkrycie komórek macierzystych daje szansę na zastosowanie terapii komórkowych u pacjentów z chorobą Parkinsona, chorobą Alzheimera, stwardnieniem rozsianym, czy porażeniem mózgowym.

Kolejnym ważnym aspektem rozwoju związku pomiędzy neuronaukami a neurologią, był rozwój genetyki molekularnej. Przełomowym momentem było zrozumienia zasad dziedziczenia choroby Huntingtona – która przekazywana jest w sposób autosomalny dominujący, związanej z ekspansją powtórzeń trójnukleotydowych CAG (cytozyna, arginina, guanina).[3] Dziś choroby związane z powtórzeniami trójnukleotydowymi to jedna z liczniejszych grup chorób neurogenetycznych. Badania genetycznego podłoża bardziej złożonych chorób neurodegeneracyjnych rozwijały się wolniej, ale obecnie odkrywa się kolejne geny związane np. z chorobą Alzheimera. Badaniem tych mechanizmów zajmuje się neurogenetyka. 

Psychiatria

Postęp w badaniach mechanizmów chorób psychicznych był wolniejszy niż neurologicznych, ponieważ większość z tych zaburzeń (np. schizofrenia, depresja, zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne, nerwice, uzależnienia) to złożone i poligenowe zespoły, na które duży wpływ wywierają czynniki środowiskowe. Po drugie, w przeciwieństwie do zaburzeń neurologicznych, niewiele wiadomo o anatomicznych i biologicznych składowych chorób psychicznych. Dopiero dzięki odkryciu amin biogennych możliwy stał się rozwój takich dziedzin jak psychofarmakologia; a dzięki odkryciom z zakresu biologii molekularnej możliwa staje się terapia zaburzeń snu, jedzenia czy uzależnień. Co więcej, poprawienie metod diagnostycznych, lepsze zrozumienie dziedziczenia chorób (między innymi w oparciu o badania bliźniąt, badania adopcyjne czy badania rodzin, w których występuje dany zespół chorobowy) oraz odkrycie metod leczenia schizofrenii, depresji czy nerwic, przekształciło psychiatrię w specjalizację medyczną blisko związaną z neuronauką.[3]

Psychologia

Molekularne i neurofizjologiczne właściwości neuronów są wspólne u wielu gatunków zwierząt, to różnice są widoczne w zakresie zdolności poznawczych (ang. cognitive abilities). Na początku XIX wieku rozpowszechnił się pogląd, że źródłem zdolności poznawczych może być mózg. Pod koniec XIX wieku psychologia rozwinęła się jako nauka eksperymentalna. Ogromny wpływ na rozwój metodologii naukowej miał Wilhem Wundt, który założył pierwsze laboratorium psychologiczne, w którym badał zależności między bodźcem fizycznym i subiektywnym uczuciem. Rezultaty jego badań zainspirowały kolejnych badaczy, co doprowadziło do rozwoju behawioryzmu – kierunku w psychologii akademickiej badającego zachowanie, rozumiane jako zespół reakcji ruchowych i zmian fizjologicznych, którymi organizm odpowiada na sytuację. Behawioryzm rozwijał się przede wszystkim pod kierunkiem Johna Watsona i B.F. Skinnera tworząc podstawy dzisiejszej wiedzy na temat zachowania i uczenia się. W kolejnych latach behawioryzm zastąpiło w psychologii bardziej poznawcze podejście, które jeszcze bardziej zbliżyło psychologię do neuronauk – koncentrowało się na percepcji i zależności między percepcją, a reakcją. 

