Nakomiady

Nakomiady
wieś
Ilustracja
Kościół św. Józefa
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

kętrzyński

Gmina

Kętrzyn

Liczba ludności (2022)

453[2]

Strefa numeracyjna

89

Kod pocztowy

11-400[3]

Tablice rejestracyjne

NKE

SIMC

0477831

Położenie na mapie gminy wiejskiej Kętrzyn
Mapa konturowa gminy wiejskiej Kętrzyn, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Nakomiady”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Nakomiady”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Nakomiady”
Położenie na mapie powiatu kętrzyńskiego
Mapa konturowa powiatu kętrzyńskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Nakomiady”
Ziemia54°00′27″N 21°27′09″E/54,007500 21,452500[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Nakomiady, stara zabudowa
Kaplica
Kamień poświęcony ofiarom I wojny światowej

Nakomiady (niem. Eichmedien[4]) – wieś mazurska w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Kętrzyn.

Nakomiady leżały na trasie (zlikwidowanej) linii kolejki wąskotorowej z Kętrzyna do Rynu. W Nakomiadach znajduje się pałac von Hoverbecków. Jeden z Hoverbecków, będący elektorskim dyplomatą, dokonał porwania pruskiego opozycjonisty, Kalksteina-Stolińskiego. Historia ta uwieczniona została w serialu telewizyjnym pt. Czarne chmury. Filmowy von Hoverbeck to namiestnik von Hollstein (grany przez Janusza Zakrzeńskiego), porwanym zaś był pułkownik Dowgird (w tę rolę wcielił się Leonard Pietraszak).

Historia

Pierwsza wzmianka o Nakomiadach pochodzi z aktu wydanego przez komtura Bałgi (niem. Balga, ros. Wiesiołoje, obecnie w powiecie Bagrationowsk na terenie obwodu królewieckiego) Konrada Kyburga w roku 1392. W roku 1402 przywilej dla wsi odnowiony został przez kolejnego komtura Bałgi Ulricha von Jungingena.

Wieś była obsadzona na 70 włókach, w tym 7 włók dla sołtysa oraz 4 włóki dla proboszcza. Pierwszym sołtysem wsi był Tyle Lewe. Osadnicy zwolnieni byli przez okres 15 lat od podatku. Obowiązujący czynsz od włóki wynosił pół grzywny oraz po ćwierć szefla pszenicy i żyta. Obowiązywała także dziesięcina na rzecz kościoła. W roku 1437 podatek z Nakomiad wynosił 33,5 grzywny, w tym po 3 grzywny z dwóch karczem. Zakon krzyżacki miał monopol na przemiał zbóż. Mieszkańcy Nakomiad mieli młyn wodny od strony Salpiku. Za usługę przemielenia zboża płaciło się w naturze 20% ilości dostarczonego do młyna zboża. Młyn był przy strumieniu płynącym od Koczarek, obok Nakomiad do Gubra. Funkcjonował jeszcze pod koniec XVIII w.

W drugiej połowie XIX w. w Nakomiadach było 625 mieszkańców (ewangelików). Były też tu 3 cegielnie. Do Rastemborka dochodziła poczta posłańcowa. W 1910 w Nakomiadach było 670 mieszkańców, w tym 308 na terenie majątku.

W latach 1954–1971 wieś należała i była siedzibą władz gromady Nakomiady, po jej zniesieniu w gromadzie Kętrzyn. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie olsztyńskim.

W 2000 Nakomiadach funkcjonuje majątek ziemski oraz zakład produkujący wędliny. Jest poczta i szkoła podstawowa. W roku 2000 Nakomiady liczyły 651 mieszkańców.

Kościół w Nakomiadach

Kościół w Nakomiadach nie występował w spisie parafii lub kościołów filialnych parafii diecezji warmińskiej przed 1525 rokiem. Jednak w zapisie lokacyjnym wsi były 4 łany na utrzymanie kościoła.

Pierwsza wzmianka o kościele w Nakomiadach pochodzi z 1554 roku i to pw. św. Antoniego. Takiego patrona kościoła nie wybrali protestanci.

Kościół w Nakomiadach najprawdopodobniej obsługiwał krzyżacki kapelan zamku w Rynie. Kapelan ten obsługiwał też kaplicę św. Wawrzyńca w Rynie. Z obsługą duszpasterską w Nakomiadach, podobnie jak w Wilkowie, chodziło o to, aby dziesięcina trafiała do kapelana, a nie do diecezjalnego proboszcza. Samodzielna parafia protestancka powstała w Nakomiadach w 1556 r.

