PROFILPELAJAR.COM

Jerzy Borejsza
	pułkownik pilot
Data i miejsce urodzenia	25 września 1889 ; Petersburg
Data śmierci	25 lutego 1975
	Przebieg służby
Lata służby	1909–1929 i 1939–1945
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego; Wojsko Polskie
Formacja	Carskie Siły Powietrzne; Lotnictwo Wojska Polskiego
Jednostki	147 Samarski pułk piechoty; IV Korpus Syberyjski; 13. korpuśny oddział lotniczy; 3 eskadra wywiadowcza; 7 eskadra myśliwska; IV Grupa Myśliwska; 1 pułk lotniczy; 2 pułk lotniczy
Stanowiska	dowódca eskadry; dowódca pułku; zastępca szefa departamentu; komendant szkoły
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; wojna polsko-bolszewicka; II wojna światowa
	Odznaczenia
	; ;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jerzy Borejsza (ur. 13 września^?/25 września 1889 w Petersburgu, zm. 25 lutego 1975) – pułkownik pilot Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Syn Aleksandra i Jadwigi z domu Reytan^[1]^[2]. W 1907 roku ukończył Gimnazjum Wojskowe i wstąpił do Szkoły Wojskowej Wielkiego Księcia Michała Nikołajewicza w Tbilisi. Po jej ukończeniu 15 sierpnia 1909 roku otrzymał przydział do 3 baonu kolejowego 147. samarskiego pułku piechoty^[3]^[2]. W 1912 roku został skierowany na kurs pilotów w Petersburgu, a następnie do Sewastopolskiej Szkoły Pilotów. Po jej ukończeniu został awansowany na stopień porucznika. Od 20 września do 20 października 1913 pełnił służbę w 18 eskadrze lotniczej, a od 20 października 1913 do 1 czerwca 1914 we Władywostoku w IV Korpusie Syberyjskim^[2]. Pełnił obowiązki zastępcy dowódcy eskadry, wykonywał loty w rejonie Chabarowska i Władywostoku^[4]. Od 15 lipca do 15 września 1914 roku został oddelegowany do moskiewskiej fabryki samolotów Dux, gdzie latał jako pilot fabryczny i kontrolny^[5]^[2].

Z chwilą wybuchu I wojny światowej, 10 listopada 1914 w składzie 13 korpuśnego oddziału lotniczego wyruszył na front w rejon Prus Wschodnich^[2], następnie Warszawy i Suwałk. Brał aktywny udział w walkach, wykonywał ataki bombowe na obiekty wojskowe na głębokich tyłach frontu, przerzucał agentów wywiadu na zaplecze wroga. W marcu 1915 roku został z eskadrą przeniesiony w rejon Suwałk^[5].

Na początku 1916 roku został ranny w rękę i odesłany na rekonwalescencję. Po zakończeniu leczenia trafił do Sewastopola na kurs na samolotach Nieuport. W 1917 roku wrócił na front^[6]. 25 maja 1918 roku został zestrzelony przez niemiecką artylerię przeciwlotniczą i trafił do niewoli, z której został zwolniony 10 grudnia 1918. Podczas służby w carskiej armii był odznaczony m.in. Orderem św. Stanisława III klasy z Mieczami, Orderem św. Anny III i IV klasy z Mieczami i Orderem św. Jerzego IV klasy^[2]. 12 grudnia wstąpił do Wojska Polskiego^[7].

W grudniu 1918 roku wyjechał do Lwowa i walczył w jego obronie jako pilot 3 eskadry wywiadowczej oraz 7 eskadry myśliwskiej (od 1 stycznia 1919 już jako jej dowódca^[8]). Łącznie wykonał 15 lotów bojowych. 25 marca 1919 roku podczas lotu bojowego uległ wypadkowi i został odesłany na leczenie do Warszawy. Jesienią 1919 roku, za zasługi w walce, otrzymał prawo do dożywotniego noszenia Polowej Odznaki Pilota^[9].

Następnie od 15 maja 1919 do 20 lutego 1920 dowodził IV Grupą Myśliwską, która miała za zadanie przejęcie lotnisk na Pomorzu^[2]. Później został szefem wydziału lotnictwa przy Misji Polskiej we Francji odpowiedzialnej za zakup samolotów dla polskiego lotnictwa. We Francji i Anglii przebywał do końca 1921 roku^[1]. W tym czasie otrzymał awans na stopień kapitana i majora^[7]^[10].

Po powrocie do Polski został mianowany zastępcą dowódcy 1 pułku lotniczego. W 1922 roku został dowódcą 2 pułku lotniczego w Krakowie^[11]. 3 maja 1922 otrzymał awans na stopień podpułkownika^[10]. 27 października 1922 za męstwo został wyróżniony otrzymaniem Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 809^[2]. 15 sierpnia 1924 został awansowany na stopień pułkownika^[10]. Z dniem 1 marca 1925 został przydzielony do Departamentu Aeronautyki Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie na stanowisko zastępcy szefa departamentu^[12].

