W zachodniej ścianie najwybitniejszą formacją jest Komin Świerza.
Opis
Nazwa szczytu wywodzi się prawdopodobnie od kształtu przypominającego wieżę kościoła. Jego sylwetka w kształcie stromej piramidy to bardzo charakterystyczny element panoramy Doliny Gąsienicowej[2].
Kościelec zbudowany jest z zapadających na północną stronę ławicgranitu o grubości prawie 100 m, tworzących połogi i stromy cios[5]. Ciekawa flora. M.in. stwierdzono tutaj występowanie saussurei wielkogłowej – bardzo rzadkiej rośliny, w Polsce występującej tylko w Tatrach i to w nielicznych tylko miejscach[6]. Tutaj też znajduje się najwyższe w polskich Tatrach stanowisko drzewiastej formy świerka[5].
Turystyka i taternictwo
Na szczyt prowadzi czarny szlak turystyczny z przełęczy Karb. Z przełęczy szlak biegnie zakosami blisko lewej krawędzi płytowego stoku o nachyleniu ok. 30° aż do pionowego skalnego progu o wysokości około siedmiu metrów. Przez ów próg, bez klamer i łańcuchów, w górę (0+ w skali taternickiej[4]) i dalej na wierzchołek, zakosami poprzez mniejsze progi, których przejście ułatwiają półki i rynny skalne.
Ze szczytu rozciąga się widok na całą Dolinę Gąsienicową oraz panorama szczytów, przez które biegnie Orla Perć. Widok na Tatry Wysokie jest istotnie ograniczony przez grań główną[2]. Mieczysław Karłowicz zauważył, że „tylko z Kościelca widoczne są wszystkie bez wyjątku Stawy Gąsienicowe”[5].
Pierwsze odnotowane wejście autorstwa Antoniego Hoborskiego miało miejsce w roku 1845. Zimowego wejścia dokonali 24 stycznia 1908 r. Mieczysław Karłowicz i Roman Kordys[4]. Na nartach jako pierwsi weszli w 1911 r. Mariusz Zaruski oraz Stanisław Zdyb. Były to początki taternictwa narciarskiego[2].
Na początku XX wieku, w związku z powrotem szczątków Juliusza Słowackiego do Polski, pojawił się pomysł umieszczenia sarkofagu z trumną poety w ścianie Kościelca. Nie został on jednak zrealizowany.
Zachodnia ściana Kościelca należy do najciekawszych i najczęściej odwiedzanych przez taterników w rejonie Hali Gąsienicowej. Rejon Kościelca jest związany z kilkoma głośnymi wypadkami: pod Małym Kościelcem w lawinie w 1909 r. stracił życie Mieczysław Karłowicz – miejsce tragedii upamiętnia mały obelisk (Kamień Karłowicza). Na zachodniej ścianie Kościelca 5 lipca 1929 roku zginął Mieczysław Świerz, natomiast 5 sierpnia 1993 roku Piotr Dawidowicz (jeden z najlepszych taterników początku lat 90. XX wieku)[7]. Na Zadnim Kościelcu w 1962 r., w miejscu pozbawionym trudności, spadł i zginął Jan Długosz[2].
czarny z Karbu – szlak turystyczny uznany za trudny (bez sztucznych ułatwień, niebezpieczny w razie mokrej lub śliskiej skały), o czym informują stosowne tablice na przełęczy. Do Karbu prowadzą dwa szlaki z Doliny Gąsienicowej: jego przedłużenie znad Czarnego Stawu i niebieski od szlaku na Świnicką Przełęcz. Czas przejścia z przełęczy na szczyt: 50 min, ↓ 40 min[9].
Przypisy
↑Pn. boczna grań Zawratowej Turnie (Grań Kościelca), [w:] Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych [online], Magyar Hegy- és Sportmászó Szövetség [dostęp 2019-10-16](pol. • węg. • słow. • niem.).
↑Orla Perć. Mapa 1: 5000, Warszawa-Zielona Góra-Zakopane: Wydawnictwo Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2006, ISBN 83-87873-42-X. Brak numerów stron w książce
↑ abcWitold HenrykW.H.ParyskiWitold HenrykW.H., Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część I. Liliowe – Mały Kościelec, Warszawa: Sport i Turystyka, 1951. Brak numerów stron w książce