W 1880 na terenie parafii było 1882 mieszkańców (w tym 1552 luteran). W roku tym urodziło się 59 dzieci, zmarły 54 osoby i zawarto 8 małżeństw.

W 1932 r. kościół w Nakomiadach przeszedł gruntowny remont. Dobudowano wówczas wieżę (wcześniej była wolno stojąca dzwonnica drewniana). Kościół powiększony też został o kruchtę i zakrystię. Wewnątrz kościoła przesunięto XVII-wieczny ołtarz w ten sposób, że opiera się o ścianę. Kiedyś za ołtarzem było zejście do krypty pod kościołem. Według miejscowych podań z kościelnych podziemi prowadził tunel do dawnego zameczku krzyżackiego.

Od 1980 r. kościół użytkują katolicy. Świątynia otrzymała nowego patrona – św. Józefa.

Zabytki

Majątek i pałac

 Osobny artykuł: Pałac w Nakomiadach.

W Nakomiadach zawsze żyli chłopi i był majątek ziemski. Majątek początkowo był krzyżacki, później elektorski. Majątek w Nakomiadach otrzymał Jan von Hoverbeck od elektora Fryderyka Wilhelma za zasługi w oderwaniu Prus Książęcych od Korony (zachował się akt nadania majątku w języku polskim i łacińskim).

Jako miejsce budowy pałacu Hoverbeck wybrał pozostałości krzyżackiego zameczku. Z tego zamku, który według kroniki rodowej późniejszych właścicieli Nakomiad miał się nazywać Fliehburg, w istniejącym pałacu zachowała się sala gotycka i fragmenty murów w parku. Pałac ma dwie kondygnacje piwnic (dwie kondygnacje piwnic posiada także pałac w Jegławkach).

Pierwotny pałac w Nakomiadach wybudowany został w 1680 roku. Pałac został przebudowany w latach 1704–1706 według projektu Józefa Pioli.

Rodzina Hoverbeck była właścicielem Nakomiad przez 136 lat. Od 1789 do 1945 roku właścicielami dóbr w Nakomiadach była rodzina von Redecker. Ta ostatnia rodzina ma dobrze zachowany cmentarz rodowy w pobliskim Godzikowie.

W drugiej połowie XIX w. majątek ziemski w Nakomiadach miał powierzchnię 956,13 ha, w tym 450,9 ha gruntów ornych, 230,3 łąk, 19,1 pastwisk, 266,4 lasów i 17,43 nieużytków.

Po II wojnie światowej pałac był użytkowany przez miejscowy PGR. Kiedy zlikwidowano PGR, bez właściciela pałac niszczał w zastraszającym tempie. Pałac zakupiła osoba fizyczna z Warszawy i restauruje go z pietyzmem. Można zobaczyć rekonstruowany regularny ogród warzywny.

Przy Pałacu działa także manufaktura ceramiczna (Manufaktura Pałac Nakomiady), która wytwarza repliki XVIII-wiecznych pieców kaflowych z terenu dawnych Prus Wschodnich.

Inne zabytki

  • W Nakomiadach znajduje się, prawdopodobnie jedyny w Polsce, głaz pamiątkowy kanclerza Ottona von Bismarcka. Wystawili go mieszkańcy wsi w 1899 r. Głaz przewrócono, najpewniej zaraz po 1945 r., aby nie raził niemiecką inskrypcją. Przez wiele lat leżał przy drodze i był traktowany jako naturalny głaz narzutowy. W październiku 2005 o Nakomiadach było głośno[styl do poprawy] z powodu odkrycia i odnowienia kamienia poświęconego Bismarckowi[5]. Kamień pozostał na swoim miejscu, ale położony na boku.
Spór (z reperkusjami w mediach ogólnopolskich) podzielił miejscową społeczność na zwolenników pozostawienia historycznej pamiątki i przeciwników czczenia pamięci osoby wyjątkowo niechętnej Polakom. Negatywnie wypowiadała się Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, wojewoda[6], wśród historyków i naukowców zdania były podzielone[7]. Inicjatorką odnowienia głazu i wyeksponowania była Halina Szara, mieszkanka wsi i radna gminy Kętrzyn, córka Niemki i Polaka. Zwolennikiem ustawienia głazu był także wójt i część mieszkańców[8].
  • Cmentarz rodowy von Redeckerów. Ostatni pochówek na cmentarzu odbył się w roku 2005. Został tu pochowany ostatni potomek rodu von Redecker zmarły w Niemczech. [1]

