Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon) systemem kołowym i przeznaczone są dla polskich klubów piłkarskich, grających w 18 grupach wojewódzkich. Zwycięzcy każdej z grup IV ligi polskiej uzyskują awans do III ligi polskiej, zaś najsłabsze zespoły relegowane są do poszczególnych grup wojewódzkich V ligi polskiej lub klas okręgowych. Zarządzana przez – działających w imieniu Polskiego Związku Piłki Nożnej – 16 Wojewódzkich Związków Piłki Nożnej. Od 2002 do udziału w jej rozgrywkach zostają dopuszczone wyłącznie kluby, które – po spełnieniu wszelkich niezbędnych kryteriów – otrzymały roczną licencję na występy na tym szczeblu.
Obecnie IV liga polska składa się z 18 grup regionalnych (wojewódzkich). W 14 województwach rozgrywki toczą się systemem jednogrupowym, zaś w dwóch województwach systemem dwugrupowym, więc każde województwo posiada swoją własną grupę (bądź grupy) IV ligi polskiej, a ich rozgrywki prowadzone są przez właściwe miejscowo Wojewódzkie Związki Piłki Nożnej.
Pod względem historycznym jest to zupełnie nowa klasa rozgrywek. Powstała pomiędzy III ligą (dawna IV), a klasą okręgową. Jedynie w niektórych województwach występował pośredni szczebel rozgrywek, ale nawet tutaj nie można mówić o bezpośredniej kontynuacji gdyż nastąpiły duże przesunięcia zespołów.
W 12 województwach do roku 2015 awans uzyskiwały po 2 najlepsze kluby, a w pozostałych 4 po jednej, jednakże w 2015 roku rozegrano baraż o awans do III ligi (mecz i rewanż) dla zespołów, które wygrały śląskie grupy IV ligi. W 2016 roku w związku z reformą rozgrywek III ligi z 12 grup IV ligi awansuje tylko najlepszy zespół, a w 4 pozostałych województwach gdzie IV liga ma po dwie grupy zostaną rozegrane baraże o awans do III ligi. Od 2016 do 2018 roku w 11 województwach jest po jednej grupie, zaś dwie grupy w pozostałych pięciu. Było 21 grup. Od 2018 roku znów w 12 województwach będzie po jednej grupie zaś dwie w pozostałych czterech. W 2016 roku doszła druga grupa na Dolnym Śląsku, wcześniej drugą grupę zyskała Małopolska. Z kolei w 2018 roku zmniejszyła się liczba grup do 20. Z dwóch do jednej zmniejszyła się bowiem liczba grup w Wielkopolsce. Na sezon 2020/2021 powróciło 21 grup, po dojściu trzeciej grupy mazowieckiej. W sezonie 2021/2022 ponownie było 20 grup, natomiast sezon później ilość grup ponownie się zmieniła, tym razem do 18.
W województwie wielkopolskim najsłabsze zespoły z tej ligi spadają do V ligi (wcześniej przez jeden sezon do ligi międzyokręgowej). W sezonie 2018/19 szóstą ligą w województwie wielkopolskim była liga międzyokręgowa, obecnie jest to V liga. Od sezonu 2022/23 w województwach małopolskim i mazowieckim zmniejszono ilość grup do 1, przy okazji reaktywując V ligę (po 2 grupy)[2][3]. Sezon później również w województwie dolnośląskim doszło do zmniejszenia ilości grup do 1[4]. Od sezonu 2024/2025 wszystkie województwa będą posiadały po 1 grupie IV ligi, co jest związane z połączeniem obu grup śląskich w jedną wraz z utworzeniem dwóch grup V ligi[5].
