Gołąbek śmierdzący

Gołąbek śmierdzący
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

gołąbkowate

Rodzaj

gołąbek

Gatunek

gołąbek śmierdzący

Nazwa systematyczna
Russula foetens Pers.
Observ. mycol. 1: 102 (Lipsk, 1796)
Zasięg
Mapa zasięgu
Zasięg w Europie
Multimedia w Wikimedia Commons
Starszy okaz
Młode owocniki

Gołąbek śmierdzący (Russula foetens Pers.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)[1].

Nazwę polską podał Feliks Berdau w 1876 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako serojeszka śmierdząca[2]. Synonim naukowy – Agaricus foetens (Pers.) Pers.[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnica kapelusza od 7 do 15 cm, barwa żółtobrązowa lub brunatna. Początkowo kapelusz jest półkulisty, potem płasko rozpostarty i nieco wklęsły na środku. Skórka kapelusza w stanie wilgotnym śluzowata, podczas suchej pogody sucha i lśniąca. Można ją ściągnąć do 2/3 średnicy kapelusza. Brzeg z grzebieniastym żłobkowaniem[4].

Blaszki

Blado-kremowo-żółtawe, później ochrowożółtawe i brązowoplamiste, za młodu często łzawiące. Początkowo są gęste, potem rzadkie. Mają szerokość do 14 mm[5].

Trzon

Wysokość od 7 do 12 cm, grubość 2–3,5 cm. Jest walcowaty żółtawobiały, u nasady rdzawo cętkowany. Początkowo jest twardy i pełny, z wiekiem staje się wewnątrz pusty, podzielony na komory[4].

Miąższ

Biały, w trzonie brązowiejący, sztywny i ścisły, o silnym, przykrym i duszącym zapachu. Smak nieprzyjemny i ostry. Po uszkodzeniu dość szybko (szczególnie u młodych owocników) przebarwia się w kapeluszu na jasnocytrynowo, a w trzonie na rdzawo[6].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników: kremowy. Zarodniki szerokoelipsoidalne, pokryte stożkowatymi i tępo zakończonymi brodawkami połączonymi z rzadka tylko łącznikami. Mają rozmiar 6,5–9,7(11,5) × 5,5–7,7(8,5) µm. Podstawki mają rozmiar 45–60 × 7,5–13,5 µm i wyrastają na długich sterygmach. Cystydy tępe, o szczytach rozdętych lub silnie zwężonych, na ostrzach blaszek cystydy są węższe. Dermatocystydy mają szerokość 4–8 µm[6].

Gatunki podobne ==

Bardzo podobny jest gołąbek niemiły (Russula subfoetens), który morfologicznie może być niemożliwy do odróżnienia. Pomocnymi wskazówkami są wielkość i miejsce występowania (jest mniejszy i występuje tylko w lasach liściastych), ale najważniejsze są próby smakowo-zapachowe; gołąbek niemiły nie ma tak odrażającego zapachu i w smaku jest znacznie mniej ostry. Ważna jest też próba zasadami (KOH lub NaOH); pod ich wpływem gołąbek śmierdzący barwi się na kremowo, niemiły na złocisto. Są też różnice mikroskopowe. Od innych podobnych gołąbków, np. gołąbka przykrego (Russula pectinatoides), czy gołąbka brudnego (Russula illota), gołąbka śmierdzącego łatwo odróżnić po śluzowatym kapeluszu i przykrym zapachu[6].

Występowanie i siedlisko

Występuje na wszystkich kontynentach półkuli północnej, na południowej tylko w Australii[7]. W Polsce jest pospolity[2].

Grzyb mykoryzowy naziemny[2]. Rośnie w lasach liściastych i lasach iglastych. Obserwowano go pod klonami, brzozą brodawkowatą, grabem, bukiem, modrzewiem, świerkiem, sosną, topolą, dębem szypułkowym, jarzębem pospolitym i lipami. W Polsce owocniki wytwarza od lipca do września[2].

Znaczenie

Grzyb niejadalny z powodu ostrego smaku i bardzo przykrego zapachu, przypominającego zapach zgniłych warzyw[5]. Nie jest jednak trujący i przez niektórych autorów jednak uważany jest za jadalny po wymoczeniu w wodzie i ukiszeniu[6].

Przypisy

  1. ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
  2. ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Checklist of Polish larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: Instytut Botaniki im. Władysława Szafera PAN, 2003, s. 603, ISBN 83-89648-09-1, OCLC 62368937 [dostęp 2022-01-21] (pol. • ang.).
  3. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
  4. ↑ a b Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 236, ISBN 978-83-245-9550-1.
  5. ↑ a b Ewald Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, s. 438, ISBN 83-7404-513-2.
  6. ↑ a b c d Alina Skirgiełło, Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 45, ISBN 83-01-09137-1.
  7. ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-09-01].

