PROFILPELAJAR.COM

Nadciśnienie wrotne
	hypertensio portalis
	Klasyfikacje
ICD-10	K76.6

Nadciśnienie wrotne – zwiększenie ciśnienia w żyle wrotnej powyżej 13 mm Hg (>1,7 kPa). Jest najczęstszym powikłaniem marskości wątroby.

Etiologia

Blok przedwątrobowy

Zakrzepica żyły śledzionowej lub zakrzepica żyły wrotnej:

u chorych z czerwienicą prawdziwą
kobiet zażywających doustne środki antykoncepcyjne
przy zakażeniach pępowiny u noworodków
przy ucisku na żyłę wrotną przez guz, torbiel trzustki, węzły chłonne
spowodowana urazami
w wyniku zapalenia otrzewnej

Blok wątrobowy

blok przedzatokowy:
blok zatokowy:
- marskość wątroby
blok zazatokowy:
- uszkodzenie polekowe wątroby

Blok pozawątrobowy

Patofizjologia

Prawidłowe ciśnienie w żyle wrotnej wynosi 5–10 mm Hg (0,7–1,33 kPa). W ciągu minuty przez wątrobę przepływa od 1000 do 1500 ml krwi, z czego 2/3 pochodzi z żyły wrotnej (pozostała część z tętnicy wątrobowej).

Zwiększenie oporu w krążeniu wrotnym prowadzi do rozwoju nadciśnienia wrotnego. Ciśnienie w układzie wrotnym powyżej 12 mm Hg (nierzadko zdarza się, że jego wielkość osiąga nawet 20–30 mm Hg) świadczy o nadciśnieniu wrotnym. Istotna jest też różnica ciśnień pomiędzy żyłą główną dolną a żyłą wrotną. W warunkach prawidłowych nie powinna ona przekraczać 5 mm Hg (0,67 kPa). Przy wartości równej 10 mm Hg prawdopodobieństwo powstania żylaków przełyku jest duże, a przy 12 mm Hg zwiększa się ryzyko ich pęknięcia. Następstwem nadciśnienia wrotnego jest rozwój krążenia obocznego^[2]:

krążenia wrotno-żołądkowo-przełykowego, z rozwojem żylaków przełyku i dna żołądka
krążenia okołopępkowego pomiędzy żyłami okołopępkowymi a żyłą nabrzuszną powierzchowną, z rozwojem tak zwanej głowy Meduzy
krążenia pomiędzy żyłami krezkowymi a żyłami odbytu, z rozwojem żylaków odbytu
krążenia żołądkowo-przeponowo-nadnerczowego i żołądkowo-przeponowo-nerkowego.

Objawy

Wynikają głównie z rozwoju powikłań nadciśnienia wrotnego:

żylaki przełyku i żylaki żołądka,
wodobrzusze i jego powikłania:
głowa Meduzy – widoczne żyły krążenia obocznego pod skórą brzucha,
splenomegalia – powiększenie śledziony,
hepatomegalia – powiększenie wątroby (w niektórych przypadkach, w zależności od etiologii),
encefalopatia wątrobowa (w niewydolności wątroby),
objawy choroby podstawowej.

Rozpoznanie

Głównie na podstawie obecności powikłań:

endoskopia – stwierdzenie żylaków przełyku i dna żołądka
USG jamy brzusznej – wodobrzusze i hepatosplenomegalia
USG dopplerowskie – stwierdzenie krążenia obocznego pomiędzy żyłą wrotną a żyłą główną dolną
inwazyjny pomiar ciśnienia zaklinowania w żyle wrotnej
angiografia – stwierdzenia krążenia obocznego

Ponadto badania diagnostyczne potwierdzające chorobę podstawową.

Leczenie

leczenie choroby podstawowej
leczenie krwotoków z żylaków przełyku: metody endoskopowe (podwiązanie, sklerotyzacja, obliteracja klejem tkankowym), metody farmakologiczne (somatostatyna, terlipresyna), balonikowanie (zgłębnik Sengstakena-Blakemore’a, zgłębnik Lintona-Nachlasa)
- zapobieganie krwotokom z żylaków przełyku: β-blokery, azotany, planowa sklerotyzacja lub podwiązanie, zespolenie wrotno-układowe, operacja Sugiury
leczenie wodobrzusza: ograniczenie podaży sodu, ograniczenie podaży płynów, spironolakton, diuretyki pętlowe, paracenteza
leczenie encefalopatii wątrobowej
przeszczepienie wątroby

Przypisy

↑ ^a ^b „Podstawy patologii” prof. dr hab. n. med. W. Domagała, wyd. I, str. 396 ISBN 978-83-200-3499-8
↑ M. Krawczyk, w: „Podstawy Chirurgii” pod red. Jacka Szmidta

Bibliografia

Gerd Herold i in.: Medycyna wewnętrzna, str. 651–658. ISBN 83-200-3322-5
Bruce E. Jarrel, R. Anthony Carabasi: Chirurgia, III, str. 289–299. ISBN 83-85842-56-X
Jacek Szmidt (red.): Podstawy chirurgii, wyd.I, t. II, str. 875–898. ISBN 83-89015-62-5

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.