Hotel i restauracja Grand na fotografii Bronisława Wilkoszewskiego, 1896Hotel Grand w okresie międzywojennym
Posesja, na której powstał przyszły hotel została wyznaczona (w postaci dwóch parcel) w latach 1824–1828 podczas regulacji osady przemysłowej „Łódka”, przeznaczonej pod osiedlenie tkaczy lnu i bawełny[1]. W 1842 roku parcele w dzierżawę wieczysto-czynszową otrzymali tkacze bawełny: J. Müller oraz L. Ulner, którzy wystawili na froncie każdej parceli parterowy drewniany dom z poddaszem[2]. W latach 1842–1849 w domu Müllera nauczyciel Mikołaj Olszewski prowadził prywatną szkołę elementarną[3]. W 1860 roku Edward Hentschel nabył drogą wymiany parcelę Müllera, a po śmierci Ulnera, po wygranym przetargu w 1867 roku, kupił sąsiednią działkę[2]. Już po pierwszej transakcji Hentschel zainwestował kapitał wystawiając budynki fabryczne, w których znajdowały się tkalnia, farbiarnia, apretura i składy towarów[4]. W 1872 roku wyburzył frontowe domy budując w ich miejscu dwupiętrowy, murowany dom z attyką, ozdobnymi gzymsami, fryzami i płaskorzeźbami[5], w którym przeznaczył jego parter na kantor, sklep i skład fabryczny, a wyższe kondygnacje na mieszkania na wynajem. Dwa lata później w wyniku pożaru zniszczeniu uległa część fabryki, której właściciel nie chciał odbudowywać. W 1875 roku Ludwik Meyer odkupił wraz z Juliuszem Kunitzerem fabrykę od Hentschla, by cztery lata później zostać jej jedynym właścicielem. Po przeniesieniu w roku 1885 produkcji do osady „Mania”[2], Meyer zdecydował o przebudowie budynków przy Piotrkowskiej na „dom gościnny” Hotel Grand[6]. Autorem projektu budowy z roku 1872 oraz przebudowy budynku z 1887 był Hilary Majewski[6]. Hotel, mający 45 pokoi[5], otwarto 9 października 1887 roku[2]. W 1896 roku hotel miał salę balową, restaurację i 70 pokoi[7].
Po przebudowie Meyer wydzierżawił hotel Piotrowi Schwartzowi[5], a w roku 1904 sprzedał Towarzystwu Akcyjnemu „Grand Hotel” za 475 000 rubli (właścicielem akcji był Bank Handlowy)[7]. Na początku hotel miał oświetlenie gazowe, by w roku 1906 zainstalować oświetlenie elektryczne (zasilane z lokalnej dynamomaszyny poruszanej przy pomocy gazu), a w 1907 roku zostać włączonym do miejskiej sieci energetycznej. W kilku apartamentach były łazienki. Większość pokoi wyposażona była w przenośne umywalki, do których dostarczano wodę wiadrami. Wnętrza były ogrzewane przez piece, które w zależności od standardu pokoju były z kafli porcelanowych, fajansowych lub zwykłych. Z przestrzeni recepcyjnej na piętro prowadziły schody marmurowe, na korytarzach były posadzki, w pokojach parkiety i podłogi z desek. Drzwi wejściowe od ul. Piotrkowskiej były dwuskrzydłowe z gzymsami i ozdobami. W środkowej części wewnętrznego dziedzińca hotelu był wspaniale urządzony ogród[8]. W 1911 roku akcje od Banku Handlowego odkupiło konsorcjum fabrykantów i kupców, którzy zdecydowali o kolejnej przebudowie budynku[7].