Read other articles:

Volga

Disambiguazione – Se stai cercando altri significati, vedi Volga (disambigua). Volga - ВолгаIl Volga a UgličStato Russia Lunghezza3 531 km Portata mediaa Volgograd 8 060 m³/s Bacino idrografico1 350 000 km² Altitudine sorgente228 m s.l.m. NasceRialto del Valdaj 57°15′31″N 32°28′22.01″E / 57.25861°N 32.47278°E57.25861; 32.47278 SfociaMar Caspio 45°50′30.01″N 47°58′17″E / 45.84167°N 47.97139°E45.84167; 4...

 

Bobby Fish

American professional wrestler This article is about the American professional wrestler. For other people, see Robert Fish. Bobby FishFish in 2016Birth nameRobert Anthony Fish[1]Born (1976-10-27) October 27, 1976 (age 47)[2]Albany, New York, U.S.Children2Professional wrestling careerRing name(s)Bobby Fish[3]Madden Fisher[4]Jerk Jackson[4]Billed height5 ft 11 in (180 cm)[4]Billed weight197 lb (89 kg)[3]Billed...

 

Холокост на Украине

Часть серии статей о Холокосте Идеология и политика Расовая гигиена · Расовый антисемитизм · Нацистская расовая политика · Нюрнбергские расовые законы Шоа Лагеря смерти Белжец · Дахау · Майданек · Малый Тростенец · Маутхаузен ·&...

Patriarca crime family

Italian-American organized crime group Patriarca crime familyRaymond Patriarca, who was the boss from 1954 to 1984.Founded1916; 108 years ago (1916)FounderGaspare MessinaNamed afterRaymond PatriarcaFounding locationBoston, Massachusetts, and Providence, Rhode Island, U.S.Years activec. 1916–presentTerritoryPrimarily Rhode Island, Eastern Massachusetts and Eastern Connecticut in New England, with additional territory in Las Vegas and South FloridaEthnicityItalians...

 

Días De Gloria

2000 live album by AvalanchDías De GloriaLive album by AvalanchReleased2000Recorded1999 Días De Gloria is the first live-album by the Spanish power metal band Avalanch, recorded during the promotional tour of Llanto De Un Héroe in Avilés 1999 and released in 2000. Includes a bonus track which is a studio version of Save Me a song by the band Queen. Track listing All songs by Alberto Rionda, Except 3 and 11 (Víctor García) Intro 01:48 Torquemada 06:26 Por Mi Libertad 06:06 Pelayo...

 

2009 Medair Bell 206 crash

March 2009 helicopter crash which resulted with death of Muhsin Yazıcıoğlu and five more deaths 2009 Medair TC-HEK helicopter crashA Bell 206L-4 LongRanger similar to the one involved in the incident.AccidentDateMarch 25, 2009 (2009-03-25)SummaryUnder investigation[needs update]SiteMount Keş, Göksun Kahramanmaraş, Turkey 37°52′12″N 36°40′12″E / 37.87000°N 36.67000°E / 37.87000; 36.67000AircraftAircraft typeBell 206L-4 LongRangerOpera...

Wunder gibt es immer wieder

Pour les articles homonymes, voir Wunder. Wunder gibt es immer wieder Chanson de Katja Ebstein auConcours Eurovision de la chanson 1970 Sortie 1970 Langue Allemand Genre Schlager Auteur Günter Loose Compositeur Christian Bruhn Chansons représentant l'Allemagne au Concours Eurovision de la chanson Primaballerina(1969) Diese Welt(1971)modifier Wunder gibt es immer wieder (« Il y a toujours des miracles ») est la chanson représentant l'Allemagne au Concours Eurovision de la ...

 

Ai-Ai delas Alas

Ai-Ai delas Alas-SibayanLahirMartina Aileen Hernandez delas Alas-Sibayan11 November 1964 (umur 59)[1]San Luis, Batangas,[2] PhilippinesTempat tinggalCalatagan, Batangas, FilipinaBauan, Batangas, FilipinaPekerjaan Aktris Pembawa acara Pelawak Artis rekaman Produser Penyanyi Manajer bakat Tahun aktif1989–sekarangAgenGMA Network (1991–2001; 2015–sekarang)ABS-CBN (1998–2014)Tinggi5 ft 6 in (168 cm)Suami/istriMiguel Vera ​(m. 198...

 

Madonna della Seggiola

Madonna della SeggiolaAutoreRaffaello Sanzio Data1513-1514 circa TecnicaOlio su tavola Dimensioni71×71 cm UbicazioneGalleria Palatina, Firenze Madonna della Tenda La Madonna della Seggiola è un dipinto a olio su tavola (diametro 71 cm) di Raffaello Sanzio, databile al 1513-1514 circa e conservato nella Galleria Palatina di Palazzo Pitti a Firenze. La Madonna della seggiola è una delle due sole Madonne di Raffaello in cui Maria guarda direttamente negli occhi dello spettatore insi...

Cunobeline

1st-century pre-Roman British king Coin of Cunobeline Cunobeline or Cunobelin (Common Brittonic: *Cunobelinos, Dog-Strong), also known by his name's Latin form Cunobelinus, was a king in pre-Roman Britain from about AD 9 to about AD 40.[1] He is mentioned in passing by the classical historians Suetonius and Dio Cassius, and many coins bearing his inscription have been found. He controlled a substantial portion of south-eastern Britain, including the territories of the Catuvellauni and...