Legenda o karczmarce z Nakomiad

Właścicielka karczmy w Nakomiadach bardzo często oszukiwała klientów. Kiedy ktoś się zorientował, że jest oszukiwany, na świadka wołała diabła. Diabeł musiał poświadczać, że oszustwa nie było. Przywoływania diabła były tak częste, że w końcu ze złości zamienił karczmarkę w kobyłę. Diabeł pojechał w nocy na karczmarce do Czernik, aby ją tam podkuć u kowala. Kowal zauważył, że coś tu nie tak – kobyła ludzkim głosem mówi. Opóźnił podkuwanie do czasu piania kogutów, kiedy to moc czartowska mija. Gdy koguty zapiały kobyła zamieniła się w kobietę. Na pożegnanie diabeł kopnął ją tak mocno, że wkrótce zmarła.

Mazurzy z Nakomiad do dziś wierzą, że pochowana przy rozwidleniu dróg Nakomiady-Salpik i Bałowo pod dużym kamieniem. Karczmarka straszy nocami. Niektórzy twierdzą, że owa karczmarka była przewodnikiem Tatarów, którzy zostali wprowadzeni przez Polaków na teren Prus Książęcych w ramach represji nad elektorem za pomoc Szwedom. Tatarzy jednak najbardziej wyniszczyli Mazurów.

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 85820
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
  3. ↑ Kod pocztowy Nakomiady •• Wyszukiwarka, kody pocztowe, ulice, mapa [online], www.kodypocztowe.info [dostęp 2019-10-29].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
  5. ↑ Inspektor budowlany nakazał zdemontować obelisk Bismarcka.
  6. ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2017-11-25].
  7. ↑ Pomnik Bismarcka w Nakomiadach k/Kętrzyna to samowola budowlana [online], www.news.portalisko.pl [dostęp 2017-11-25].
  8. ↑ Wyborcza.pl [online], olsztyn.wyborcza.pl [dostęp 2017-11-25].

Bibliografia

  • „Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”, Tom VI (s. 887, hasło: Nakomiady), Warszawa, 1885.
  • Mapa Schroettera 1796–1802 (młyn)
  • Pałac Nakomiady
  • Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Pojezierze, Olsztyn 1978, 346 s.
  • Kamień niezgody [2]
  • Jerzy Zaskiewicz, Nakomiady [3]
  • Patriotyzm i zabytki, Jan Wysocki [4]
Gmina Kętrzyn
Wsie
Kolonia
Osady
Osady leśne
Przysiółki
Części wsi
Przysiółki wsi
Przysiółki osad

Gmina Kętrzyn

Read other articles:

Stasiun Higashi-Nakano

JB08 Stasiun Higashi-Nakano東中野駅Station building and subway entranceLokasiHigashi-Nakano, Nakano, Tokyo（東京都中野区東中野）JepangOperator JR East Toei Subway Jalur JB Jalur Chūō-Sōbu Jalur Toei Oedo Layanan Bus stop Informasi lainKode stasiunE-31SejarahDibuka1906Nama sebelumnyaKashiwagi (sampai 1917)Operasi layanan Stasiun sebelumnya JR East Stasiun berikutnya NakanoJB07kearah Mitaka Jalur Chūō–Sōbu ŌkuboJB09kearah Chiba Sunting kotak info • L • BBan...

 

 

Tinju pada Pekan Olahraga Nasional XIX – Kelas ringan putri

Tinju padaPekan Olahraga Nasional XIX Putra Putri   46 kg     48 kg   49 kg 51 kg 52 kg 54 kg 56 kg 57 kg 60 kg 60 kg 64 kg 64 kg 69 kg 75 kg 81 kg 91 kg Tinju kelas ringan putri pada Pekan Olahraga Nasional XIX akan dilaksanakan di GSG Tinju Pelabuhan Ratu, Kabupaten Sukabumi, Jawa Barat.[1] Jadwal Seluruh waktu menggunakan Waktu Indonesia Barat (UTC+07:00) Tanggal Babak 23 September Perempat final 24 September Semifinal 27 September Final Hasil Perempat final Se...

 

 

The Star (Dunedin)

Free weekly newspaper in Dunedin, NZ The Star's logo The Star is a free newspaper published weekly in Dunedin, New Zealand by Allied Press since 1979. It is the successor to The Evening Star, which was the city's daily evening newspaper from June 1863 to 1979. History Bell era The Star was founded as the Evening Star in 1863 with the first issue appearing on 1 May 1863. It was founded by G. A. Henningham and Co., edited by George Henningham, and originally printed in Stafford Street, abov...

