I Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Samborze

gimnazjum / liceum ogólnokształcące
Gmach szkoły wybudowany w 1892
Państwo	Polska
Miejscowość	Sambor
Adres	ul. Hugona Kołłątaja 10, 4
Data założenia	1680
Patron	Adam Mickiewicz
Położenie na mapie Polski I Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Samborze
49,520030°N 23,197050°E/49,520030 23,197050
Multimedia w Wikimedia Commons

I Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Samborze – polska szkoła z siedzibą w Samborze w okresie II Rzeczypospolitej, od 1938 o statusie gimnazjum i liceum ogólnokształcącego.

Gimnazjum zostało założone w 1680 przez ojców jezuitów, którzy prowadzili je do czasu kasaty zakonu w 1773^[1]. Od 1792 do 1816 szkoła pozostawała pod kuratelą miasta, później celem wsparcia placówki służył powołany fundusz naukowy^[1]. W okresie zaboru austriackiego pod koniec XIX wieku szkoła działała pod nazwą C. K. Wyższe Gimnazjum w Samborze, a na przełomie XIX/XX wieku jako C. K. Gimnazjum Arcyksiężniczki Elżbiety w Samborze.

Od 11 marca 1891 do 15 sierpnia 1892 został wybudowany jednopiętrowy gmach gimnazjum, wzniesiony na planie litery E, frontem skierowany do ulicy Jana III Sobieskiego (budynek składał się z trzech kondygnacji: sutereny, parteru i piętra)^[2]. Autorem planu budynku oraz kierownikiem budowy był inżynier miejski, Karol Negrusz, zaś koszt w wysokości 130 tys. zł. pokryła gmina miasta Sambora^[3]. 5 września 1892 budynek został poświęcony, a 15 października tego roku oddany do użytku^[4]. Równolegle obok gmachu szkoły powstał budynek gimnastyczny^[5].

Po zakończeniu I wojny światowej oraz odzyskaniu przez Polskę niepodległości i nastaniu II Rzeczypospolitej w 1919 gimnazjum nadano imię Adama Mickiewicza^[1]. W latach 20. gimnazjum prowadzono w typie klasycznym^[1]. W latach 20. i 30. Gimnazjum mieściło się przy ulicy Hugona Kołłątaja 10^[1][6] (w 1939 roku pod numerem 4^[7]). W 1926 w Gimnazjum było osiem klas z 13 oddziałami, w których uczyło się łącznie 483 uczniów wyłącznie płci męskiej^[1] (tym niemniej w klasach gimnazjum uczyły się również dziewczęta w charakterze prywatystek^[8]). Na początku lat 30. istniało I Państwowe Gimnazjum Męskie typu dawnego klasycznego im. Adama Mickiewicza w Samborze. Zarządzeniem Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Wojciecha Świętosławskiego z 23 lutego 1937 „I Państwowe Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Samborze” zostało przekształcone w „I Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Samborze” (państwową szkołę średnią ogólnokształcącą, złożoną z czteroletniego gimnazjum i dwuletniego liceum), a po wejściu w życie tzw. reformy jędrzejewiczowskiej szkoła miała charakter koedukacyjny, a wydział liceum ogólnokształcącego był prowadzony w typie humanistycznym łączonym z przyrodniczym^[9]. Alternatywnie używano nazwy „I Państwowe Liceum i Gimnazjum (typu humanistycznego) im. Adama Mickiewicza w Samborze”. Do końca lat 30. uczniowie korzystali nadal z wybudowanej pod koniec XIX sali gimnastycznej^[10].

W 1911 utworzono samoistny zakład pod nazwą „Filia C. K. Gimnazjum w Samborze”, która później, w okresie II RP działała jako II Państwowe Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Samborze^[11][1].

• ks. Tomasz Polański (1856 – 1862)
• Jan Kerekjarto (kier. od 1871, dyr. od 1872 do 1874)^[12]
• ks. Tomasz Barewicz (1874 – IX 1889)^[13]
• Maksymilian Krynicki (1889, zastępca dyrektora)^[14]
• Ignacy Petelenz (4 X 1889 –)
• Franciszek Tomaszewski (16 IX 1896 – 28 IX 1904)^[15][16]
• Józef Szafran (28 IX 1904 - )^[17][18]
• Michał Ptaszyk (kierownik, lata 20.)^[1]
• Władysław Piskozub (od 1 IV 1926^[19], do 1934^[20][21][22])
• dr Stefan Przyboś (kierownik od XII 1934^[23], dyrektor od X 1937^[24][25] do 1939^[26])

• Szkoła w suterenach. „Nowości Illustrowane”. 40, s. 2, 30 września 1905.
• Napad na katechetę. „Nowości Illustrowane”. 26, s. 1–2, 17 grudnia 1910.

• Sprawozdania szkolne gimnazjum zdigitalizowane i opublikowane w Podkarpackiej Bibliotece Cyfrowej