 

Robelis Despaigne

Questa voce sull'argomento artisti marziali cubani è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Robelis Despaigne Nazionalità  Cuba Altezza 200 cm Peso 99 kg Taekwondo Palmarès Competizione Ori Argenti Bronzi Giochi olimpici 0 0 1 Mondiali 0 0 2 Universiadi 0 0 1 Giochi centramericani e caraibici 1 0 0 Vedi maggiori dettagli   Modifica dati su Wikidata · Manuale Robelis Despaigne (9 agosto 1988) è un taekwondoka cubano. Palmarès...

 

List of Winter Olympics venues: N–R

For the Winter Olympics, there are three venues starting with the letter 'N', 16 starting with the letter 'O', 14 starting with the letter 'P', none starting with the letter 'Q', and eight starting with the letter 'R'. N Norefjell hosted the downhill and giant slalom alpine skiing events for the 1952 Winter Olympics in Oslo. Venue Games Sports Capacity Ref. Nakiska 1988 Calgary Alpine skiing, Freestyle skiing (demonstration) Not listed. [1] Norefjell 1952 Oslo Alpine skiing (downhill...

Galotxetes

This article does not cite any sources. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Galotxetes – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (April 2019) (Learn how and when to remove this message) Monòver's Galotxeta Galotxetes (Valencian pronunciation: [ɡaloˈtʃetes], also known as Galotxes) is a modality of the Valencian pilota. As usual in the Va...

 

Area code 206

Telephone area code for Seattle, Washington Numbering plan areas of Washington, with 206 highlighted in red. Area code 206 is a telephone area code in the North American Numbering Plan (NANP) for the U.S. state of Washington. The numbering plan area (NPA) includes Seattle and most of its innermost suburbs. This includes such suburbs as Shoreline and Lake Forest Park; Mercer, Bainbridge, and Vashon Islands; and portions of metropolitan Seattle from Des Moines to Woodway. History Area code 206...

 

Ministry of Culture and Sports (Greece)

Government department of Greece Ministry of CultureΥπουργείο ΠολιτισμούCoat of arms of the Hellenic RepublicIncumbentLina Mendonisince 27 June 2023AppointerPrime Minister of GreeceInaugural holderKonstantinos PanagiotakisFormation23 September 2015Websitewww.culture.gov.gr This article is part of a series onPolitics of Greece Constitution Constitutional history Human rights Executive Head of state President of the Republic (list): Katerina Sakellaropoulou Presidential D...

David Miliband

Miliband pada 2010 David Wright Miliband PC (lahir 15 Juli 1965) adalah seorang analis kebijakan masyarakat Britania Raya yang menjadi presiden dan kepala jabatan eksekutif International Rescue Committee. Sebagai mantan politikus Partai Buruh Britania Raya,[1] ia menjadi Menteri Urusan Luar Negeri dan Persemakmuran dari 2007 sampai 2010[2] Daftar pustaka Gutch, Richard; Miliband, David; Percival, Richard (1989). Publish and still not be damned: a guide for voluntary groups on ...

 

Thermal energy storage

Technologies to store thermal energy District heating accumulation tower from Theiss near Krems an der Donau in Lower Austria with a thermal capacity of 2 GWh Thermal energy storage tower inaugurated in 2017 in Bozen-Bolzano, South Tyrol, Italy. Construction of the salt tanks at the Solana Generating Station, which provide thermal energy storage to allow generation during night or peak demand.[1][2] The 280 MW plant is designed to provide six hours of energy storage. This allo...

 

Before You Exit

American pop band This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Before You Exit – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (May 2024) (Learn how and w...

Musim VFL 1906

Musim Kejuaraan VFL 1906Skuat tim CarltonTim peserta8PremiersCarlton (premiership ke-1)Minor premiersCarlton (minor premiership ke-1)Pertandingan71Penonton terbanyak44.437Medalis leading goalkickerMick Grace (Carlton)← 19051907 → Musim Victorian Football League 1906 adalah musim ke-10 dari penyelenggaraan VFL, kompetisi sepak bola menurut peraturan Australia. Juara (premier) edisi ini diraih oleh Carlton yang dalam musim kompetisi yang sama menjadi juara musim (minor pre...

 

Keuskupan Agung Paraná

Keuskupan Agung ParanáArchidioecesis ParanensisArquidiócesis de ParanáKatolik Katedral Bunda RosarioLokasiNegaraArgentinaProvinsi gerejawiParanáStatistikLuas30.348 km2 (11.717 sq mi)Populasi- Total- Katolik(per 2004)502.500452,250 (90%)Paroki49InformasiDenominasiGereja KatolikRitusRitus RomaPendirian13 Juni 1859 (165 tahun yang lalu)KatedralKatedral Bunda Rosario, ParanáPelindungBunda RosarioKepemimpinan kiniPausFransiskusUskup agungJuan Alberto Puiggar...