Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
Do najważniejszych odmian języka perskiego, klasyfikowanych także jako odrębne języki, zalicza się: gilani, mazandarani, luri, bahtiari (Iran), hazaragi i aimak (Afganistan) oraz gurani (Irak). Natomiast tadżycki, klasyfikowany jako odmiana perskiego lub odrębny język, jest językiem urzędowym Tadżykistanu.
Język perski jako język urzędowy Iranu funkcjonuje pod nazwą farsi („język perski”), a jako język urzędowy Afganistanu (obok języka paszto) – dari („język dworski”) lub kabuli („język kabulski”). Kwestią dyskusyjną dla wielu językoznawców pozostaje status dari – czy jest to dialekt perskiego, czy też osobny, bardzo bliski perskiemu, język.
Rozwój języka perskiego można podzielić na trzy epoki:
średnioperska (III w. p.n.e. – VIII w. n.e.) – epoka języka pahlawi,
nowoperska (od IX w. n.e.) – z językiem perskim zapisywanym alfabetem arabskim – zwłaszcza w kaligrafii nasta’liq i szekaste.
Nie można jednak przedstawić tego rozwoju w postaci prostej. Jest to raczej linia łamana, ponieważ ani średnioperski nie jest bezpośrednim kontynuantem staroperskiego, ani nowoperski nie kontynuuje w pełni średnioperskiego. Sytuacja ta jest wynikiem skomplikowanych zjawisk społeczno-kulturowo-politycznych.
Irański perski ma sześć samogłosek i dwadzieścia trzy spółgłoski.
Samogłoski
Diagram perskich samogłosek
Samogłoski wykazują duże zróżnicowanie między dialektami. Język staroperski miał fonemiczny iloczas, ale w języku współczesnym różnice długości przeszły w różnice jakości. Nie ma tonów, a akcent dynamiczny pada z reguły na ostatnią sylabę.
Czasowniki perskie odmieniają się względem czasu, osoby i liczby. Czasy przeszłe i imiesłów czasu przeszłego tworzy się od tematu czasu przeszłego, natomiast od tematu czasu teraźniejszego czas teraźniejszy trybu oznajmującego oraz łączny, tryb rozkazujący oraz życzący, a także imiesłów czasu teraźniejszego. Temat czasu przeszłego uzyskuje się poprzez odjęcie zrostka bezokolicznika -an, np.: goftan > goft. Określenie tematu czasu teraźniejszego jest bardziej złożone. W przypadku czasowników regularnych – tj. zakończonych na -id(an) – będzie to temat czasu przeszłego po odjęciu -id, np.: porsidan ‘pytać’ > pors-.
Czasowniki regularne stanowią jednak nieliczną grupę.
