Kasztelanka (obraz Jana Matejki)

Kasztelanka
Ilustracja
Autor

Jan Matejko

Rodzaj

portret

Data powstania

1876

Medium

olej na płótnie

Wymiary

142 × 93,5  cm

Miejsce przechowywania
Miejscowość

Kraków

Lokalizacja

Muzeum Narodowe

Kasztelanka – obraz Jana Matejki, namalowany w 1876 roku, zaginiony podczas II wojny światowej. Jego oryginalną kompozycję, kolorystykę oraz kształt uszkodzonego płótna znamy z zachowanej i przechowywanej w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie kopii, wykonanej przez Marię Lipkowską[1]. Obraz przedstawia Stanisławę Serafińską (1846-1924) – córkę Joanny z Giebułtowskich i Leona Serafińskiego, siostrzenicę Teodory Matejkowej[2].

Historia

Obraz został namalowany w krakowskiej pracowni domowej Jana Matejki, o czym wspomina w swoich wspomnieniach Stanisława Serafińska, przedstawiona na obrazie[3]. Artysta stworzył Kasztelankę od marca do lipca 1876 roku[4]. Dzieło przyczyniło się do wybuchu zazdrości ze strony żony artysty, która w przypływie gniewu, zniszczyła swój portret w stroju ślubnym oraz nakazała to samo uczynić mężowi z portretem Kasztelanki. Matejko obciął wówczas naroża obrazu, mówiąc żonie, że to jedyne zachowane fragmenty płótna, które sam spalił. Zazdrość Teodory o siostrzenicę stała się powodem zerwania kontaktów z Serafińskimi[5].

Oryginał dzieła był własnością rodziny Serafińskich, a później Tarnowskich, przechowywano go w Krakowie. Zaginął w czasie II wojny światowej. Kopia znajdująca się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie namalowana została w 1934 roku przez Marię Lipkowską, z zachowaniem kształtu oryginalnego, uszkodzonego płótna[6].

Opis

Bezpośrednio za figurą Kasztelanki zawieszona jest makata w kolorze ciemnej zieleni z granatowymi uzupełnieniami, zdobiona organicznymi wzorami. Po lewej stronie za dziewczyną widoczne są kwitnące na różowo oleandry[3], częściowo wyłaniające się również powyżej, zza makaty. W oddali, za drzewami, na tle błękitnego, pokrytego chmurami nieba widoczny jest dwuwieżowy zamek. Odznacza się blankowanymi murami, niższą wieżę zwieńczono cebulastą kopułą, drugą zaś okryto dachem stożkowym. W tym przedstawieniu rozpoznać można schemat wiśnickiego zamku, co miało stanowić odniesienie do związków portretowanej z Wiśniczem, w którym rodzina Serafińskich posiadała dom letni[7].

Klasyfikacja na tle twórczości portretowej Jana Matejki

Portrety Jana Matejki można podzielić na wcześniejsze – intymno-realistyczne, formalnie oszczędne w środkach, monochromatyczne, przedstawiające przeważnie mieszczan, czy też reprezentantów drobnej szlachty (np. Mauriziów, Serafińskiego, Dobrzańskiego) – oraz z fazy późniejszej – wyraźnie reprezentacyjne, z tendencją do monumentalizacji[8]. Te drugie – zazwyczaj wielobarwne, bogate w detale, o dekoracyjnych tłach złożonych z draperii, makat, wszelakich antykwarycznych rekwizytów wyobrażały przeważnie przedstawicieli rodów magnackich, a jeśli i mieszczanki, czy mieszczan, to ucharakteryzowanych na senatorów, panów feudalnych, damy dworu. Do tego rodzaju przedstawień należy m.in. Kasztelanka – portret Stanisławy Serafińskiej. Wizerunki malowane w późniejszej fazie łączy wysoki stopień ozdobności z siłą wyrazu psychicznego, jakim obdarzył artysta swoich modeli. Indywidualność portretowanej postaci podporządkowywał Matejko swej subiektywnej wizji twórczej[8].

Przypisy

  1. Zbiory cyfrowe Muzeum Narodowego w Krakowie [online], zbiory.mnk.pl [dostęp 2024-01-11].
  2. H. Blak, B. Małkiewicz, E. Wojtałowa, Nowoczesne malarstwo polskie. Katalog zbiorów. Cz. 1, Malarstwo polskie XIX wieku, Kraków, 2001, s. 451.
  3. a b S. Serafińska, Jan Matejko. Wspomnienia rodzinne, Kraków 1958, s. 425.
  4. S. Serafińska, Jan Matejko. Wspomnienia rodzinne, Kraków 1958, s. 415-429.
  5. S. Serafińska, Jan Matejko. Wspomnienia rodzinne, Kraków 1958, s. 427-429.
  6. Zbiory cyfrowe Muzeum Narodowego w Krakowie [online], zbiory.mnk.pl [dostęp 2024-01-24].
  7. S. Serafińska, Jan Matejko. Wspomnienia rodzinne, Kraków 1958, s. 424.
  8. a b T. Dobrowolski, Nowoczesne malarstwo polskie 1764-1939, t. II, Wrocław 1960, s. 58–59.

