Gubernia erywańska

Эриванская губе́рния

gubernia
1849–1918
Herb
Państwo	Imperium Rosyjskie
Siedziba	Erywań
Powierzchnia	27 830 km²
Populacja (1897) • liczba ludności	829 556
• gęstość	29,8 os./km²
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba ujezdów	7
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons

Gubernia erywańska lub erewańska (ros. Эриванская губернія) – jednostka administracyjna Imperium Rosyjskiego w składzie Namiestnictwa Kaukaskiego. Powierzchnia – 27 830 km², liczba mieszkańców – 829 556 osób (według spisu z 1897). Siedziba władz – Erywań.

Gubernia erywańska została utworzona 9 kwietnia 1849 roku z istniejącego wcześniej obwodu armeńskiego (1828–1840), utworzonego z ziem oderwanych w 1828 od Persji mocą traktatu turkmenczajskiego. Zajmowała centralną część dzisiejszej Republiki Armenii, dzisiejszą turecką prowincję Iğdır i azerbejdżański dziś Nachiczewan. Graniczyła od zachodu z obwodem karskim, od południa z Imperium Osmańskim i Persją, od wschodu i północnego wschodu z gubernią jelizawietpolską, od północy z gubernią tyfliską. Gubernia erywańska była jedyną gubernią Imperium Rosyjskiego zamieszkałą w większości przez Ormian. W 1905 jej ziemie były miejscem zamieszek ormiańsko-azerskich. W 1918 większość jej ziem weszła w skład niepodległej Demokratycznej Republiki Armenii, a następnie Armeńskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej.

W 1872 gubernia armeńska składała się z siedmiu powiatów.

Według danych spisu powszechnego z 1897 56% ludności guberni stanowili Ormianie, 37,5% – Azerowie (zwani wówczas "Tatarami azerbejdżańskimi"), 5,9% – Kurdowie, 2,1% – Rosjanie, poza tym gubernię zamieszkiwali Grecy, Gruzini, Żydzi i Cyganie. Azerowie przeważali w powiatach erywańskim, nachiczewańskim, szarursko-daralageskim i surmalijskim, Ormianie – w trzech pozostałych.

• 1849–59 Iwan Nazarow
• 1860–62 Michał Astafjew
• 1862–63 Nikołaj Kolubakin
• 1863–65 Aleksiej Charitonow
• 1869–73 Nikołaj Karmalin
• 1873–80 Michaił Rosławlew
• 1880–90 Michaił Szalikow
• 1891–95 Aleksandr Frese
• 1896–1916 Władimir Tiesenhausen
• 1905 Louis Joseph Jérôme Napoléon
• 1905–06 Maksud Alichanow-Awarski
• 1916–17 Arkadij Strielbicki
• 1917 W.A. Charłamow
• 1917 Awetis Agarian
• 1917 Sokrat Tiurosjan

• Эриванская губерния Энциклопедия Брокгауза Ф.А. и Ефрона И.А..
• Mirosława Zakrzewska-Dubasowa, Historia Armenii, Wrocław 1990.