PROFILPELAJAR.COM

Kondor królewski
	Sarcoramphus papa
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	kondorowe
Rodzina	kondorowate
Rodzaj	Sarcoramphus; Duméril, 1805
Gatunek	kondor królewski
Synonimy
	Rodzaju: Sarcorhamphus Boie, 1826; Sarcoramphos Douglas, 1836; Zopilotes G.R. Gray, 1840; Gyparchus Gloger, 1841; Gatunku: Vultur papa Linnaeus, 1758;
	Rodzaju: Sarcorhamphus Boie, 1826; Sarcoramphos Douglas, 1836; Zopilotes G.R. Gray, 1840; Gyparchus Gloger, 1841; Gatunku: Vultur papa Linnaeus, 1758;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Kondor królewski^[9] (Sarcoramphus papa) – gatunek dużego ptaka padlinożernego z rodziny kondorowatych (Cathartidae).

Zasięg występowania

Kondor królewski zamieszkuje Amerykę Południową i Centralną, od południowego Meksyku po północną Argentynę^[10].

Taksonomia

Kondor królewski został opisany systematycznie przez szwedzkiego przyrodnika – Karola Linneusza w 1758, w dziesiątej edycji jego pracy – Systema Naturae^[11], który nadał mu nazwę Vultur papa^[11]. Jako miejsce typowe autor błędnie wskazał zachodnie Indie (łac. In India occidentali)^[11], bazując na tekstach Albina z 1734 roku (gdzie ptak został opisany jako „The Warwovwen, or Indian Vulture”^[12]) i Edwardsa z 1743 roku (który opisał go pod nazwą „The King of the Vultures”^[13]); błędną lokalizację skorygował w 1908 roku Hans von Berlepsch, ustalając ją na Surinam^[14]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Sarcoramphus^[9] opisanego przez André Dumérila w 1805 roku^[15]. Nie wyróżnia się podgatunków^[10].

Etymologia

Sarcoramphus (Sarcorhamphus, Sarcoramphos): gr. σαρξ sarx, σαρκος sarkos „ciało”; ῥαμφος rhamphos „dziób”^[16].
Zopilotes: hiszp. Zopilote (nahuatl Tzopilotl), nazwa dla sępnika różowogłowego^[17].
Gyparchus: gr. γυψ gups, γυπος gupos „sęp”; αρχος arkhos „król”, od αρχω arkhō „rządzić”^[18].
papa: nowołac. papa „papież”, od łac. papa „ojciec, biskup”, od gr. παπας papas „ojciec”^[19].

Morfologia

Długość ciała 71–81 cm; masa ciała 3000–3750 g; rozpiętość skrzydeł 170–200 cm^[7]. Upierzenie ptaka w przeważającej mierze białe, z szarymi lub czarnymi piórami wokół szyi, na lotkach oraz ogonie. Głowa i szyja (w górnym odcinku) są nieopierzone. Kolor skóry w różnych obszarach ciała bardzo się różni – może być żółty, pomarańczowy, niebieski, fioletowy bądź czerwony. Kondor królewski ma zauważalny żółty, mięsisty grzebień na dziobie. Ptak jest padlinożercą, dzięki silnemu dziobowi i potężnym szponom, często – jako pierwszy – robi początkowe nacięcie na ciele martwego zwierzęcia. Dzięki dużym rozmiarom zwykle odgania od padliny swoich mniejszych krewnych – inne gatunki kondorów. Może dożyć w niewoli 30 lat^[20].

Ekologia

Biotop: Głównie nisko położone lasy tropikalne (do 1200 m n.p.m.). Czasami można go zobaczyć na bardziej otwartych obszarach, takich jak sawanny i łąki^[21].
Gniazdo: Nie buduje gniazda. Gniazduje na ziemi lub w szczelinie drzewa, gnijącego pnia^[21]^[22] lub klifu^[23].
Jaja: Samica składa zwykle jedno jajo. Jest ono białe, bez plamkowania^[23].
Wysiadywanie, pisklęta: Jajo wysiadywane jest przez obydwoje rodziców przez około 55–58 dni^[21]. Pisklę rodzi się nagie, lecz wkrótce pokrywa się czysto białym puchem^[21]. Młode są w pełni opierzone prawdopodobnie po 3–4 miesiącach^[21]. Ich pióra są brązowe, zmiana ubarwienia na dorosłe następuje w wieku 18 miesięcy^[22].
Pożywienie: Żywi się wyłącznie padliną. W przeciwieństwie do innych kondorów nie zaobserwowano, aby zabijał chore lub zdychające zwierzęta^[22]. Często wypatruje wzdłuż brzegów rzek wyrzuconych ryb, jednak nie przeszukuje miejscowych wysypisk śmieci^[24].

Status

IUCN uznaje kondora królewskiego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji, według szacunków, mieści się w przedziale 670–6700 dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk^[8].

