Kopalnia była budowana od 1950 do 1955 roku. W 1954 roku rozpoczęto głębienie szybów[3]. 1 stycznia 1954 roku została do niej przyłączona Kopalnia Węgla Kamiennego Wirek. 1 sierpnia 1955 roku nowo zbudowana część kopalni została przekazana do eksploatacji[1]. W 1956 roku rozpoczęto głębienie szybu Nowy Wirek[4] do poziomu 751 metrów, które zakończono 7 kwietnia 1959[5].
Wydobycie obejmowało głównie pokłady siodłowe (grupa warstw 500)[7], przez co dochodziło do tąpnięć i wydzielania się dużych ilości metanu, np. w 1969 i 1978 roku[8].
Kopalnia była częścią Rudzkiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego do 31 marca 1957 roku. Później należała do Bytomskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego, a następnie od 1 października 1982 roku do Zrzeszenia Kopalń Węgla Kamiennego w Bytomiu[1].
W 1995 roku w kopalni doszło do tąpnięcia, w wyniku którego zginęło 5 górników, co było jednym z poważniejszych wypadków w ówczesnym górnictwie polskim[9].
1 sierpnia 2007 roku KWK Polska-Wirek została połączona z KWK Halemba z powodu znacznego wyczerpania złoża kopalni Polska-Wirek[10]. W rezultacie powstała kopalnia Halemba-Wirek[11], a dawna kopalnia Polska-Wirek stanowiła ruch Wirek tejże kopalni[12].
Z uwagi na resztkowy charakter złoża i uwięzienie pozostałych zasobów w filarach ochronnych, 1 sierpnia 2009 roku rozpoczęła się likwidacja ruchu Wirek[13], zakończona w 2014 roku[14].
Upamiętnienie działalności zakładu stanowi wagonik górniczy ustawiony przed dawną siedzibą kopalni w Kochłowicach z napisem: „Ostatnia tona węgla / Ruch Wirek / KWK Halemba-Wirek / 31.07.2009”[15].
Na terenie po ruchu Wirek działa obecnie Oddział Centrów Demontażowych Konsorcjum Ochrony Kopalń, który zajmuje się demontażem urządzeń i maszyn górniczych przeznaczonych do remontu[16].
W latach Polski Ludowej do 1960 roku zbudowano dla pracowników kopalni ponad 40 bloków mieszkalnych, 6 domów dwurodzinnych, trzy Domy Górnika, ambulatorium, zajezdnię straży pożarnej, nową łaźnię przy szybie Wirek, a także przedszkole dla dzieci górników oraz postawiono nowy przystanek kolejowy Ruda Nowy Wirek[17].
Badania sejsmiczności w kopalniach : materiały XXIII Polsko-Czesko-Słowackiej Konferencji, Ustroń-Zawodzie, 21-22 października 1994 r.. Jerzy Sławomir Gibowicz (red.). Warszawa: IG PAS, 1995, s. 75-76, seria: Publications of the Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences. M, Miscellanea, 0138-015X; 19. ISBN 83-85173-51-X.
Adam Kotwicki: Przed nami Barbórka. Wiadomości Rudzkie. Śląskie Media, 2016-12-02. [dostęp 2016-12-18].
Marian Niewiarowski: XV lat Bytomskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego: 1945-1960. Bytom: Komitet Obchodu XV-lecia Bytomskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego w Bytomiu, 1960, s. 78.
.jpg)
.jpg)