Read other articles:

Swiss footballer (born 1990) Alain Wiss Wiss playing for FC Luzern against BSC Young Boys in 2014Personal informationDate of birth (1990-08-21) 21 August 1990 (age 33)Place of birth Littau, SwitzerlandHeight 1.80 m (5 ft 11 in)Position(s) MidfielderTeam informationCurrent team ChamNumber 6Youth career2002–2006 LuzernSenior career*Years Team Apps (Gls)2007–2013 Luzern II 6 (0)2007–2015 Luzern 200 (10)2015–2019 St. Gallen 80 (3)2019 St. Gallen II 3 (0)2020–2021 SCR...

مسجد سيدي غانم إحداثيات 36°27′02″N 6°16′17″E / 36.4505284°N 6.2715062°E / 36.4505284; 6.2715062 معلومات عامة القرية أو المدينة ميلة الدولة  الجزائر تاريخ بدء البناء الموافق 678م المواصفات عدد المآذن 1 النمط المعماري عمارة بيزنطية معلومات أخرى تعديل مصدري - تعديل   مسجد سيدي غانم هو أ

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (أكتوبر 2020) المستقبل الرياضي بالمحمدية الاسم الكامل المستقبل الرياضي بالمحمدية(بالفرنسية:Avenir sportif de Mohamedia) الاسم المخ

Santa Rita Corozal Localización geográficaCoordenadas 18°24′08″N 88°23′42″O / 18.40222222, -88.395Localización administrativaPaís BeliceLocalidad Distrito de Corozal[editar datos en Wikidata] El yacimiento de Santa Rita Corozal se encuentra situado en (y alrededor de) la actual ciudad de Corozal, en el norte de Belice,[1]​ en la zona media de la península del Yucatán y, por lo tanto, en el área cultural maya; más concretamente en la bahía de ...

Spencer Villa SpencerUbicación en el condado de Marathon en Wisconsin Ubicación de Wisconsin en EE. UU.Coordenadas 44°45′23″N 90°17′53″O / 44.756388888889, -90.298055555556Entidad Villa • País Estados Unidos • Estado  Wisconsin • Condado MarathonSuperficie   • Total 5.2 km² • Tierra 5.2 km² • Agua (0.05%) 0 km²Altitud   • Media 396 m s. n. m.Población (2010)   • Total 1,925&#...

الانتخابات العامة الغابونية 2023  → 26 أغسطس 2023 نسبة المشاركة 56.65% ▼   المرشح علي بونغو أونديمبا ألبير أوندو أوسا الحزب PDG A23 تصويت شعبي 293,919 140,690 النسبة المئويّة 64.27 30.77 جزء من سلسلة مقالات سياسة الغابونالغابون الدستور الدستور حقوق الإنسان السلطة التنفيذية الرئيس مجلس �...

Kolkata Municipal Corporation in West Bengal, IndiaWard No. 38Kolkata Municipal CorporationInteractive Map Outlining Ward No. 38Ward No. 38Location in KolkataCoordinates (dms): 22°34′45″N 88°22′15″E / 22.579167°N 88.370861°E / 22.579167; 88.370861Country IndiaStateWest BengalCityKolkataNeighbourhoodsRajabazar, Amherst StreetReservationOpenParliamentary constituencyKolkata UttarAssembly constituencyJorasankoBorough4Population (2011) •...

This biography of a living person needs additional citations for verification. Please help by adding reliable sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately from the article and its talk page, especially if potentially libelous.Find sources: Vivian Burkhardt – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2011) (Learn how and when to remove this template message) Vivian BurkhardtB...

Abtporträt, tonsuriert, mit Pontifikalhandschuhen und Buch Joachim Buchauer OSB (* ? in Rauhenlechsberg bei Wessobrunn, Oberbayern; † 21. März 1626 in Salzburg) war von 1615 bis 1626 Abt des Stiftes St. Peter. Leben Joachim Buchauer war der Sohn Johann Buchauers, der in Rauhenlechsberg bei Wessobrunn das Gut Puchau besaß. Ersten Unterricht erhielt er in München und Ingolstadt. Während des Theologiestudiums trat er in das Kloster Wessobrunn ein. Seine Ordensgelübde legte er am 14....

Nationalist political party in Wales This article is about the Welsh nationalist political party. For the more general use of the term, see Wales in the Early Middle Ages § Land and political entities. Gwlad LeaderGwyn Wigley Evans[1]FoundedAugust 2018; 5 years ago (2018-08)HeadquartersBenglogLlanddeiniolLlanrhystudAberystwythCeredigionSY23 5AWMembership (2022)297[2]Ideology Welsh nationalism Welsh independence Political positionCentre-right&#...

