Język tumbuka

ChiTumbuka
Obszar

Malawi, Zambia, Tanzania

Liczba mówiących

2,68 mln[1]

Pismo/alfabet

łacińskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
Organ regulujący CALCA
Ethnologue 4 edukacyjny↗
Kody języka
ISO 639-2 tum
ISO 639-3 tum
IETF tum
Glottolog tumb1250
Ethnologue tum
GOST 7.75–97 тум 692
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Wikipedia w języku tumbuka
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język tumbuka (także chitumbuka, tamboka, tambuka, timbuka, tumboka) – język z rodziny bantu używany przez ludy Tumbuka w Malawi, wschodniej Zambii i Tanzanii[1][2].

W 2010 roku mówiło nim 2,2 mln Malawijczyków. Na całym świecie mówi nim 2,68 mln osób[1].

Wyróżnia się wiele dialektów: chikamanga (henga, kamanga), chitumbuka, fungwe, hewe (hewa), nenya, nthali, poka (chipoka, phoka), senga, wenya, yombe[1]. J. F. Maho postuluje wyniesienie języka do rangi kontinuum językowego tumbuka i wyróżnienie jako oddzielnych języków dialektów: tumbuka właściwa, poka, kamanga, senga, yombe, fungwe oraz wenya[2].

Historia

Język otrzymał ogromne wsparcie w latach 1860 od szkockich misjonarzy, którzy dotarli na tereny Malawi w ramach Misji Livingstonia. W czasie rządów brytyjskich język ten, wraz z cziczewą i angielskim, był oficjalnym językiem kraju. W 1964 roku Malawi odzyskało niepodległość, a w 1966 władzę przejął prezydent Hastings Kamuzu Banda. Jego autorytarne rządy ustanowiły w 1968 język cziczewa językiem narodowym Malawi co skutkowało utratą przez tumbuka statusu oficjalnego. W rezultacie język tumbuku został usunięty ze szkół, radia i prasy. Z wyjątkiem literatury religijnej ustały również publikacje w tym języku. Język ten jest od czasu końca rządów Bandy w 1994 przywracany w Malawi[3].

Przypisy

  1. ↑ a b c d M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Tumbuka, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 17, Dallas: SIL International, 2013–2014 [dostęp 2013-10-25] (ang.).
  2. ↑ a b Jouni Filip Maho: New Updated Guthrie List Online. 2009-06-04. [dostęp 2013-10-25].
  3. ↑ Gregory Hankoni Kamwendo. 'Your Chitumbuka is Shallow. It's not the Real Chitumbuka': Linguistic Purism Among Chitumbuka Speakers in Malawi. „Nordic Journal of African Studies”. 13 (3), s. 275–288, 2004. University of Helsinki, Finland. 

Bibliografia

Języki bantu

Read other articles:

Gunung Rakata

Gunung Rakata adalah sebuah gunung yang berada di Pulau Rakata Besar. Gunung penyebab letusan Krakatau 1883 ini masih aktif. Gunung ini terletak di selatan anak krakatau awalnya ada 3 gunung aktif yaitu Gunung Rakata, Gunung Danan dan Gunung Perbuwatan namun kedua gunung ini hancur akibat erupsi krakatau dan hanya menyisakan Rakata namun gunung ini kehilangan kerucutnya saat terjadi erupsi. Gunung RakataGunung rakata dilihat dari selat sundaTitik tertinggiKetinggian813 mKoordinat6°6′0″LS...

 

جيمس غوردون (شخصية مصورة)

  لمعانٍ أخرى، طالع جيمس غوردون (توضيح). جيمس غوردن James Gordon الظهور الأول باتمان الظهور الأول في القصص المصورة باتمان المبتكر نيل هاميلتون،  وبنيامين ماكنزي،  ولايل تالبوت،  وبات هنغل،  وغاري أولدمان،  وجي كي سيمونز،  وجيفري رايت  الصوت بواسطة بالعربية...

 

Konferensi Asia–Afrika

Gedung Merdeka saat berlangsungnya Konferensi Asia Afrika Video luarArsip Konferensi Asia-Afrika di Bandung Konfrensi Asia Afrika oleh Humas Arsip Nasional RI. Konferensi Tingkat Tinggi Asia-Afrika (disingkat KTT Asia Afrika atau KAA; kadang juga disebut Konferensi Bandung) adalah sebuah konferensi antara negara-negara Asia dan Afrika, yang kebanyakan baru saja memperoleh kemerdekaan. KAA diselenggarakan oleh Indonesia, Myanmar (dahulu Burma), Sri Lanka (dahulu Ceylon), India dan Pakistan dan...

