Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Albanii – lista miejsc w Albanii wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972^[1] i ratyfikowanej przez Albanię 10 lipca 1989 roku^[2].

Obecnie (stan na 2023 rok) na liście znajdują się cztery obiekty: dwa dziedzictwa kulturowe, jeden o charakterze przyrodniczym oraz jeden o charakterze kulturowo–przyrodniczym^[2].

Na albańskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Albania zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajdują się cztery obiekty (stan na 2023 rok)^[2].

Butrint

Berat

Gjirokastra

Ochryda

Obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO

Zobacz multimedia związane z tematem: Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Albanii

Poniższa tabela przedstawia albańskie wpisy na liście światowego dziedzictwa UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;

Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście^[3] wraz z jej angielskim oryginałem^[2];

Położenie – miasto, gmina, region; współrzędne geograficzne;

Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa^[4]:

• kulturowe (K),
• przyrodnicze (P),
• kulturowo–przyrodnicze (K,P);

Rok wpisu – roku wpisu na listę;

Opis – krótki opis wpisu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

     Wpisy transgraniczne

Nr ref.	Obiekt	Zdjęcie	Położenie	Typ	Rok	Opis
570	Butrinti Butrint		Obwód Wlora 39°44′00″N 20°01′00″E/39,733333 20,016667	K (iii)	1992	Zamieszkane od czasów prehistorycznych, Butrint było grecką kolonią, a kilka wieków później rzymską. W średniowieczu miasto opustoszało. W miejscu ruin Butrint odkryto budowle reprezentujące różne okresy w rozwoju miasta m.in.: starożytny teatr grecki, ruiny rzymskich łaźni publicznych, czy pozostałości XIV-wiecznego zamku weneckiego[5].
569	Historyczne centra miast Berat i Gjirokastra Historic Centres of Berat and Gjirokastra		Okręg Berat, Obwód Berat oraz Okręg Gjirokastra, Obwód Gjirokastra 40°42′17,8″N 19°56′58,8″E/40,704939 19,949673 40°04′33,0″N 20°08′20,0″E/40,075830 20,138890	K (iii)(iv)	2005 2008	Położone w środkowej Albanii, Berat świadczy o współistnieniu różnych wspólnot religijnych i kulturowych na przestrzeni wieków. Zamek w Beracie (lokalnie znany jako Kalaja) został wybudowany w IV wieku p.n.e., chociaż większość zabudowań pochodzi z XIII wieku n.e. Natomiast Gjirokastra jest zabudowane dwupiętrowymi domami pochodzącymi z XVII wieku. Nad miastem góruje średniowieczny zamek pochodzący z XII wieku n.e. i zdobyty przez Turków osmańskich w 1417 roku[6].
1133	Pradawne i pierwotne lasy bukowe Karpat i innych regionów Europy Ancient and Primeval Beech Forests of the Carpathians and Other Regions of Europe		49°00′00″N 15°00′00″E/49,000000 15,000000	P (ix)	2007 2011 2017 2021	Zespół względnie nienaruszonych europejskich lasów bukowych. Od końca ostatniej epoki lodowcowej buk europejski zaczął się rozprzestrzeniać na terenie Alp, Karpat, Dinaryd oraz Pirenejów. Udana ekspansja na całym kontynencie europejskim jest z szeroką tolerancją na różne warunki klimatyczne. Wpis transgraniczny z Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Niemcami, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią, Ukrainą oraz Włochami[7].
99	Przyrodnicze i kulturowe dziedzictwo regionu Ochrydy Natural and Cultural Heritage of the Ohrid region		Gmina Ochryda 41°07′01″N 20°48′07″E/41,116944 20,801944	K, P (i)(iii)(iv)(vii)	1979 1980 2019	Jezioro Ochrydzkie, znajdujące się na granicy albańsko–macedońskiej, stanowi schronienie dla wielu endemicznych gatunków słodkowodnej fauny i flory pochodzącej z okresu trzeciorzędu. Położone nad brzegiem jeziora po stronie macedońskiej miasto Ochryda jest jedną z najstarszych osad ludzkich w Europie. Wybudowane w IV wieku, zostało zniszczone w wyniku trzęsienia ziemi w 526 roku. Na terenie miasta znajdują się liczne cerkwie m.in.: cerkiew św. Zofii, cerkiew św. Klemensa i Pantelejmona oraz cerkiew św. Jana w Kaneo. Wpis transgraniczny z Macedonią Północną[8].

