Moskwicz 408 – samochód osobowy produkowany przez radzieckie zakłady MZMA (Moskiewska Fabryka Samochodów Małolitrażowych), późniejsze AZLK, w latach 1964–1975.
Opis modelu
Produkcję następcy modeli Moskwicz 407 i przejściowego 403 rozpoczęto we wrześniu 1964 roku. Prace projektowe nad nową generacją Moskwiczy, całkowicie zrywającą z nadwoziem i stylistyką poprzedników, rozpoczęły się w 1959[1].
Nowy model przejął po swoich poprzednikach układ napędowy. Jednakże silnik o pojemności 1358 cm³, wywodzący się jeszcze konstrukcją z przedwojennego Opla Kadetta, przeszedł modernizację, w wyniku której uzyskał nowy dwugardzielowy gaźnik[1]. Moc w stosunku do poprzednika wzrosła do 50 KM. Zawieszenie przejęto z przejściowego modelu 403, z niewielkimi zmianami, m.in. resorów tylnego mostu. Mimo że nie było ono nowoczesne, dobrze odpowiadało kiepskim drogom wiejskich rejonów ZSRR[1]. Nowością była automatyczna regulacja hamulców. Samochód otrzymał mniejsze 13-calowe koła, co pociągnęło zmniejszenie przełożenia przekładni głównej z 4,55:1 do 4,22:1[1]. Późniejszą odmianą z mocniejszym silnikiem był Moskwicz 412.
Moskwicz 408 posiadał nowoczesne kanciaste nadwozie, odpowiadające modzie samochodowej tamtego okresu; zaprojektowane przez Borisa Iwanowa i nie czerpiące bezpośrednio z żadnych zagranicznych wzorów[2]. Wnętrze było obszerniejsze (szersze) niż w poprzednim modelu, zapewniając możliwość podróżowania (przy niewielkim komforcie) 5 osób. Odmiana na rynek wewnętrzny charakteryzowała się chromowaną kratą chłodnicy z dwoma okrągłymi reflektorami, natomiast wersja kierowana głównie na eksport, o oznaczeniu Moskwicz 408E, posiadała cztery reflektory oraz chłodnicę oleju.
W 1964 rozpoczęto produkcję, lecz w tym roku wyprodukowano tylko 1050 samochodów[3].
Od grudnia 1969 roku rozpoczęto produkcję zmodernizowanego Moskwicza 408IE. Zmiany objęły nadwozie, zunifikowane ze zmodernizowanym modelem Moskwicz 412. Najbardziej charakterystycznym elementem tej modernizacji jest nowa osłona wlotu powietrza z prostokątnymi reflektorami w chromowanych oprawach (importowanymi z NRD). Pionowe lampy zespolone z tyłu zastąpiono przez poziome, z charakterystycznymi trójkątnymi kierunkowskazami na szczątkowych pionowych „płetwach”. Zgodnie z europejskimi tendencjami, zadbano o bezpieczeństwo: nowe nadwozie miało strefy zgniotu z przodu i z tyłu[4], metalowa deska przyrządów i wewnętrzne elementy nadwozia otrzymały od lutego 1969 częściowe miękkie poliuretanowe nakładki, a od 1971 cała deska przyrządów była wykładana poliuretanem[1]. W tym okresie przednią kanapę zamieniono na indywidualne fotele, a w 1973 pomiędzy siedzeniami umieszczono dźwignię zmiany biegów, przeniesioną z kolumny kierownicy oraz dźwignię hamulca ręcznego, przeniesioną spod deski przyrządów[1]. Wersja ze zmodernizowanym nadwoziem została oznaczona 408IE (ros. 408ИЭ, od ispołnienije eksportnoje – wykonanie eksportowe), żeby dać wyraz temu, że spełnia normy na rynki zagraniczne[4].
Na bazie modelu 408 produkowano także wersje kombi Moskwicz 426 oraz furgon Moskwicz 433. Wersje te miały także swoje odmiany z mocniejszym silnikiem 1,5 l, odpowiadającym Moskwiczowi 412.
Zakłady MZMA opracowały również Moskwicza 408 w wersji coupé i cabrio (Moskwicz 408 Turist, 2 egzemplarze), ale te wersje nie trafiły do seryjnej produkcji.
W latach 1966–1967 model 408 produkowany był również przejściowo w zakładach IżAwto w Iżewsku (z dwoma okrągłymi reflektorami).
Oprócz rynku radzieckiego, Moskwicz 408 był szeroko eksportowany, głównie do bloku państw socjalistycznych, ale też na Zachód. Cieszył się tam powodzeniem dzięki nowoczesnej sylwetce i dobremu wyposażeniu, przy niskiej cenie[1]. Na przykład, w 1968 roku 55% produkcji ogólnej produkcji Moskwiczy (model 408 i pochodne) skierowano na eksport[5]. Na eksport kierowano zazwyczaj odmiany lepiej wyposażone. Istniała też eksportowa wersja Moskwicz 408P z kierownicą po prawej stronie. Moskwicz 408 był milionowym samochodem wyprodukowanym przez zakłady MZMA/AZLK w 1967 roku[1].
Moskwicz 408 używany był także w radzieckim sporcie samochodowym. Dzięki dużej wytrzymałości, odnosił pewne sukcesy także w rajdach międzynarodowych, jak Rajd Polski w 1965 i Rajd Grecji (Akropolis) w 1966[1].
Odmiany
M-408 – bazowy sedan
M-408P – wersja eksportowa dla ruchu lewostronnego[3]
M-408E – wersja eksportowa w ulepszonym wykonaniu[3]
M-408B – wersja ze sterowaniem ręcznym dla inwalidów[3]