Marszałek hospodarski (biał. маршалак гаспадарскі; marszałek wielkiego księcia, marszałek hospodara, marszałek królewski, marszałek dworski) – początkowo urząd dworski, potem głównie ziemski w Wielkim Księstwie Litewskim o zmieniających się kompetencjach i znaczeniu.

Urząd marszałka powstał na Litwie w końcu XIV wieku. Nosił on tytuł marszałka wielkiego księcia, hospodarskiego lub dworskiego, a od r. 1411 przyjął tytuł ziemskiego, wreszcie marszałka najwyższego^[1][2]. Z czasem wyodrębniły się trzy urzędy marszałków: marszałek wielki litewski, marszałek nadworny litewski i marszałek dworski (dworny, hospodarski)^[3]. Ten ostatni marszałek był początkowo zastępcą marszałka wielkiego, z czasem jednak jego rola ograniczała się do funkcji ceremonialnych. Rangę urzędu marszałka hospodarskiego obniżał fakt, że (w odróżnieniu od marszałka wielkiego i nadwornego) zazwyczaj występowało kilku marszałków hospodarskich – od końca XV wieku zazwyczaj po ośmiu równocześnie. Marszałek hospodarski stał się godnością tylko nieco wyższą od dworzanina^[4][5], ale oznaczał także doradcę władcy, osobę do specjalnych poruczeń i uprawniał do zasiadania w Radzie Panów(inne języki)^[6] oraz czerpania dochodów z dóbr hospodarskich (w charakterze dzierżawcy). Dlatego też w XVI w. urząd marszałka hospodarskiego bywał początkiem kariery administracyjnej i państwowej. Jednocześnie pełnienie urzędu marszałka hospodarskiego nie ograniczało możliwości obejmowania innych urzędów.

W okresie ustrojowego upodabniania się Litwy do Korony marszałek hospodarski pełnił funkcję zastępcy wojewody lub kasztelana na terenach, gdzie danych urzędników nie było. Jednakże tylko marszałek wołyński doczekał się odrębnej nazwy, co było świadectwem większego znaczenia tego marszałka niż pozostałych marszałków hospodarskich.

W okresie unii lubelskiej proponowano, by marszałkowie hospodarscy (było ich wtedy 18) weszli do wspólnego senatu Rzeczypospolitej na zasadzie analogii do kasztelanów mniejszych. Tak się jednak nie stało.

Ostatecznie urząd marszałka hospodarskiego przekształcił się w urząd marszałka ziemskiego (powiatowego), stając się jednym z najwyższych w litewskiej hierarchii urzędów ziemskich.

Ten artykuł należy dopracować:

nie zawiera wszystkich marszałków hospodarskich.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.