Jan Killar

Jan Killar (1936)
Data i miejsce urodzenia	24 czerwca 1884 Jurowce
Data i miejsce śmierci	20 lutego 1939 Sanok
Miejsce spoczynku	Cmentarz Centralny w Sanoku
Zawód, zajęcie	nauczyciel
Narodowość	polska
Rodzice	Leopold
Małżeństwo	Karolina
Dzieci	Mieczysława, Marian
Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Killar (ur. 24 czerwca 1884 w Jurowcach, zm. 20 lutego 1939 w Sanoku) – polski nauczyciel, działacz społeczny.

Jan Killar^[1] urodził się 24 czerwca 1884 w Jurowcach pod Sanokiem^[2][3]. Był synem Leopolda, rządcy w pobliskich Kostarowcach^[2]. W 1903 zdał egzamin dojrzałości w C.K. Gimnazjum w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Jan Rajchel, Franciszek Wanic, Władysław Żarski)^[4][5][6]. Jako student filozofii w 1904 był członkiem Komitetu Młodzieży Polskiej w Sanoku^[7]. Studiował filologię germańską na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego oraz na Uniwersytecie Wiedeńskim^[8].

Został nauczycielem. Zdał egzamin na nauczyciela języka niemieckiego (i filologii klasycznej jako przedmiotu pobocznego) w szkole średniej^[3]. Od września 1907 został mianowany przez C.K. Radę Szkolną Krajową zastępcą nauczyciela w C.K. I Gimnazjum w Tarnopolu^[8][9]. W roku szkolnym 1908/1909 pracował jako zastępcą nauczyciela w C.K. Gimnazyum II z językiem wykładowym polskim w Tarnopolu, uczył języków niemieckiego i greckiego^[10]. Jako zastępca nauczyciela latem 1910 został przeniesiony z II Gimnazjum w Tarnopolu do C.K. Gimnazjum w Stryju^[11]. W 1918 był profesorem C.K. Państwowej Szkoły Realnej w Rawie Ruskiej z polskim językiem wykładowym^[12]. Stamtąd rozporządzeniem Rady Szkolnej Krajowej z 26 września 1919 jako profesor z Rawy Ruskiej przydzielony do Gimnazjum w Samborze, został przeniesiony do Gimnazjum Męskiego w Sanoku^[8][13]. W sanockim gimnazjum na przełomie lat 20./30. uczył języka polskiego, języka łacińskiego, języka greckiego, języka niemieckiego, historii, kaligrafii^{[3][14][15][16][17][18][19][20][21][22][23][24]}. Wśród uczniów gimnazjum zyskał przydomek „Jasiu”^[23][25]. Od września 1923 uczył w gimnazjum w zniżonej liczbie godzin w związku z odjęciem kierownictwa seminarium żeńskiego miejskiego w Sanoku^[26][27]. Urlopowany z posady profesora gimnazjalnego został powołany na stanowisko dyrektora Miejskiego Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Sanoku^[3][28][29], które sprawował od 1923 do 1929^[30][31] (szkoła działała w budynku późniejszego II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Sanoku)^[32]. Rozporządzeniem Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego z 21 września 1933 otrzymał urlop zdrowotny od 14 września do 14 grudnia 1933^[33]. Rozporządzeniem KOSL z 9 stycznia 1934 został zaszeregowany do grup VII w zawodzie, a rozporządzeniem KOSL z 24 lutego 1934 został przeniesiony w stan spoczynku^[34][35].

Działał społecznie^[24][36]. Należał do wielu organizacji i towarzystw w Sanoku, regularnie brał udział w wydarzeniach i akcjach narodowych w mieście^[37]. Był wieloletnim sympatykiem, aktywistą i członkiem (1920, 1921, 1922, 1924, lata. 30)^[38][39][40], a od 1927 do 1936 był prezesem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”^{[8][37][41][42][43][44]} (ze stanowiska ustąpił z uwagi na stan zdrowia). Był działaczem koła Towarzystwa Szkoły Ludowej w Sanoku^[45][46][47], pod koniec lat 30. został jego prezesem^[8]. Został działaczem Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych^[8], a po przekształceniu Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych, w którym był zastępcą członków z prowincji zarządu okręgowego we Lwowie^[48]. Zaangażował się w ruch endecji^[49], był przewodniczącym koła endeckiego w Sanoku, działającego przy ulicy Zamkowej^[8][50][51]. W latach 20. był członkiem zarządu ekspozytury powiatowej w Sanoku Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów^[52]. W 1931 był jednym z reprezentantów gminy Posada Olchowska w komisjach, które miały prowadzić rozmowy w Wydziale Powiatowym w sprawie przyłączenia gminy do miasta Sanoka^[53][54].

Hobbystycznie kolekcjonował stare monety^[23]. Zamieszkiwał w domu przy ulicy Rymanowskiej w Sanoku pod Górą Parkową^[23]. Postać Jana Killara została uwieczniona w rzeźbie drewnianej autorstwa sanockiego artysty i oficera, Józefa Sitarza^[24][55].

Zmarł 20 lutego 1939 w Sanoku^[37][56][57]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku^[58][59][60].

Jego żoną była Karolina (1886-1943). Ich dziećmi byli Mieczysława (1917-1998) i Marian (1918-1982, lekarz i oficer)^[61].

Podczas uroczystości 130-lecia gniazda TG „Sokół” w Sanoku 29 czerwca 2019 na gmachu tegoż została odsłonięta tablica upamiętniająca 10 działaczy zasłużonych dla organizacji sokolej i Sanoka, w tym Jana Killara^[62][63].