Garnizon Koszalin

Garnizon Koszalin – garnizon wojskowy w Koszalinie. Zajmowany przez wojska armii niemieckiej do 1945 roku i Wojska Polskiego okresu PRL oraz III Rzeczypospolitej.

Garnizon niemiecki w okresie 1918-1945

Jednostki armii niemieckiej stacjonujące w Koszalinie w latach 1918-1939

  • Korpus Kadetów (w 1920 r. przekształcony na szkołę cywilną)
  • 49 pułk piechoty (od początku 1919 roku, rozformowany w lipcu 1920 r. w związku z demilitaryzacją)
  • 9 pułk Landwehry (na początku 1922 r. przeniesiony do Kołobrzegu)
  • batalion polowy (utworzony w marcu 1919 r. z zadaniem ochrony granicy niemiecko-polskiej)
  • III batalion SA (ze składu 9 pułku SA z Kołobrzegu) – od 1932 r.
  • pułk SS-Standarte-39 – od 15 września 1935 r.
  • 94 pułk piechoty – od 1936 r.
  • dowództwo 32 Dywizji Piechoty, utworzone w październiku 1936 r.
  • 32 batalion sanitarny ze składu 32 Dywizji Piechoty
  • I dywizjon 32 pułku artylerii 32 Dywizji Piechoty
  • Sąd Wojenny 32 Dywizji Piechoty
  • Komenda Obwodu Wojskowego
  • Wojskowe Biuro Meldunkowe
  • Wojskowa Szkoła Zawodowa Administracji
  • Filia Abwehrstelle-II ze Szczecina

Okres II wojny światowej

W lipcu 1939 r. jednostki 32 Dywizji Piechoty z Koszalina zostały zgrupowane na poligonie artyleryjskim Gross Born (obecnie: Borne Sulinowo). Od 1 września 1939 r. 32 Dywizja Piechoty brała udział w walkach z jednostkami polskiej Armii „Pomorze”. Kampanię wrześniową dywizja zakończyła w Modlinie.

Następnie 32 Dywizja Piechoty została skierowana na front belgijski i francuski. Od czerwca 1941 r. zmagała się z wojskami Armii Czerwonej na Froncie Leningradzkim. Na przełomie 1942 i 1943 r. dywizja została okrążona pod Diemiańskiem. Wycofana została następnie do Kurlandii, potem na Wał Pomorski. Po ciężkich walkach skapitulowała przed Armią Czerwoną.

W okresie wojny niemieckie jednostki liniowe zostały stopniowo wycofane z Koszalina. Poza organami administracji wojskowej w Koszalinie pozostała zbrojownia oraz inne jednostki logistyczne. Zimą 1945 r. do Koszalina skierowano rezerwową dywizję Wehrmachtu „Köslin”. Ten związek taktyczny przedstawiał niewielką wartość bojową. Obronę miasta miał organizować gen. lejtnant Aleksander von Zülow.

Wieczorem 3 marca do miasta wkroczyły pierwsze radzieckie jednostki 3 gwardyjskiego Korpusu Pancernego ze składu 2 Frontu Białoruskiego. Po walkach prowadzonych w nocy i w ciągu następnego dnia – 4 marca Koszalin został zdobyty przez wojska radzieckie.

Dla zabezpieczenia porządku w mieście oraz tymczasowego sprawowania władzy cywilnej została ustanowiona radziecka komendantura wojskowa w budynku przy obecnej ulicy Zwycięstwa 42.

Na początku lipca 1945 r. w Koszalinie zostały dyslokowane pierwsze polskie jednostki wojskowe – 1 Warszawskiej Dywizji Kawalerii:

  • dowództwo dywizji wraz ze sztabem
  • 3 pułk kawalerii
  • 57 pułk artylerii konnej
  • 4 dywizjon artylerii przeciwlotniczej
  • dwa samodzielne szwadrony

Garnizon Wojska Polskiego od 1945 roku

Jednostki stacjonujące w Koszalinie od 1945 roku

Rozkaz MON Nr 0056/Org. z dnia 19.09.1955 r.

Dowódca Pomorskiego Okręgu Wojskowego przeprowadzi w terminie do dnia 20.12.1955 r. reorganizację 8 DZ.

Dywizyjny Punkt Zaopatrzenia (bn) Koszalin (formuje się na nowo) (nowy etat 5/158 – 13 wojskowych)

Zarządzenie Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 0258/Org. z dnia 18.12.1956 r.:

Dowódca Pomorskiego Okręgu Wojskowego w terminie do dnia 01.03.1957 r.

nadać numer JW:

8 Dywizyjny Punkt Zaopatrzenia 8 DZ (1083) Koszalin

W 1970 r. na bazie 8 Dywizyjnego Punktu Zaopatrzenia (1083) oraz 12 piekarni polowej (bn) – sformowano 8 batalion zaopatrzenia (2490).

  • 1099 – Koszalin, ul. Zwycięstwa 202a

Kolejni dowódcy jednostki: płk Wiesław Skrzypek, płk Zbigniew Soter

Utworzony z dniem 28 czerwca 1950 r. – z przeformowania Delegatury Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Koszalinie – Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego.