Kolejnym zagadnieniem z pogranicza psychologii i neuronauk jest pamięć. Punktem zwrotnym było opisanie przez Brendę Milner w 1957 roku pacjenta H.M., który w wyniku operacji mającej usunąć jego epilepsję utracił całkowicie zdolność tworzenia nowych wspomnień[3]

Neuroplastyczność – od biologii molekularnej do badań umysłu  

Współcześnie współpraca między dziedzinami wchodzącymi w skład neuronauk jest wyjątkowo ścisła – w przypadku badań naukowych nad plastycznością synaptyczną i magazynem pamięci nad wspólnymi zagadnieniami pracują biolodzy molekularni, kognitywiści i psychologowie. Dobrym przykładem mogą być badania bezkręgowców (np. ślimaka Aplysia) rozpoczęte w 1970., dzięki którym wiemy, że proste formy uczenia się – habituacja, sensytyzacja czy warunkowanie klasyczne powodują strukturalne i funkcjonalne zmiany w synapsach neuronów, które pośredniczyły w zmodyfikowanym zachowaniu. Te zmiany mogą utrzymywać się dniami lub tygodniami analogicznie do zachodzących procesów pamięciowych[4]. W 1949 roku Donald Hebb zaproponował koncepcję, na której opierają się współczesne teorie. Wynika z niej, że do zmiany siły połączenia pomiędzy neuronami konieczne jest skuteczne i powtarzalne pobudzenie neuronu postsynaptycznego przez presynaptyczny[5][6]

Zobacz też

Przypisy

  1. IV Międzynarodowa Konferencja „Oblicza Neuronauki”. [w:] Strona internetowa UW > Wydarzenia [on-line]. www.uw.edu.pl, 14 listopada 2014. [dostęp 2015-10-27].
  2. Tymek Wołodźko, rozmowa z prof. Andrzejem Wróblem: Świadomość, mózg i neuronauka. [w:] Wiadomości24.pl [on-line]. 2007-02-18. [dostęp 2015-10-27].
  3. a b c d Onielar Av Haraldstad, Neuroscience: Breaking Down Scientific Barriers to the Study of Brain and Mind [online] [dostęp 2017-06-29] (ang.).
  4. V. CASTELLUCCI E.R. KANDEL, Synaptic Facilitation and Behavioral Sensitization in Aplysia: Possible Role of Serotonin and Cyclic AMP, 1976.
  5. R.G. M Morris, D.O. Hebb: The Organization of Behavior, Wiley: New York; 1949, „Brain Research Bulletin”, 50 (5), 1999, s. 437, DOI10.1016/S0361-9230(99)00182-3 [dostęp 2017-06-29].
  6. Małgorzata Kossut, Synapsy i plastyczność mózgu.

Linki zewnętrzne

Read other articles:

В Википедии есть статьи о других людях с такой фамилией, см. Шилов; Шилов, Александр. Александр Шилов Имя при рождении Александр Максович Шилов Дата рождения 6 октября 1943(1943-10-06) (80 лет) Место рождения Москва, РСФСР, СССР Гражданство  СССР Россия Жанр портрет Учёба МГ�...

You can help expand this article with text translated from the corresponding article in French. (July 2015) Click [show] for important translation instructions. Machine translation, like DeepL or Google Translate, is a useful starting point for translations, but translators must revise errors as necessary and confirm that the translation is accurate, rather than simply copy-pasting machine-translated text into the English Wikipedia. Consider adding a topic to this template: there are alr...

Bridge in Wisconsin, River MileBlack Hawk BridgeCoordinates43°21′55″N 91°12′54″W / 43.36528°N 91.21500°W / 43.36528; -91.21500Carries2 lanes of IA 9 and WI 82CrossesUpper Mississippi RiverLocaleLansing, Iowa and Crawford County, Wisconsin, River Mile 663.4Other name(s)Lansing BridgeMaintained byIowa and Wisconsin Departments of TransportationID numberNBI 000000000013520CharacteristicsDesignCantilever through trussTotal length1,653 feet (504 m)Width21 f...

Bothenheilingen Landgemeinde Stadt Nottertal-Heilinger Höhen Wappen von Bothenheilingen Koordinaten: 51° 11′ N, 10° 37′ O51.18666666666710.624166666667229Koordinaten: 51° 11′ 12″ N, 10° 37′ 27″ O Höhe: 229 m ü. NHN Fläche: 9,47 km² Einwohner: 439 (31. Dez. 2018) Bevölkerungsdichte: 46 Einwohner/km² Eingemeindung: 31. Dezember 2019 Postleitzahl: 99994 Vorwahl: 036043 Bothenheilingen (Th�...

