Na początku XX wieku życie społeczne na terenie Birżebbuġ obracało się wokół kaplicy Świętej Rodziny wybudowanej w 1865, która jednak z czasem stała się za mała. Pomysłodawcą i inicjatorem budowy nowego kościoła był kanonik Spiridione Penza z Bormli[5][6][7].
Pierwszy kościół pod wezwaniemMatki Boskiej Bolesnej, bardzo prosty i ubogi, powstały z przekształcenia dwóch stodół, został otwarty i poświęcony przez arcybiskupaPietro Pace 14 sierpnia 1907[5][6].
Chociaż nowy kościół był już i tak większy od kaplicy Świętej Rodziny, Dun Spir postanowił go jeszcze powiększyć, by ten był wystarczająco przygotowany do pełnienia roli kościoła parafialnego. W 1909 powiększył kościół, dobudował dwie niewielkie zakrystie, nadając budowli kształt litery "T", w latach 1909–1910 zbudował fasadę[5][6][7][8].
9 września 1913 kościół uzyskał status parafialnego w związku z powstaniem parafii w Birżebbuġy. Pierwszym proboszczem parafii został ks. Carmelo Bugelli[5][8]. W 1937, kiedy ukończono budowę nowego kościoła parafialnego, kościół Matki Bożej Bolesnej utracił ten status[6][7].
W latach 2013–2016 przeprowadzono prace konserwatorskie kościoła[5]. Przeprowadzone prace naprawcze i konserwacyjne miały na celu przede wszystkim przywrócenie temu zabytkowi jego integralności estetycznej i wizualnej, która została szczególnie naruszona zarówno przez zły dobór materiałów w poprzednich interwencjach, jak i brak konserwacji. Interwencja obejmowała prace porządkowe, wymianę kamienia, naprawę plastyczną i spoinowanie w razie potrzeby. Widoczne rury, kable i rdzewiejące metalowe wstawki zostały usunięte przed rozpoczęciem prac renowacyjnych[8].
Kościół ma kształt litery T. Fasada w stylu doryckim została zbudowana według planu architekta Salvu Sacco z Birgu. Prace nad fasadą rozpoczęły się 11 października 1909, a zakończono je w styczniu 1910. Budowniczymi byli Giuseppe Vassallo i Francesco Cassar z Luqi, zaś kamienie na jej budowę wycięto spod samego kościoła[5].
Cztery duże kolumny szerokiego portyku na wejściu do świątyni wspierają trójkątny fronton z krzyżem na szczycie[2]. Na portyku do dziś widnieje napis po łacinie, który głosi: D.O.M.DEIPARÆ.V.MARIÆ.PERDOLENTI.DICATUM.A.R.S.MCMIX. (Poświęcony Bogu Wszechmogącemu i Matce Boskiej Bolesnej, 1909)[5]. Nad drzwiami złamany portyk[2]. Fasada na krańcach zwieńczona jest dwoma dzwonnicami[5][7], poniżej których na fasadzie widoczne są herby[2] oraz tablice pamiątkowe[5].
Wnętrze
W kościele znajduje się jeden ołtarz. Nad nim umieszczony był obraz nieznanego autora ani czasu powstania, przedstawiający Matkę Bożą Bolesną z ciałem Jezusa; dziś znajduje się w kościele parafialnym[5][7]. Obraz umieszczony był w pięknej kamiennej ramie dłuta Giovanniego Velli[5].
↑ abcd
Alfie Guillaumier: Malta's Town and Villages / Old Parish Church of Our Lady of Sorrows. Valletta: Progress Press Co. Ltd, 2003, s. 47-48. ISBN 99909-3-056-2. (ang.).
.jpg)
.jpg)