LobbyKlatka schodowa w Hotelu Grand
Drugiej przebudowy budynku hotelu dokonano w latach 1912–1913 według projektu Majewskiego i Dawida Landego. Podczas tej przebudowy obiekt zyskał „nowy wyraz architektoniczny, bliski estetyce modernizmu”[9]. Hotel dysponował 150 pokojami, bogato wyposażonymi, odpowiednio rozplanowanymi, w tym 50 było urządzonych luksusowo. Każdy pokój wyposażono w instalację sanitarną z dopływem zimnej i ciepłej wody. Hotel dysponował siecią telefoniczną. Część pokoi o wyższym standardzie została wyposażona w łazienki, a dla reszty na każdym piętrze przygotowano ogólnodostępne węzły sanitarne. W pokojach hotelowych były urządzenia sygnalizacyjne do wzywania służby hotelowej, które za pośrednictwem kolorowych lampek informowały o numerze pokoju oczekującego obsługi. Na piętrach zostały zaaranżowane pokoje kelnerskie z szafami do elektrycznego podgrzewania posiłków, połączone z kuchnią windami kelnerskimi i łącznością telefoniczną. Drzwi wejściowe wymieniono na obrotowe. Do dyspozycji gości były dwie windy. Kuchnia została urządzona zgodnie z ówczesnymi standardami. Wyroby cukiernicze były produkcji własnej. Na potrzeby hotelu w podziemiach zorganizowano niewielką piekarnię. Dział gastronomii dysponował urządzeniem do produkcji lodu, które jednocześnie spełniało rolę chłodni i zamrażalni. W piwnicach zlokalizowano magazyny żywności i napojów alkoholowych. Zorganizowano również wytwórnię wód gazowanych[10]. Wnętrza wykonała drezdeńska firma „Raumkunst”. Oprócz restauracji na parterze znajdowała się wiedeńska kawiarnia, sklep „Margot” i zakład fryzjerski. Całości założenia dopełniał ogród koncertowy z kolumnami i siedem sklepów z wejściami od ulicy Krótkiej (obecnie Traugutta) i Piotrkowskiej. Głównym akcjonariuszem konsorcjum został baron Ludwik Heinzel[7].
21 czerwca 1908 roku[11] otwarto w hotelu kino, które funkcjonowało do końca lat trzydziestych. W latach 1945–1947 w sali tej mieścił się w teatr „Syrena”, a w latach 1965–1988 „Teatr 7.15”.
W 2009 roku Hotel Grand oferował 161 pokoi. Dysponował sześcioma wielofunkcyjnymi, nowoczesnymi, wyposażonymi w profesjonalny sprzęt salami konferencyjnymi, miał dwie restauracje, bar kawowy „Cafe Grand” oraz lobby bar[14].
Właścicielem hotelu w roku 2008 został Holding Liwa należący do działających m.in. w branży hotelowej braci Likusów, którzy odkupili go od Orbisu. Zapowiedziano wówczas generalny remont po zakończeniu renowacji kupionego niemal równocześnie warszawskiego Prudentialu. Prace remontowe rozpoczęto w 2020 roku. Przewiduje się podniesienie kategorii hotelu do pięciu gwiazdek. Ma mieć basen, dwukondygnacyjny podziemny parking, ponad 200 pokojów (zamiast 160), szklany dach nad dziedzińcem, odnowiona scena nieistniejącego już Teatru 7.15[15].
↑Sławomir Krajewski, Jacek Kusiński: Spacer pierwszy. Ulica Piotrkowska. Łódź: Wydawnictwo Jacek Kusiński, 2008. ISBN 978-83-927666-4-3. Brak numerów stron w książce
↑Niemieckimi śladami po „Ziemi Obiecanej”. Praca zbiorowa pod redakcją Krystyny Radziszewskiej, wyd. I, Łódź: Wydawnictwo Literatura, 1997, s. 22–23, ISBN 83-87080-43-8.
Katarzyna Zielińska, Hanna Zubrzycka-Kolińska: Hotel Grand – hotel filmowy. Urząd Miasta Łodzi, 19 czerwca 2009. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-04)].
Kazimierz Badziak: Grand Hotel w Łodzi 1888-1988. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1988. ISBN 83-218-0791-7.
Zenon Błądek: Dzieje krajowego hotelarstwa od zajazdu do współczesności: fakty, obiekty, ludzie. Poznań-Warszawa: Palladium Architekci, 2003. ISBN 83-89284-02-2.
_2.jpg)