Ben Zucker (2018) Ben Zucker (bürgerlich Benjamin Fritsch; * 4. August 1983 in Ueckermünde[1]) ist ein deutscher Schlagersänger. Inhaltsverzeichnis 1 Leben 2 Diskografie 3 Auszeichnungen 4 Weblinks 5 Einzelnachweise Leben Ben Zucker wuchs in Ost-Berlin im Ortsteil Mitte auf. Er hat zwei jüngere Geschwister namens Sarah und Manuel.[2] Mit seiner Familie kam er kurz vor dem Mauerfall nach Westdeutschland. Er kehrte später nach Berlin zurück und lebte dort in einem besetzte...

Courage award in Canada For other uses, see Cross of Valour. AwardCross of ValourBadge of the Cross of ValourTypeState decorationAwarded forActs of the most conspicuous courage in circumstances of extreme peril[1]Presented byThe monarch of CanadaPost-nominalsCVStatusCurrently awardedEstablished1 May 1972First awarded20 July 1972Last awarded4 May 2006Created byElizabeth IITotal20[2]Total awarded posthumously5[2]Ribbon bar of the Cross of Valour PrecedenceNext (high...

Proses terjadinya cuaca Aerologi adalah ilmu pengetahuan yang mempelajari keadaan cuaca pada tingkat atas.[1] Kemudian alat untuk mendeteksi cuaca dan untuk menunjukkan tempat terjadinya hujan, hujan es atau hujan salju dan derasnya hujan itu menggunakan radar cuaca.[2] sistem radar bekerja dengan memancarkan gelombang radiasi yang menghantam tetes-tetes hujan dan dipantulkan kembali seperti gema, ke piring penerima.[2] Informasi itu kemudian dikirim ke semua wilayah d...

International observance Alan Turing YearAbbreviationATYDisciplineArtificial intelligenceCognitive scienceComputer scienceComputingCryptographyDevelopmental biologyMathematicsPhilosophy of mindPsychologyPublication detailsPublisherTuring Centenary Advisory CommitteeHistory2012 The Alan Turing Year, 2012, marked the celebration of the life and scientific influence of Alan Turing during the centenary of his birth on 23 June 1912. Turing had an important influence on computing, computer science,...

Not to be confused with Peter Baldwin (actor). American actor and film director (1931–2017) This article includes a list of general references, but it lacks sufficient corresponding inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (February 2013) (Learn how and when to remove this template message) Peter BaldwinWith Mylène Demongeot in Love in Rome (1960)Born(1931-01-11)January 11, 1931Winnetka, Illinois, U.S.DiedNovember 19, 2017(2017-11-19) (ag...

Villa Vorster Grundriss Villa Vorster Die Villa Vorster ist ein 1891–1894 erbautes Wohnhaus in Köln-Marienburg, Unter den Ulmen 148. Als frühes Beispiel für den Haustypus des englischen Landhauses in Deutschland besitzt sie besonderen architekturgeschichtlichen Zeugniswert und steht unter Denkmalschutz. Inhaltsverzeichnis 1 Beschreibung und Geschichte 2 Weblinks 3 Literatur 4 Einzelnachweise Beschreibung und Geschichte Die Villa wurde von dem Berliner Architekten Otto March im englischen...

The SlackerPoster LobiSutradara Christy Cabanne ProduserDitulis olehPemeranEmily StevensSinematograferWilliam FildewPenyuntingMildred RichterPerusahaanproduksiMetro PicturesDistributorMetro PicturesTanggal rilis 16 Juli 1917 (1917-07-16) Durasi6 atau 7 rolNegara Amerika Serikat BahasaFilm bisu The Slacker adalah sebuah film drama bisu tahun 1917 garapan Christy Cabanne dan menampilkan Emily Stevens. Film tersebut diproduksi dan didistribusikan oleh Metro Pictures. Pranala luar The Slacke...

Early American shipbuilder John A. RobbBorn(1792-06-01)June 1, 1792Nova Scotia, CanadaDiedJanuary 28, 1867(1867-01-28) (aged 74)Baltimore, Maryland, USOccupationShipbuilderSpouseCornelia CheneyChildren8 John Alexander Robb (June 1, 1792 – January 28, 1867), was a 19th-century prominent shipbuilder at Fell's Point, Baltimore. He had his own shipyard, which became noted for fast sailing Baltimore Clippers. He was an apprenticeship under shipbuilder Henry Eckford. Abolitionis...