Nova Bus

Nova Bus Logo de Nova Bus Un Nova LFS opéré par STM Création 1993 Siège social Saint-Eustache Canada Actionnaires Volvo Activité Autobus Produits Transport en commun Société mère Volvo Bus Site web http://www.novabus.com modifier - modifier le code - voir Wikidata  Nova Bus est une compagnie manufacturière d’autobus urbains basée à Saint-Eustache, au Québec (Canada). La compagnie est détenue par Volvo Bus par le biais de sa filiale Volvo Canada. La compagnie est conn...

 

Ashley Rickards

American actress (born 1992) Ashley RickardsRickards at the Media Access Awards on October 16, 2014BornAshley Nicole RickardsSarasota, Florida, U.S.Occupation(s)Actress, directorYears active2005–present Ashley Nicole Rickards is an American actress, known for her role as Jenna Hamilton in the MTV comedy-drama series Awkward,[1] and as Samantha Sam Walker, a troubled young girl in The CW's teen drama series One Tree Hill. She also starred in the 2011 independent drama film Fly A...

 

Theodor Herzl

Pour les articles homonymes, voir Herzl. Theodor Herzlבִּנְיָמִין זֶאֶב הֵרצְל(Binyamin Ze'ev Hertsel)Theodor Herzl vers 1900FonctionPrésidentCongrès juif mondial1897-1904BiographieNaissance 2 mai 1860Pest, Empire d'AutricheDécès 3 juillet 1904 (à 44 ans)Edlach, Autriche-HongrieSépulture Mont Herzl (depuis 1949)Nom de naissance Binyamin Ze’ev HerzlNationalité Austro-hongroisDomicile VienneFormation DroitActivités Journaliste, homme politique, écrivain, a...

大字 (数字)

この項目には、一部のコンピュータや閲覧ソフトで表示できない文字が含まれています（詳細）。 数字の大字（だいじ）は、漢数字の一種。通常用いる単純な字形の漢数字（小字）の代わりに同じ音の別の漢字を用いるものである。 概要 壱万円日本銀行券（「壱」が大字） 弐千円日本銀行券（「弐」が大字） 漢数字には「一」「二」「三」と続く小字と、「壱」「�...

 

نهر النعامين

نهر النعامين   المنطقة البلد فلسطين الخصائص الطول 11 كيلومتر  المصب خليج حيفا  مساحة الحوض 70 كيلومتر مربع  تعديل مصدري - تعديل   نهر النعامين نهر دائم تجري فيه المياه على مدار السنة ولا يتجاوز طوله 9 كم. وهو من أنهار شمال غرب فلسطين وأوديته. ولا يتعدى هذا النهر منط�...

 

Virgil Donati

Virgil DonatiInformasi latar belakangLahir22 Oktober 1958 (umur 65)Melbourne, AustraliaGenreInstrumental rock, progressive metal, jazz fusionInstrumenDrum, keyboardsTahun aktif1972–sekarangArtis terkaitPlanet X, Allan Holdsworth, Steve Vai, CAB, Southern Sons, Derek Sherinian, Tribal Tech, Michel Polnareff, Soul SirkUS, Scott Henderson, Tony MacAlpine, U.K., Kazumi WatanabeSitus webvirgildonati.com Virgil Donati lahir 22 Oktober 1958 adalah drummer Australia, sering sebagai Drum klinik...

Qasemabad, Khaf

City in Razavi Khorasan province, Iran For other places with a similar name, see Qasimabad. City in Razavi Khorasan, IranQasemabad Persian: قاسم آبادCityQasemabadCoordinates: 34°21′30″N 59°51′42″E / 34.35833°N 59.86167°E / 34.35833; 59.86167[1]CountryIranProvinceRazavi KhorasanCountyKhafDistrictJolgeh ZozanPopulation (2016)[2] • Total5,145Time zoneUTC+3:30 (IRST)Qasemabad, Khaf at GEOnet Names Server Qasemabad (Persi...

 

Siddheshwar, Baitadi

Village development committee in Mahakali Zone, NepalSiddheshwar, Baitadi सिद्धेश्वरVillage development committeeSiddheshwar, BaitadiLocation in NepalCoordinates: 29°28′N 80°38′E / 29.46°N 80.64°E / 29.46; 80.64CountryNepalZoneMahakali ZoneDistrictBaitadi DistrictPopulation (1991) • Total3,360 • ReligionsHinduTime zoneUTC+5:45 (Nepal Time) Siddheshwar is a village development committee in Baitadi District in the ...

