Jezioro Goczałkowickie

Jezioro Goczałkowickie
Ilustracja
Jezioro Goczałkowickie z powietrza (w głębi po prawej Zbiornik Łąka)
Państwo

 Polska

Rzeka

Wisła, Bajerka

Data budowy

1950–1955

Data uruchomienia

1956

Pojemność całkowita

168 mln m³

Wysokość lustra wody

257 m n.p.m.

Powierzchnia

32 km²

Wysokość zapory

14 m

Funkcja

przeciwpowodziowy, technologiczny,

Położenie na mapie gminy Goczałkowice-Zdrój
Mapa konturowa gminy Goczałkowice-Zdrój, w centrum znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jezioro Goczałkowickie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jezioro Goczałkowickie”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum na dole znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jezioro Goczałkowickie”
Położenie na mapie powiatu pszczyńskiego
Mapa konturowa powiatu pszczyńskiego, na dole znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jezioro Goczałkowickie”
Ziemia49°55′39″N 18°52′20″E/49,927500 18,872222
Multimedia w Wikimedia Commons

Jezioro Goczałkowickie[1] (Zbiornik Goczałkowicki) – zbiornik zaporowy na Wiśle utworzony w 1956 roku przez spiętrzenie wód rzecznych zaporą w Goczałkowicach-Zdroju w województwie śląskim. Powierzchnia maksymalna zbiornika wynosi 3200 ha, a pojemność całkowita około 168 mln m³. Maksymalny poziom piętrzenia to 257 m n.p.m. Długość zapory wynosi 2980 m.[2] Jest to zbiornik retencyjny zaopatrujący w wodę część Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, zapewniając 38% uzdatnionych wód powierzchniowych dla Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S.A. w Katowicach[3]. Oprócz zaopatrzenia w wodę pełni on także funkcje retencyjne i gospodarcze (gospodarka rybacka)[3].

Okolice zbiornika są miejscem lęgowym wielu gatunków ptaków. Obszar zbiornika jest objęty strefą zakazów, z zakazem wstępu na jego obszar[3]. Dla ruchu pieszego i rowerowego udostępniono koronę zapory tworząc „część spacerową” łączącą Goczałkowice-Zdrój z Zabrzegiem, dzięki czemu okolica zbiornika Goczałkowickiego stała się miejscem rekreacyjnym. Władze lokalne dążyły do udostępnienia terenu zbiornika do celów rekreacyjnych, jednak administracja zbiornika nie wyraża zgody na to[3].

Jedyny większy dopływ uchodzący w sposób naturalny do Jeziora Goczałkowickiego to potok Bajerka.

Historia

Pomysł budowy zbiornika wodnego na Śląsku zaproponował Gabriel Narutowicz już w latach 20. XX wieku[4].

Jezioro Goczałkowickie obejmuje zarówno ziemie górnośląskie (powiat pszczyński) jak i Śląska Cieszyńskiego (powiaty bielski i cieszyński), a jego utworzenie zatopiło historyczną granicę między nimi. Planując utworzenie zbiornika, 1 stycznia 1954 włączono do powiatu pszczyńskiego[5]:

5 października 1954, w związku z kolejną reformą administracyjną wprowadzającą gromady w miejsce gmin, cały obszar planowany pod zbiornik włączono do gromady Wisła Wielka, a więc także obszary włączone uprzednio do Łąki oraz te, które przez zmianami terytorialnymi z 1 stycznia 1954 należały do Goczałkowic-Zdroju w gminie Goczałkowice-Zdrój (powiat pszczyński)[6]. Całość zbiornika zintegrowano z gminą Goczałkowice-Zdrój dopiero po kolejnej reformie administracyjnej w 1973 roku, przez co gmina Goczałkowice-Zdrój obecnie specyficznie sięga aż po miasto Strumień poprzez zbiornik[7].

  • Jezioro widziane z zapory
    Jezioro widziane z zapory
  • Część spacerowa
    Część spacerowa
  • Zabudowania przelewu burzowego
    Zabudowania przelewu burzowego
  • Zachód słońca nad Jeziorem Goczałkowickim
    Zachód słońca nad Jeziorem Goczałkowickim

Przypisy

  1. ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 94, ISBN 83-239-9607-5.
  2. ↑ Jezioro Goczałkowickie, Zbiornik Goczałkowicki. [w:] www.gocz.pl [on-line]. 4 czerwca 2006. [dostęp 2013-01-11].
  3. ↑ a b c d Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów S.A: Jezioro Goczałkowickie, Zbiornik Goczałkowicki. [dostęp 2017-12-16].
  4. ↑ Album pamiątkowy z okazji 140 lat działalności Państwowych Wodociągów na Górnym Śląsku, Katowice: Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów Spółka Akcyjna, 2022, s. 45, ISBN 978-83-65670-26-7 [dostęp 2023-09-30].
  5. ↑ Dz.U. z 1953 r. nr 41, poz. 187
  6. ↑ Uchwała Nr 21/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu pszczyńskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 15 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 10, Poz. 54)
  7. ↑ Uchwała Nr XX/99/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie katowickim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr. 12, Poz. 103)