1851 Georgia gubernatorial election

1851 Georgia gubernatorial election ← 1849 October 6, 1851 1853 →   Nominee Howell Cobb Charles McDonald Party Constitutional Union Party[a] Southern Rights Popular vote 57,417 38,824 Percentage 59.66% 40.34% Results by County[1]Cobb:      50–60%      60–70%      70–80%      80–90%McDonald:      50–60%  ...

 

 

John Dean

American author, Watergate figure For other people named John Dean, see John Dean (disambiguation). This biography of a living person relies too much on references to primary sources. Please help by adding secondary or tertiary sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately, especially if potentially libelous or harmful.Find sources: John Dean – news · newspapers · books · scholar · JS...

 

 

Massachusetts Hall (Harvard University)

United States historic placeMassachusetts Hall, Harvard UniversityU.S. National Register of Historic PlacesU.S. National Historic LandmarkU.S. Historic districtContributing property Massachusetts Hall, May 2005Show map of MassachusettsShow map of the United StatesLocationCambridge, MassachusettsCoordinates42°22′27.98″N 71°7′5.82″W / 42.3744389°N 71.1182833°W / 42.3744389; -71.1182833Built1718–1720ArchitectJohn LeverettArchitectural styleGeorgianPart...

St. Bartholomew's Episcopal Church (Atlanta)

For other St. Bartholomew's churches, see St. Bartholomew's Church. Church in Atlanta, GeorgiaSt. Bartholomew's Episcopal ChurchSt. Bartholomew's Episcopal ChurchWhoever you are, wherever you are on your journey, you are welcome to this place and to this table.Location1790 LaVista Road, Atlanta, GeorgiaDenominationEpiscopal ChurchWebsitestbartsatlanta.orgHistoryFounded1954DedicationSt BartholomewConsecratedAugust 24, 1996AdministrationProvinceIVDioceseAtlantaDeaneryEast AtlantaClergyBishop(s)...

 

 

Thomas Lyon-Bowes, 11th Earl of Strathmore and Kinghorne

Scottish nobleman This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Thomas Lyon-Bowes, 11th Earl of Strathmore and Kinghorne – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2015) (Learn how and when to remove this template message) The Right HonourableThe Earl of Strathmore and KinghorneBorn(1773-05-03)3 ...

 

 

Études indo-européennes

Les études indo-européennes couvrent un domaine de la linguistique traitant des langues indo-européennes, à la fois actuelles et éteintes, dans un cadre de recherches interdisciplinaires. Son objectif est d'amasser des informations sur l'hypothétique proto-langue à partir de laquelle toutes ces langues sont les descendantes, un langage baptisé proto-indo-européen (PIE), et ses locuteurs, les Proto-Indo-Européens. Ces études abordent également la société et la religion indo-europ...

Mai Kuraki

Mai KurakiInformasi latar belakangNama lainMai-KLahir28 Oktober 1982 (umur 41)Asal Funabashi Prefektur ChibaGenreJ-pop, R&BPekerjaanPenyanyiTahun aktif1999 - sekarangLabelBip! Records（1999）Giza Studio（1999-2007）Northern Music（2007-）Artis terkaitŌno Aika (pencipta lagu)Situs webwww.mai-kuraki.com Mai Kuraki (倉木 麻衣code: ja is deprecated , Kuraki Mai, lahir 28 Oktober 1982) adalah penyanyi Jepang beraliran J-pop dan R&B. Singel debutnya, Love, Day After Tomorrow...

 

 

Jodie Taylor

For the English fantasy author, see Jodi Taylor. English footballer Jodie Taylor Taylor with England.Personal informationFull name Jodie Lee Taylor[1]Date of birth (1986-05-17) 17 May 1986 (age 37)[1]Place of birth Birkenhead, Merseyside, EnglandHeight 5 ft 6 in (1.68 m)[1]Position(s) Striker[1]Youth career Tranmere RoversCollege careerYears Team Apps (Gls)2004–2007 Oregon State Beavers (47)Senior career*Years Team Apps (Gls)2002–2004 Tr...

 

 

IDLE

Integrated development environment for Python This article is about Python's Integrated Development Environment. For the IMAP feature for active email notification, see IMAP IDLE. For cancer, see indolent lesions of epithelial origin. For other uses, see idle (disambiguation). IDLEIDLE in action under Ubuntu: shell with highlights settingsOriginal author(s)Guido van RossumInitial releaseDecember 22, 1998; 25 years ago (1998-12-22)Stable release3.11.0[1]  / 24 Oc...