Królewskie grobowce w Selcë e Poshtme

Amfiteatr w Durrës

Apollonia Iliryjska

Zamek Bashtovë

Obiekty wpisane na albańską listę informacyjną UNESCO

Poniższa tabela przedstawia obiekty na albańskiej liście informacyjnej UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;

Obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na albańskiej liście informacyjnej^[2];

Położenie – miasto, gmina, region; współrzędne geograficzne;

Typ – klasyfikacja według zgłoszenia^[4]:

• kulturowe (K),
• przyrodnicze (P),
• kulturowo–przyrodnicze (K,P);

Rok wpisu – roku wpisu na listę informacyjną;

Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

Nr ref.	Obiekt	Zdjęcie	Położenie	Typ	Rok	Opis
909	Królewskie grobowce w Selcë e Poshtme Royal Tombs of Selca e Poshtme		Okręg Pogradec, Obwód Korcza 40°59′28″N 20°31′09″E/40,991111 20,519167	K (iii)	1996	Selcë e Poshtme to wieś niedaleko Pogradca. Podczas wykopalisk archeologicznych w latach 1964–1972 na wzgórzu, niedaleko wsi odkryto ruiny iliryjskiego miasta. Selcë e Poshtme zostało założone w epoce żelaza. W IV wieku p.n.e., na rozkaz Aleksandra Wielkiego, we wsi została wybudowana warownia, w celu umocnienia granicy z Epirem. W III p.n.e. wieku wyryto w skale pięć monumentalnych grobowców królewskich. W jednym z tych grobowców odkryto duży zbiór broni, naczyń z brązu i terakoty oraz złotej biżuterii. Iliryjskie miasto zostało zburzone w połowie VI wieku n.e[9].
910	Amfiteatr w Durrës Amphitheatre of Durrës		Obwód Durrës 41°18′44″N 19°26′42″E/41,312222 19,445000	K (iv)	1996	Rzymski amfiteatr wybudowany w II wieku n.e. w Durrës, jest największym teatrem na Bałkanach. Amfiteatr miał kształt elipsy o średnicy 136 m. Jego wysokość wynosiła 20 m, natomiast trybuny mogły pomieścić od 15 000 do 20 000 widzów. Odkryto go w trakcie badań wykopaliskowych prowadzonych w 1966 roku[10].
5885	Apollonia Iliryjska The Ancient City of Apollonia		Obwód Fier 40°43′19″N 19°28′21″E/40,721944 19,472500	K, P (ii)(iii)(x)	2014	Starożytne miasto Apollonia znajduje się w południowo–zachodniej Albanii, około 7 km od miasta Fier. Zostało założone w 588 roku p.n.e. W IV wieku p.n.e. miasto było ośrodkiem handlowym. Ruiny Apollonii odkryto w XIX wieku. Miasto zostało nazwane na cześć boga Apolla[11].
6259	Zamek Bashtovë The Castle of Bashtova		Obwód Tirana 41°02′48,8″N 19°29′47,4″E/41,046900 19,496500	K (iv)	2017	Średniowieczny zamek położony w pobliżu ujścia rzeki Shkumbin do Morza Adriatyckiego. Dokładny rok wybudowania twierdzy nie jest znany. Według Alaina Ducelliera została wybudowana przez Cesarstwo Bizantyjskie w VI wieku n.e. Zamek został zdobyty przez Turcję w 1478 roku[12].