 

الضباط الأحرار (اليمن)

  هذه المقالة عن التنظيم اليمني. لمعانٍ أخرى، طالع تنظيم الضباط الأحرار (توضيح). تنظيم الضباط الأحرار تنظيم أُنْشِئ في ديسمبر 1961م، وكان التنظيم من أهم القوى السياسية في الساحة السياسية اليمنية قبل وخلال ثورة 26 سبتمبر بزعامة علي عبد المغني وكان ضباط الحركة هم أهم قادة ث...

Клементина Австрийская

Клементина Австрийскаянем. Maria Klementine Franziska Josepha von Österreich эрцгерцогиня Австрийскаяпринцесса Салерно Рождение 1 марта 1798(1798-03-01)Вена Смерть 3 сентября 1881(1881-09-03) (83 года)Шантийи Место погребения Санта-КьяраКоролевская капелла в Дрё Род Габсбурги Сицилийские Бурбоны (по муж...

 

State-corporate crime

This article includes a list of references, related reading, or external links, but its sources remain unclear because it lacks inline citations. Please help improve this article by introducing more precise citations. (March 2013) (Learn how and when to remove this message) Criminology and penology Theory Anomie Biosocial criminology Broken windows Collective efficacy Crime analysis Criminalization Differential association Deviance Expressive function of law Labeling theory Psychopathy Ration...

 

Yusuf dari Arimatea

Untuk kegunaan lain, lihat Yusuf (disambiguasi). Yusuf dari Arimatea, oleh Pietro Perugino Yusuf dari Arimatea adalah seorang tokoh yang hidup pada abad pertama Masehi dan tercatat namanya pada keempat Kitab Injil dalam Alkitab Kristen di bagian Perjanjian Baru.[1] Dia adalah seorang yang kaya dan, menurut Injil Matius dan Injil Yohanes, telah menjadi murid Yesus.[2][3] Penguburan Yesus Artikel utama: Penguburan Yesus Yusuf Arimatea inilah yang memberanikan diri mengha...

Fotoperiodisme

Warna brachtea pada Euphorbia pulcherrima dipengaruhi oleh fotoperiodisme. Fotoperiodisme adalah reaksi fisiologis organisme dengan panjang siang atau malam hari berupa respon perkembangan tanaman untuk panjang relatif periode terang dan periode gelap dan hal ini berhubungan langsung dengan waktu baik periode terang dan periode gelap.[1] Respon ini terjadi pada tumbuhan dan hewan.[1] Fotoperiodisme pada Tumbuhan Pada tumbuhan, fotoperiodisme merangsang pembungaan.[2] U...

 

Port of Charleston

Port in United StatesPort of CharlestonClick on the map for a fullscreen viewLocationCountryUnited StatesLocationCharleston, South Carolina, USACoordinates32°47′05″N 79°55′26″W / 32.7846°N 79.924°W / 32.7846; -79.924DetailsOperated bySouth Carolina Ports AuthorityOwned bySouth Carolina Ports AuthorityType of harbourContainer, breakbulk, cruiseStatisticsAnnual container volume2.85 million TEUs in Fiscal Year 2022 [1]Value of cargo$72 billion in Calen...

 

حريق سينما ركس

حريق سينما ركس السينما من الداخل بعد الحريق المعلومات البلد  إيران الموقع عبادان الإحداثيات 30°20′06″N 48°16′59″E / 30.3349°N 48.283°E / 30.3349; 48.283   التاريخ 19 أغسطس 1978  الهدف مدني  الخسائر الوفيات 470 [1]  تعديل مصدري - تعديل   حريق سينما ركس ((بالفارسية: آتش‌...

Merrie Melodies

Merrie Melodies Générique des Merrie Melodies (2022) Données clés Nombre de films + de 500[1] Premier opus Lady, Play Your Mandolin! (1931) Dernier opus (Blooper) Bunny (1991) Données clés Sociétés de production Leon Schlesinger ProductionsWarner Bros. CartoonsDePatie-Freleng/Warner Bros.-Seven Arts Pays d'origine États-Unis Genre Animation, comédie Pour plus de détails, voir Fiche technique et Distribution Merrie Melodies (littéralement les « Mélodies joyeuses ») es...

 

الدوري الإسكتلندي الممتاز

الدوري الاسكتلندي الممتاز الجهة المنظمة الدوري الإسكتلندي للمحترفين لكرة القدم  تاريخ الإنشاء 2013  الرياضة كرة القدم  البلد  إسكتلندا الإتحاد اتحاد اسكتلندا لكرة القدم النسخة الأولى 2013 مستوى الدوري 1 أحدث بطل سيلتيك الأكثر فوزا سيلتيك (6 مرات) هبوط البطولة الإسك�...