PROFILPELAJAR.COM

Janina Jankowska
Data i miejsce urodzenia	11 maja 1939 ; Jadów
Zawód, zajęcie	dziennikarka, reporterka
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
	Odznaczenia

Janina Maria Jankowska (ur. 11 maja 1939 w Jadowie^[1]) – polska dziennikarka i reporterka radiowa, działaczka opozycji demokratycznej w okresie PRL.

Życiorys

Ukończyła studia z zakresu filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1961 pracowała w Polskim Radiu, od 1973 do 1982 zatrudniona w Redakcji Reportaży Literackich^[1]. Samodzielną produkcję reportaży umożliwiła jej pierwsza nagroda na ogólnopolskim konkursie za reportaż Mam dopiero 21 lat, opisujący proces dwóch młodych mężczyzn oskarżonych o zabójstwo^[2].

Od 1976 współpracowała z wydawnictwami niezależnymi. Zajmowała się przepisywaniem tekstów w „Biuletynie Informacyjnym KSS „KOR””, zajmowała się organizacją lokali drukarskich, okazjonalnie publikowała w tym piśmie oraz w „Zapisie”^[3]. W sierpniu 1980 mimo braku zgody kierownictwa Polskiego Radia^[2] pojechała do Stoczni Gdańskiej, realizując w trakcie strajku reportaż Polski Sierpień. Wstąpiła w tym samym roku do „Solidarności”, była członkinią komisji zakładowej w Radiokomitecie i reporterką związkowego Radia Solidarność Region Mazowsze. Po wprowadzeniu stanu wojennego od lutego do sierpnia 1982 internowano ją w Olszynce Grochowskiej i Gołdapi, usunięto także z pracy w Polskim Radiu^[1].

Po zwolnieniu współtworzyła podziemną Niezależną Oficynę Fonograficzną NOWA, współpracowała z Oficyną Fonograficzną CDN i realizowała z Markiem Mądrzejewskim reportaże i audycje radiowe na kasetach magnetofonowych rozpowszechniane w tzw. drugim obiegu^[1]^[3]. Publikowała w wydawanym poza cenzurą „Tygodniku Mazowsze”, m.in. zrealizowała pierwszy dla „TM” wywiad z ukrywającym się Zbigniewem Bujakiem^[4]. W lipcu 1984 została tymczasowo aresztowana w Areszcie Śledczym Warszawa-Mokotów, zwolniono ją jeszcze w tym samym miesiącu na mocy amnestii^[1]. Współpracowała z prasą podziemną (w tym z „Krytyką”), w 1983 z Andrzejem Paczkowskim, Markiem Owsińskim, Grzegorzem Bogutą i Wojciechem Adamieckim założyła podziemne Stowarzyszenie Archiwum Solidarności, zbierające nagrania, relacje i opracowania z okresu „Solidarności” i stanu wojennego^[3]. W 1988 była stypendystką Fundacji Kościuszkowskiej w Stanach Zjednoczonych. W 1989 uczestniczyła w obradach Okrągłego Stołu w tzw. podzespole prasowym, w trakcie kampanii przed wyborami parlamentarnymi kierowała zespołem dziennikarskim przygotowującym kampanię wyborczą w Polskim Radiu kandydatom Komitetu Obywatelskiego^[1].

W latach 1989–1991 zajmowała stanowisko wicedyrektora Programu I Polskiego Radia, do 1998 pracowała ponownie w PR jako reporter. Równolegle w okresie 1991–1997 współpracowała z działem zagranicznym austriackiej telewizji ORF. Była członkinią i przewodniczącą rad programowych Polskiego Radia i Telewizji Polskiej, a także członkinią jury międzynarodowych festiwali Prix Italia, Premios Ondas, Prix Europa w kategorii dokumentu radiowego. W 1990 zaczęła organizować coroczne seminaria reportażu w Kazimierzu Dolnym^[1].

Została członkinią zarządu Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich oraz Stowarzyszenia Wolnego Słowa, a także wykładowcą w Wyższej Szkole Dziennikarskiej im. Melchiora Wańkowicza i w Laboratorium Reportażu Instytutu Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Była także przewodniczącą zespołu do spraw opiniowania wniosków o nadanie orderów i odznaczeń w Kancelarii Prezydenta RP w okresie prezydentury Lecha Kaczyńskiego^[5].

W 2011, za wybitne zasługi dla rozwoju niezależnego dziennikarstwa, za działalność na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, wolności słowa i wolnych mediów, została przez prezydenta Bronisława Komorowskiego odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[6]. W 2017 została wyróżniona Krzyżem Wolności i Solidarności, przyznanym postanowieniem prezydenta RP Andrzeja Dudy z 20 marca 2017^[7]^[8]. W 2000 otrzymała Złoty Krzyż Zasługi^[9].

Nagrody i wyróżnienia

1981 – Prix Italia w kategorii dokument za reportaż Polski Sierpień
1984 – Nagroda Polcul Foundation
1984 – Nagroda Niezależnych Dziennikarzy im. Bolesława Prusa
1989 – Złoty Mikrofon
1994 – I nagroda na Ogólnopolskim Festiwalu Mediów Człowiek w Zagrożeniu w Łodzi za reportaż Wyrok
1998 – Premios Ondas – jedna z trzech głównych nagród za reportaż Powódź wszystkich Polaków
1998 – Prix Europa – wyróżnienie w kategorii pomysłów medialnych za koncepcję Konkursu Stypendialnego im. Jacka Stwory dla młodych twórców
1999 – II nagroda Światowego Forum Mediów Polonijnych za reportaż To jest mój kraj
2005 – Grand Press w kategorii reportażu radiowego za reportaż Wojna legend czyli zaduma nad życiem Anny Walentynowicz (zrealizowanego z Magdą Skawińską)
2010 – Laur Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich^[10]
2015 – Nagroda Specjalna Studia Reportażu i Dokumentu Polskiego Radia^[11]

Wybrane publikacje

Bez mikrofonu, Niezależna Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1986
Kto tu wpuścił dziennikarzy (współautor z Markiem Millerem), Rosner i Wspólnicy, Warszawa 2005
Portrety niedokończone. Rozmowy z twórcami „Solidarności” 1980–1981, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2003, ISBN 83-88032-60-7

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 2012-03-31].
↑ ^a ^b Mateusz Wyrwich: Coś się traci, coś zyskuje.... opoka.org.pl. [dostęp 2012-03-31].
↑ ^a ^b ^c Grzegorz Boguta, Mirosław Chojecki (wstęp), Ludzie NOWEJ 1977–2007, Niezależna Oficyna Wydawnicza Nowa, Warszawa 2007
↑ Jankowska, Janina. wyborcza.pl, 5 grudnia 2006. [dostęp 2012-03-31].
↑ Zasługi dla budowy niepodległej Polski. prezydent.pl, 23 marca 2007. [dostęp 2012-12-15].
↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 marca 2011 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2011 r. nr 64, poz. 624).
↑ Postanowienie nr rej. 106/2017 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 marca 2017 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2017 r. poz. 481).
↑ Uroczystość wręczenia odznaczeń państwowych. ipn.gov.pl, 13 grudnia 2017. [dostęp 2017-12-13].
↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 29 listopada 2000 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2001 r. nr 4, poz. 78).
↑ Dziennikarki Polskiego Radia nagrodzone. polskieradio.pl, 16 grudnia 2010. [dostęp 2012-03-31].
↑ Polskie Radio przyznało „Melchiory 2015”, Janina Jankowska i Krystyna Melion z nagrodami specjalnymi. wirtualnemedia.pl, 26 maja 2015. [dostęp 2015-08-22].