W maju 1926 roku, po zamachu stanu, został przeniesiony do dyspozycji ministra spraw wojskowych. W maju 1927 roku został przydzielony z dyspozycji szefa Administracji Armii do Centralnej Szkoły Pilotów Podoficerów Lotnictwa i Centralnej Szkoły Mechaników Lotniczych w Bydgoszczy na stanowisko komendanta^[13]. Z dniem 30 maja 1929 roku został zwolniony ze stanowiska komendanta Centrum Wyszkolenia Lotnictwa nr 2, a 31 sierpnia tego roku przeniesiony w stan spoczynku^[14].

Z chwilą wybuchu II wojny światowej został zmobilizowany, ale nie wziął udziału w walkach. Dostał się do niemieckiej niewoli i przebywał w oflagach: X A/Z Itzehoe, VIII B Silberberg, X C Lübeck, VI B Dössel^[15].

Po wyzwoleniu zgłosił się do wojska i został przeniesiony w stan spoczynku. W latach 1946–1948 był zatrudniony jako starszy inspektor w Delegaturze Morskiej Państwowych Nieruchomości Morskich w Sopocie, w latach 1948–1958 jako szef działu technicznego pracował w Wojewódzkim Zarządzie Budownictwa Wiejskiego^[16].

W 1958 roku przeszedł na emeryturę i zamieszkał w Kudowie Zdroju. Działał w Związku Bojowników o Wolność i Demokrację oraz Klubie Seniorów Lotnictwa^[16].

Zmarł 25 lutego 1975 roku, jest pochowany w Sopocie na cmentarzu katolickim przy ul. Malczewskiego^[17] (kwatera F3-19-5)^[18].

Awanse

1909 – podporucznik^[3],
1913 – porucznik,
1920 – kapitan,
1920 – major,
1922 – podpułkownik,
1924 – pułkownik.

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Polowa Odznaka Pilota nr 5 – 11 listopada 1928 roku „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918-1920”^[19]
Komandor Orderu Danebroga (1925, Dania)^[20]
Krzyż Świętego Jerzego IV klasy (Imperium Rosyjskie)
Order Świętej Anny III klasy (Imperium Rosyjskie)
Order Świętej Anny IV klasy (Imperium Rosyjskie)
Order Świętego Stanisława III klasy (Imperium Rosyjskie)

Przypisy

↑ ^a ^b Jerzy R. Konieczny, Tadeusz Malinowski: Mała encyklopedia lotników polskich. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1983, s. 19-21. ISBN 83-206-0337-4.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Zieliński i Wójcik 2005 ↓, s. 25.
↑ ^a ^b Jerzy Borejsza (1889-1975), pułkownik pilot Wojska Polskiego. infolotnicze.pl. [dostęp 2019-03-27]. (pol.).
↑ Jerzy Borejsza. „Skrzydlata Polska”. 11/1966, s. 8, 13 marca 1966. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
↑ ^a ^b Jędrzejewski 2014 ↓, s. 135.
↑ Borejsza Jerzy płk pil.. bequickorbedead.com. [dostęp 2019-03-27]. (pol.).
↑ ^a ^b Jędrzejewski 2014 ↓, s. 136.
↑ 23. Baza Lotnictwa Taktycznego. Historia. 23blt.wp.mil.pl. [dostęp 2019-03-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)]. (pol.).
↑ Biblioteka Główna. biblioteka.wsosp.pl. [dostęp 2019-03-27]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c Zieliński i Wójcik 2005 ↓, s. 26.
↑ 2 Pułk Lotniczy Kraków 1919-1929, wyd. Komitet Wojewódzki L.O.P.P. w Krakowie, Kraków 1929
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 10 kwietnia 1925 roku, s. 199.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 maja 1927 roku, s. 131.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 219.
↑ Zieliński 2015 ↓, s. 48.
↑ ^a ^b Jędrzejewski 2014 ↓, s. 137.
↑ Jerzy Borejsza. niebieskaeskadra.pl/. [dostęp 2019-03-28]. (pol.).
↑ śp. Jerzy Boreysza
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 435.
↑ Kongelig Dansk Hof- og Statskalender. Kopenhaga: 1929, s. 40

Bibliografia

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Jerzy Jędrzejewski: Polscy piloci doświadczalni. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe Instytutu Lotnictwa, 2014. ISBN 978-83-63539-05-4. OCLC 883576680.
Józef Zieliński, Waldemar Wójcik: Lotnicy − Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari. T. 1. Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920. Warszawa–Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005. ISBN 83-7441-243-7.
Józef Zieliński: Dowódcy pułków lotnictwa polskiego 1921-2012. Warszawa: Bellona, 2015. ISBN 978-83-11-13990-9. OCLC 924867180.