Jüdischer Friedhof in Waldwisse Eine Jüdische Gemeinde in Waldwisse im Département Moselle in der französischen Region Lothringen entstand im 19. Jahrhundert. Geschichte Die jüdische Gemeinde von Waldwisse entstand um 1837. Zu diesem Zeitpunkt wurde auch eine Synagoge errichtet, die 1940 von den deutschen Besatzern zerstört wurde. Der Platz der ehemaligen Synagoge wurde bis heute nicht mehr bebaut. Die jüdische Gemeinde gehörte seit ihrer Gründung zum israelitischen Konsistorialbezir...

S-shaped curve For the recurrence relation, see Logistic map. Standard logistic function where L = 1 , k = 1 , x 0 = 0 {\displaystyle L=1,k=1,x_{0}=0} A logistic function or logistic curve is a common S-shaped curve (sigmoid curve) with the equation f ( x ) = L 1 + e − k ( x − x 0 ) {\displaystyle f(x)={\frac {L}{1+e^{-k(x-x_{0})}}}} where x 0 {\displaystyle x_{0}} , the x {\displaystyle x} value of the function's midpoint; L {\displaystyle L} , the supremum of the values of the...

Nora Aunor et Sharon Cuneta, lauréates du prix de la meilleure actrice, lors de la cérémonie des FAMAS en 1985. Les Filipino Academy of Movie Arts and Sciences Awards (FAMAS Awards) sont les distinctions annuelles décernées par la Filipino Academy of Movie Arts and Sciences (FAMAS), organisation composée d'auteurs et de chroniqueurs primés pour leur réalisation dans le cinéma philippin pendant une année civile. Histoire Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplè...

American endurance race 12 Hours at the PointVenueSummit Point Motorsports ParkFirst race1999Last race2009Duration12 hoursMost wins (driver)Harrison/Coleman/Wisker (3)Most wins (manufacturer)Porsche (3)Lap record(Harrison/Coleman/Wisker, Porsche 993, 2002 (944 mi (1,519 km)) The 12 Hours at the Point was an endurance race for sports cars and sedans hosted by the Washington, D.C. Region of the Sports Car Club of America (SCCA). The initial event was staged in June 1999 at Summit Poin...

1976 film by Krishna Shah This article is about the 1976 film. For the play, see The River Niger. The River NigerDirected byKrishna ShahWritten byJoseph A. Walker(play, screenplay)Produced bySidney BeckermanStarringCicely TysonJames Earl JonesLouis Gossett Jr.Glynn TurmanJonelle AllenRoger E. MosleyCinematographyMichael D. MarguliesEdited byIrving LernerMusic byJerry GoldsteinWarDistributed byCine Artists PicturesContinental VideoReel Media Int'lRelease date14 April 1976Running time105 minute...

2001 single by Destiny’s Child SurvivorSingle by Destiny's Childfrom the album Survivor ReleasedMarch 6, 2001 (2001-03-06)RecordedJuly 2000[1][2][3]StudioSugarHill (Houston, Texas)Length4:14LabelColumbiaSongwriter(s) Beyoncé Knowles Anthony Dent Mathew Knowles Producer(s) Anthony Dent Beyoncé Knowles Destiny's Child singles chronology Independent Women Part I (2000) Survivor (2001) Bootylicious (2001) Music videoSurvivor on YouTube Survivor is a song...

Radio station at Salem State University WMWMSalem, MassachusettsBroadcast areaSalem State UniversityFrequency91.7 MHzBrandingWMWM 91.7 FMProgrammingFormatVarietyOwnershipOwnerSalem State University(Salem State College Board of Trustees)HistoryFirst air date1976 (1976)[1]Technical informationFacility ID58636ClassAERP130 wattsHAAT24 meters (79 ft)Transmitter coordinates42°30′14.00″N 70°53′26.00″W / 42.5038889°N 70.8905556°W / 42.5038889; -70...

Road in the Philippines For the elevated expressway with similar name, see NAIA Expressway. Not to be confused with Airport Road. NAIA RoadMIA RoadNAIA Road eastbound towards the Domestic Road junction with the elevated NAIA ExpresswayRoute informationMaintained by the Department of Public Works and HighwaysLength2.5 km (1.6 mi)Componenthighways N194[1]Major junctionsWest end N61 (Roxas Boulevard) / E3 (Coastal Road) in ParañaqueMajor intersections N62 (Quiri...

العلاقات السورينامية النيكاراغوية سورينام نيكاراغوا   سورينام   نيكاراغوا تعديل مصدري - تعديل   العلاقات السورينامية النيكاراغوية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين سورينام ونيكاراغوا.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعي�...

1996 single by BabbleLove Has No NameSingle by Babblefrom the album Ether Released1996Length5:35 (album version)3:39 (remix edit)LabelReprise, EternalSongwriter(s) Alannah Currie Tom Bailey Producer(s) Tom Bailey Alannah Currie Keith Fernley Babble singles chronology Beautiful (1994) Love Has No Name (1996) Love Has No Name is a song from British-New Zealand electronic dance music group Babble, which was released in 1996 as the sole single from their second and final studio album Ether. The s...