Janina Kulczycka-Saloni

Janina Kulczycka-Saloni
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

29 czerwca 1912
Petersburg

Data i miejsce śmierci

26 lipca 1998
Warszawa

Profesor zwyczajna doktor nauk humanistycznych
Specjalność: historia literatury
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Doktorat

1946
UW

Doktor honoris causa
Uniwersytet Moskiewski – 1977
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 10-lecia Polski Ludowej Medal Komisji Edukacji Narodowej Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”
Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (złota)

Janina Kulczycka-Saloni (ur. 16 czerwca?/29 czerwca 1912 w Petersburgu[1], zm. 26 lipca 1998 w Warszawie[2]) – historyk literatury polskiej, profesor Uniwersytetu Warszawskiego[3]; znawczyni i miłośniczka literatury pozytywistycznej, zwłaszcza twórczości Bolesława Prusa.

Życiorys

Urodziła się w rodzinie Antoniego Kulczyckiego i Pelagii z d. Sorokin[1]. Od 1919 mieszkała z rodzicami w Warszawie. W 1929 ukończyła gimnazjum Jadwigi Zaborowskiej-Michalskiej w Warszawie, w 1933 studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim (pod kierunkiem Józefa Ujejskiego). Po studiach pracowała jako nauczycielka w Gimnazjum i Liceum Anieli Wereckiej w Warszawie – do r. 1944 (w okresie okupacji działającym tajnie), współpracowała z pismami Polonista i Życie Literackie, od 1935 była członkiem Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza, sekretarzem jego Oddziału Warszawskiego[1]. Po powstaniu warszawskim trafiła do Lublina, gdzie rozpoczęła pracę w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”[1], kontynuowaną do 1946 roku w Łodzi. W tym roku obroniła na Uniwersytecie Warszawskim pracę doktorską poświęconą powieści Faraon Bolesława Prusa (jej promotorem był Julian Krzyżanowski)[1]. W latach 1948–1949 pracowała w Państwowym Instytucie Wydawniczym jako kierowniczka działu adiustacji i korekt[1], a od 1950 na Uniwersytecie Warszawskim. W roku 1954 uzyskała nominację na docenta, w 1960 – na profesora nadzwyczajnego, a w 1970 – profesora zwyczajnego[1].

Pełniła wiele funkcji uniwersyteckich, m.in. prodziekana Wydziału Filologicznego UW (1954–1958), prorektora UW (1962–1965), dyrektora Instytutu Języka i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców „Polonicum” (1968–1973)[1], dyrektora Instytutu Filologii Polskiej (1973–1975) oraz dziekana Wydziału Polonistyki (1975–1976)[1]. Była też członkiem Komitetu Nauk o Literaturze PAN, w tym jego przewodniczącą (1970–1971)[1].

Aktywna w środowisku polskim i międzynarodowym, była członkiem kilku towarzystw naukowych, przede wszystkim Association internationale de littérature comparée (od r. 1976). Brała udział w kongresach i sympozjach naukowych i występowała z referatami w ośrodkach w Polsce i za granicą, m.in. w Petersburgu (gdzie odnowiła kontakt ze swą rosyjską rodziną), Moskwie, Paryżu, Aix-en-Provence, Nantes, Monachium, Pradze. Od 1984 była członkinią Towarzystwa Naukowego Warszawskiego[1].

Pod kierownictwem Kulczyckiej-Saloni napisano 15 prac doktorskich i ponad 100 magisterskich.

Należała do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Była członkiem egzekutywy Komitetu Uczelnianego PZPR na Uniwersytecie Warszawskim[4]. W 1977 otrzymała tytuł doktora honoris causa Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego im. M.W. Łomonosowa[5], w 1980 została członkiem honorowym Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza.

W latach 1936–1949 była zamężna z Juliuszem Salonim[1]. Matka Zygmunta Saloniego[3].

Grób prof. Janiny Kulczyckiej-Saloni na cmentarzu Powązkowskim

Zmarła w Warszawie, pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 185-5-14)[6].

Najważniejsze prace

  • 1946 – Bolesław Prus (monografia; kilkakrotnie przerabiana i wznawiana: wyd. IV – 1975).
  • 1955 – O „Faraonie”. Szkice.
  • 1966 – Henryk Sienkiewicz (opracowanie materiałów i wstęp).
  • 1968 – (wspólnie z A. Nofer-Ładyką) Literatura polska drugiej połowy XIX wieku. Podręcznik dla II klasy liceum.
  • 1969 – Nowelistyka Bolesława Prusa.
  • 1970 – Życie literackie Warszawy w latach 1864–1892.
  • 1971 – Pozytywizm.
  • 1974 – Literatura polska lat 1876–1902 a inspiracja Emila Zoli.
  • 1975 – Włodzimierz Spasowicz. Zarys monograficzny.
  • 1985 – Programy i dyskusje literackie pozytywizmu. Antologia.
  • 1988 – Na polskich i europejskich szlakach literackich: z pism rozproszonych 1985–1998.

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny. Tom czwarty. K, wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1996, s. 455–456.
  2. ↑ Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny. Tom dziesiąty. Ż i uzupełnienia do tomów 1–9, wyd. Fundacja Akademia Humanistyczna i IBL PAN, Warszawa 2007, s. 512.
  3. ↑ a b Kulczycka-Saloni Janina, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-07-26].
  4. ↑ Tadeusz Rutkowski: Na styku nauki i polityki. Uniwersytet Warszawski w PRL 1944–1989. W: Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego po 1945. Piotr M. Majewski (red.). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2016, s. 475. ISBN 978-83-235-1791-7.
  5. ↑ Halina Tchórzewska, Profesor dr Janina Kulczycka-Saloni doktorem honoris causa Uniwersytetu im. M. Łomonosowa w Moskwie, „Przegląd Humanistyczny”, 22 (3), 1978, s. 130–132.
  6. ↑ Cmentarz Stare Powązki: ALEKSANDRA KULCZYCKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-10].
  7. ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/201 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego - wymieniona jako Kulczycka Salon Jadwiga.