Przypisy

↑ Sarcoramphus papa, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Sarcoramphus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2018-07-16] (ang.).
↑ F. Boie. Generalübersicht der ornithologischen Ordnungen, Familien und Gattungen. „Isis von Oken”. 19, s. 970, 1826. (niem.).
↑ D. Douglas. A sketch of a journey to the north-western parts of the continent of North America, during the years 1824, 5, 6, and 7. „Companion to the Botanical Magazine”. 2, s. 99, 1836. (ang.).
↑ G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 1. (ang.).
↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Breslau: A. Schulz, 1841, s. 235. (niem.).
↑ ^a ^b D. Houston, G.M. Kirwan & J.S. Marks: King Vulture (Sarcoramphus papa). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-05-11]. (ang.).
↑ ^a ^b BirdLife International, Sarcoramphus papa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2018-1 [dostęp 2018-07-16] (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Cathartidae Lafresnaye, 1839 - kondorowate - New World Vultures (Wersja: 2016-10-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2018-07-16].
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-07-20]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 86. (łac.).
↑ Eleazar Albin: A natural history of birds.... T. 1. Londyn: 1734, s. 2. (ang.).
↑ George Edwards: A natural history of uncommon birds.... Londyn: 1743, s. 2. (ang.).
↑ H. von Berlepsch. On the birds of Cayenne. „Novitates Zoologicae”. 15, s. 289, 1908. (ang.).
↑ A.M.C. Duméril: Zoologie analytique, ou, Méthode naturelle de classification des animaux, rendue plus facile a l’aide de tableaux synoptiques. Paris: Allais, libraire, 1806, s. 32. (fr.).
↑ Jobling 2021 ↓, s. Sarcoramphus.
↑ Jobling 2021 ↓, s. Zopilotes.
↑ Jobling 2021 ↓, s. Gyparchus.
↑ Jobling 2021 ↓, s. papa.
↑ King Vulture. National Geographic. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-06)].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e N. Bouglouan: King Vulture. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-07-20]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Ormiston, D.: Sarcoramphus papa. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. 2003. [dostęp 2021-07-20]. (ang.).
↑ ^a ^b Species account: King Vulture Sarcoramphus papa. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. 2021. [dostęp 2021-07-20]. (ang.).
↑ Channing, Keith: King Vulture-Sarcorhamphus papa. The Hawk Conservancy. [dostęp 2007-09-20].

Bibliografia

James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagranie głosu i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Znaczki (Belize, Boliwia, Salwador, Gwatemala, Honduras, Nikaragua) z RangeMap
Kondor królewski Video w serwisie YouTube

[itis-1] Sarcoramphus papa, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[itis2-2] Sarcoramphus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2018-07-16] (ang.).

[Boie-3] F. Boie. Generalübersicht der ornithologischen Ordnungen, Familien und Gattungen. „Isis von Oken”. 19, s. 970, 1826. (niem.).

[Douglas-4] D. Douglas. A sketch of a journey to the north-western parts of the continent of North America, during the years 1824, 5, 6, and 7. „Companion to the Botanical Magazine”. 2, s. 99, 1836. (ang.).

[Gray-5] G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 1. (ang.).

[Gloger-6] C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Breslau: A. Schulz, 1841, s. 235. (niem.).

[hbwalive-7] D. Houston, G.M. Kirwan & J.S. Marks: King Vulture (Sarcoramphus papa). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-05-11]. (ang.).

[iucn-8] BirdLife International, Sarcoramphus papa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2018-1 [dostęp 2018-07-16] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-9] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Cathartidae Lafresnaye, 1839 - kondorowate - New World Vultures (Wersja: 2016-10-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2018-07-16].

[ioc-10] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-07-20]. (ang.).

[Linnaeus-11] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 86. (łac.).

[albin-12] Eleazar Albin: A natural history of birds.... T. 1. Londyn: 1734, s. 2. (ang.).

[edwards-13] George Edwards: A natural history of uncommon birds.... Londyn: 1743, s. 2. (ang.).

[Berlepsch-14] H. von Berlepsch. On the birds of Cayenne. „Novitates Zoologicae”. 15, s. 289, 1908. (ang.).

[Duméril-15] A.M.C. Duméril: Zoologie analytique, ou, Méthode naturelle de classification des animaux, rendue plus facile a l’aide de tableaux synoptiques. Paris: Allais, libraire, 1806, s. 32. (fr.).

[CITEREFJobling2021[https://birdsoftheworld.org/bow/key-to-scientific-names/search?q=sarcoramphus_Sarcoramphus]-16] Jobling 2021 ↓, s. Sarcoramphus.

[CITEREFJobling2021[https://birdsoftheworld.org/bow/key-to-scientific-names/search?q=zopilotes_Zopilotes]-17] Jobling 2021 ↓, s. Zopilotes.

[CITEREFJobling2021[https://birdsoftheworld.org/bow/key-to-scientific-names/search?q=gyparchus_Gyparchus]-18] Jobling 2021 ↓, s. Gyparchus.

[CITEREFJobling2021[https://birdsoftheworld.org/bow/key-to-scientific-names/search?q=papa_papa]-19] Jobling 2021 ↓, s. papa.

[NGeo-20] King Vulture. National Geographic. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-06)].

[oiseaux-21] N. Bouglouan: King Vulture. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-07-20]. (ang.).

[adw-22] Ormiston, D.: Sarcoramphus papa. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. 2003. [dostęp 2021-07-20]. (ang.).

[gr-23] Species account: King Vulture Sarcoramphus papa. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. 2021. [dostęp 2021-07-20]. (ang.).

[HC-24] Channing, Keith: King Vulture-Sarcorhamphus papa. The Hawk Conservancy. [dostęp 2007-09-20].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

PROFILPELAJAR.COM

Kondor królewski

Zasięg występowania

Taksonomia

Etymologia

Morfologia

Ekologia

Status

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Read other articles:

Jonathan Wolff

Megan Follows

Sognolles-en-Montois

Palm City, San Diego

Si Doel the Series

Reichssicherheitsdienst

Kota Chiayi

B

Muhammad Fadhel al-Jamali

Succession to the Luxembourger throne

銮披汶·颂堪

Wareham, Dorset

The Stylist

Lullington Heath

List of lakes of Greece

Pavelló Olímpic de Reus

Cultura de la República Checa

Ettringite

هجين (قصة قصيرة)

Diocèse de Sarh