PROFILPELAJAR.COM

Katyń
Катынь
	; Pomnik i ołtarz w Katyniu
Państwo	Rosja
Obwód	smoleński
Rejon	smoleński
Powierzchnia	27,94 km²
Wysokość	167 m n.p.m.
Populacja (2010); • liczba ludności	; 1551
Nr kierunkowy	+7 481
Kod pocztowy	214522
Tablice rejestracyjne	67
	Położenie na mapie obwodu smoleńskiego Katyń
	Położenie na mapie Rosji Katyń
	54°46′12″N 31°41′23″E/54,770000 31,689722
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach

Katyń (ros. Катынь) – wieś (ros. село, trb. sieło) w zachodniej Rosji, centrum administracyjne osiedla wiejskiego Katynskoje rejonu smoleńskiego w obwodzie smoleńskim.

Geografia

Miejscowość położona jest u ujścia Katynki do Dniepru, przy drodze federalnej R120 (Orzeł – Briańsk – Smoleńsk – Witebsk), 23 km na zachód od Smoleńska.

W granicach miejscowości znajdują się ulice: Gornaja, Koopieratiwnaja, Ługowaja, Piesocznaja, Polewaja, Proletarskaja, Sadowaja, Sowietskaja, Witiebskoje szosieje, 1-yj Wostocznyj pierieułok, 2-oj Wostocznyj pierieułok, 3-ij Wostocznyj pierieułok, Zariecznaja^[4].

Demografia

W 2010 roku miejscowość zamieszkiwało 1551 osób^[1].

Nazwa miejscowości

Przypuszcza się, że nazwa miejscowości pochodzi od rosyjskiego czasownika katat’, katit’ (ros. катать, катить), gdyż przetaczano tędy statki z dorzecza Dniepru do dorzecza Dźwiny, albo od staroruskiego kat', katuń (ros. кать, катунь) (obóz, obozowisko)^[5].

Historia

Wejście na teren Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu

Przed I wojną światową Gniezdowo wraz z lasem katyńskim należało do rodziny Koźlińskich. W XIX wieku Piotr Koźliński ożenił się z Leokadią Lefftreu, która była córką dyrektora angielskiej firmy budującej linie kolejowe m.in. w Rosji. Na mocy intercyzy Gniezdowo i Katyń stały się współwłasnością brytyjską^[6]^{[na czym polegała współwłasność]}.

Zbrodnia katyńska

Osobny artykuł: Zbrodnia katyńska.

Tak zwany „Las Katyński” w przeszłości należał do rodzin Koźlińskich oraz od 1896 do 1917 do Lednickich, zaś po rewolucji 1917 został przejęty przez państwo sowieckie^[7]. Około 1929 przy terenie zostały umieszczone napisy pt. „Specjalna strefa GPU. Nieupoważnionym wstęp wzbroniony”. W 1931 część obszaru leśnego została otoczona drutem kolczastym. Została zbudowana duża willa, która była użytkowana jako dom wypoczynkowy dla funkcjonariuszy policji politycznej^[8]

W tym rejonie, na uroczysku „Kozie Góry” (ros. Козьи Горы) (niekiedy nazywanym również „Kosogory”, co może być zniekształconą nazwą pochodzącą z języka niemieckiego), funkcjonariusze sowieckiego Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych ZSRR (NKWD) od lat 30. XX wieku grzebali zwłoki ofiar czystek politycznych Józefa Stalina^[a].

W 1940 roku funkcjonariusze NKWD rozstrzelali w tym miejscu ok. 4400 polskich jeńców wojennych z obozu w Kozielsku, ofiary zbrodni katyńskiej^[9]. Teren Lasu Katyńskiego był ośrodkiem wypoczynkowym dla pracowników Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku; znajdowała się w nim willa położona nad brzegiem Dniepru^[9]. W pobliskim Gniezdowie znajduje się Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu.

Wyrażenia „Katyń” i „Las Katyński” są używane metonimicznie na określenie zbrodni katyńskiej, dokonywanej w 1940 roku w różnych miejscach ZSRR i polegającej na wymordowaniu przez NKWD przeszło 21,5 tys. polskich jeńców wojennych i więźniów na mocy decyzji najwyższych władz Związku Radzieckiego zawartej w uchwale Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku (tzw. decyzja katyńska).

Rezerwat archeologiczny

Na wschód od Katynia, na terenie Gniezdowa, na odcinku 5 km na prawym brzegu Dniepru znajduje się rezerwat archeologiczny obejmujący cmentarzysko kurhanowe z kilkoma tysiącami grobów oraz dwa grodziska. Kurhany i grodziska są datowane na IX–X wiek n.e. i są one związane z ważną stacją na wikińskim rzecznym szlaku od Waregów do Greków^[10]^[11].

Urodzeni w Katyniu

Warsonofiusz (Griniewicz) – biskup Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego pochodzenia białoruskiego

Zobacz też

Bykownia, Kuropaty, Piatichatki
Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk

Uwagi

↑ Podczas badań ekshumacyjnych z 1943 odnaleziono masowy grób z ciałami kobiet i mężczyzn, zamordowanych ok. 5–10 lat wcześniej, krępowanych sznurami w ten sam sposób, co polscy oficerowie mordowani w 1940 i spoczywający obok. Janusz Zawodny: Katyń. Paryż: Editions Spotkania, 1989, s. 29. ISBN 2-86914-043-6.