2020年夏季奧林匹克運動會波蘭代表團

2020年夏季奥林匹克运动会波兰代表團波兰国旗IOC編碼POLNOC波蘭奧林匹克委員會網站olimpijski.pl（英文）（波兰文）2020年夏季奥林匹克运动会（東京）2021年7月23日至8月8日（受2019冠状病毒病疫情影响推迟，但仍保留原定名称）運動員206參賽項目24个大项旗手开幕式：帕维尔·科热尼奥夫斯基（游泳）和马娅·沃什乔夫斯卡（自行车）[1]闭幕式：卡罗利娜·纳亚（皮划艇）&#...

 

 

Alcyon

For other uses, see Alcyon (disambiguation). An Alcyon bicycle constructed in 1904 The Alcyon was a French bicycle, automobile and motorcycle manufacturer between 1903 and 1954. Origins Alcyon originated from about 1890 when Edmond Gentil started the manufacture of bicycles in Neuilly, Seine. In 1902, this was complemented by motorcycle production and in 1906, the first cars were shown at the Salon de l'Automobile in Paris, France. Also in 1906 it founded the professional Alcyon cycling team ...

 

 

Una strada verso il domani 2 - Ku'damm 59

Una strada verso il domani 2 - Ku'damm 59logo siglaTitolo originaleKu'damm 59 PaeseGermania Anno2018 Formatominiserie TV Generedrammatico Puntate3 Durata95 min (puntata) Lingua originaletedesco Rapporto16:9 CreditiRegiaSven Bohse SceneggiaturaAnnette Hess Interpreti e personaggi Sonja Gerhardt: Monika Schöllack Claudia Michelsen: Caterina Schöllack Maria Ehrich: Helga Schöllack Emilia Schüle: Eva Schöllack Sabin Tambrea: Joachim Franck Uwe Preuss: Mr. Hundt Trystan Pütter: Freddy Donath...

Hindu School, Kolkata

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Hindu School, Kolkata – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (August 2016) (Learn how and when to remove this message) Public school in Kolkata, West Bengal, IndiaHindu Schoolহিন্দু স্কুলHindu School main building in College Street...

 

 

Giles of Bridport

Giles of BridportBishop of SalisburyGiles' tomb in Salisbury CathedralElectedbetween 13 February and 15 April 1256Term endedDecember 1262PredecessorWilliam de YorkSuccessorWalter de la WyleOther post(s)Dean of WellsOrdersConsecration11 March 1257Personal detailsDiedDecember 1262DenominationCatholic Giles of Bridport was a medieval Bishop of Salisbury. Giles was archdeacon of Berkshire in the diocese of Salisbury as well as Dean of Wells[1] before he was elected bishop between 13 Febru...

 

 

Cytokine storm

Frequently fatal immune reaction Not to be confused with Cytokine release syndrome. Medical conditionCytokine stormOther nameshypercytokinemiaSpecialtyImmunology A cytokine storm, also called hypercytokinemia, is a pathological reaction in humans and other animals in which the innate immune system causes an uncontrolled and excessive release of pro-inflammatory signaling molecules called cytokines. Cytokines are a normal part of the body's immune response to infection, but their sudden releas...

Vindex Tengker

Vindex TengkerLahirVindex Valentino Tengker24 November 1968 (umur 55)Jakarta, IndonesiaNama lainChef Vindex TengkerKota asalManado, Sulawesi UtaraSuami/istriNeny Tri Wahjuni[1]AnakJuanHannahKarier kulinerGaya masakMasakan AsiaSpanyolMediteraniaAmerika (termasuk Meksiko), dengan spesialisasi dalam hidangan fusion Asia dan Indonesia Modern[2] Restoran saat ini Kasih Indonesian Kitchen & Bar, LA[3] (Maret 2018–Maret 2020) Tutup sementara Acara televi...

 

 

Jonathan Haidt

American social psychologist (born 1963) Jonathan HaidtHaidt in 2012Born (1963-10-19) October 19, 1963 (age 60)New York City, U.S.EducationYale University (BA)University of Pennsylvania(MA, PhD)Known for Moral foundations theory Social intuitionism Haidt's theories of elevation Notable workThe Happiness Hypothesis (2006)The Righteous Mind (2012)The Coddling of the American Mind (2018)The Anxious Generation (2024)AwardsTempleton Prize in Positive Psychology (2001)American Academy of ...