Type of traditional Japanese trousers/skirt This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Hakama – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (September 2011) (Learn how and when to remove this template message) Two Miko wearing hakama A Japanese lady wearing a Hakama at the Tsurugaoka Hachimangu Two Shin...

2009 video game This article is about the video game. For the video game series, see Bayonetta. For the character, see Bayonetta (character). 2009 video gameBayonettaCover art used in Japan for the original release and internationally for later releasesDeveloper(s)PlatinumGames[a]Publisher(s)Sega[b]Director(s)Hideki KamiyaProducer(s) Yusuke Hashimoto Akiko Kuroda (Wii U)Hitoshi Yamagami (Wii U)Atsushi Kurooka (PC) Designer(s)Hiroshi ShibataMasaaki YamadaArtist(s)Mari Shimazaki...

Order of crustaceans Mantis shrimpTemporal range: Carboniferous–Recent PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Odontodactylus scyllarus (Bathysquilloidea) Lysiosquillina maculata (Lysiosquilloidea) Scientific classification Domain: Eukaryota Kingdom: Animalia Phylum: Arthropoda Class: Malacostraca Subclass: Hoplocarida Order: StomatopodaLatreille, 1817 Subdivisions[1] Superfamilies and families Bathysquilloidea Bathysquillidae Indosquillidae Gonodactyloidea Alainosquillidae Hemisquillidae G...

South Korean academic Yeon Cheon OhPresident of theUniversity of UlsanIncumbentAssumed office 2015 Personal detailsBorn1951 (age 71–72)South KoreaResidence(s)Ulsan, South KoreaAlma materSeoul National UniversityNew York UniversityProfessionUniversity presidentAwardsOrder of Service Merit, South KoreaWebsitehttp://en.ulsan.ac.kr/contents/about/president/message/ Yeon Cheon Oh (born 1951) is a South Korean academic. He served as the president of Seoul National University from 201...

Kosmičeskie vojska(RU) Космические войскаtrad. Forze spaziali Descrizione generaleAttiva2001-2011 1º agosto 2015-oggi Nazione Federazione Russa TipoAstronautica militare RuoloAllerta antimissile, difesa ABM e gestione della componente spaziale delle forze armate russe Parte diForze Aerospaziali della Federazione Russa SimboliBandiera Emblema medio Voci su unità militari presenti su Wikipedia Le forze spaziali russe (in russo Космические войска?, traslitter...

Sailboat class Starwind 19DevelopmentDesignerJim Taylor Yacht DesignsLocationUnited StatesYear1982No. built600Builder(s)StarwindChrysler MarineSpindrift One DesignsRoleCruiser-RacerNameStarwind 19BoatDisplacement1,350 lb (612 kg)Draft4.50 ft (1.37 m) with centerboard downHullTypemonohullConstructionfiberglassLOA18.58 ft (5.66 m)LWL15.58 ft (4.75 m)Beam7.50 ft (2.29 m)Engine typeoutboard motorHull appendagesKeel/board typestub keel and centerbo...

Systematic aerial attacks to destroy infrastructure and morale Tokyo after the massive firebombing attack on the night of March 9–10, 1945, the single most destructive raid in military aviation history. The Tokyo firebombing cut the city's industrial productivity by half and killed around 100,000 civilians. Strategic bombing is a systematically organized and executed attack from the air which can utilize strategic bombers, long- or medium-range missiles, or nuclear-armed fighter-bomber airc...

此条目讲述澳門處於施工或详细规划阶段的工程。设计阶段的資訊,或許与竣工后情況有所出入。无可靠来源供查证的猜测会被移除。 澳門協和醫院Hospital Macau Union澳門特別行政區政府衛生局北京協和醫院 Macau Union Hospital正在建设的澳門協和醫院(2023年1月)基本信息全称離島醫療綜合體北京協和醫院澳門醫學中心地址 澳門路氹離島醫院大馬路坐标22°08′10″N 113°33′55�...