Z dniem 10 grudnia 1954 r. – przeformowany na Wojewódzki Urząd ds. Bezpieczeństwa Publicznego, rozformowany z dniem 27 listopada 1956 r.

Szefowie Urzędu:

1 czerwca 1950 – 10 września 1951 – ppłk Leonard Siwanowicz

10 września 1951 – 6 stycznia 1953 – kpt. Kazimierz Małkiewicz (p.o.)

1 czerwca 1953 – 20 maja 1955 – ppłk Władysław Imiołek-Śliwa (p.o.)

20 maja 1955 – 31 grudnia 1956 – ppłk Marian Cieślak

Zastępcy szefa Urzędu:

4 grudnia 1950 – 5 stycznia 1953 – kpt. Kazimierz Małkiewicz

1 grudnia 1952 – 31 maja 1953 – ppłk Władysław Imiołek-Śliwa

1 września 1953 – 1 stycznia 1955 – kpt. Andrzej Jeżak (p.o.)

1 stycznia – 15 grudnia 1955 – kpt. Andrzej Jeżak

1 stycznia – 20 maja 1956 – ppłk Władysław Imiołek-Śliwa

W sierpniu 1961 r. – z przeformowania batalionu TOPL w Koszalinie utworzono 16 batalion pontonowo-mostowy Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego; mp. – Koszalin, ul. 4 Marca.

Zarządzeniem nr 41 prezesa Rady Ministrów z dnia 24 czerwca 1965 r. – jednostkę przemianowano na 16 batalion pontonowo-mostowy Wojsk Obrony Wewnętrznej (JW 1471); w 1970 r. przebazowany do Szczecina, rozformowany w 1979 r.

Kolejni dowódcy Dywizji:

1951-53 – płk Kazimierz Witkowski

26.1.54-30.9.54 – cz.p.o. dowódcy – ppłk Kazimierz Pundyk

27.10.54-8.8.55 – p.o. dowódcy, 8.8.55 – 23.2.56 – dowódca Dywizji – ppłk Tadeusz Obroniecki

1956-59 – ppłk Wiktor Śmiszniewicz

1959-62 – płk Stanisław Rozwadowski

24.2.62-5.1.64 – płk Jerzy Białas

Kolejni dowódcy Dywizji:

VIII.44 – IX.44 – płk Wasyl Gulida

IX.44 – XI.44 – płk Jan Iwanczura

XI.44 – III.46 – płk Józef Grażewicz

IV.46 – X.46 – płk Stanisław Habowski

X.46 – X.48 – płk Józef Bielecki

X.48 – IV.49 – płk Józef Batkiewicz

IV.49 – X.50 – płk Aleksander Wygnański

X.50 – XI.51 – płk Stanisław Korowoj (od 1.5.51 r. – 8 DZ)

XII.51 – XI.54 – płk Aleksander Cyganow

XI.54 – X.55 – płk Eugeniusz Molczyk

X.55 – I.57 – ppłk Jerzy Gross

I.57 – XII.62 – płk Józef Stebelski

XII.62 – XII.66 – płk dypl. Zdzisław Kwiatkowski

XII.66 – IV.67 – płk dypl. Marian Wasilewski

IV.67 – IX.70 – płk dypl. Kazimierz Stec

IX.70 – VIII.73 – płk dypl. Stanisław Kruczek

VIII.73 – X.75 – gen. bryg. Wacław Szklarski

X.75 – IV.78 – gen. bryg. Tadeusz Urbańczyk (generał WP)

IV.78 – III.80 – ppłk dypl. Witold Wójcik

III.80 – VII.82 – ppłk dypl. Zbigniew Zalewski

VII.82 – X.84 – płk dypl. Zenon Poznański

XI.84 – VII.88 – płk dypl. Włodzimierz Warchalski

VII.88 – VIII.90 – płk dypl. Zenon Werner

VIII.90 – X.92 – płk dypl. Aleksander Poniewierka

X.92 – III.96 – płk dypl. Zbigniew Głowienka

III.96 – V.98 – płk dypl. Mieczysław Cieniuch

V.98 – XI.2000 – płk dypl. Andrzej Baran

XI.2000 – do rozformowania Dywizji – płk dypl. Henryk Skarżyński

Pozostałe jednostki 1 Warszawskiej Dywizji Kawalerii stacjonujące przejściowo w Koszalinie:

  • 4 samodzielny dywizjon artylerii przeciwlotniczej (od? – Koszalin); (numer poczty polowej – 31911)
  • 10 samodzielny szwadron łączności (od 7 lipca 1945 r. – do listopada 1945 r. mp. Koszalin); (numer poczty polowej – 31893-A)
  • 12 samodzielny szwadron saperów (od 7 lipca 1945 r. – do listopada 1945 r. mp. Koszalin); (numer poczty polowej – 31893-B)

Szkolnictwo wojskowe

Rozkaz MON Nr 075/Org. z dnia 19.04.1948 r.

Sformować:

Grupę Organizacyjno-Przygotowawczą Oficerskiej Szkoły Artylerii Przeciwlotniczej – JW 5634 Koszalin.

Na podstawie rozkazu ministra ON nr 0144/Org. z dnia 19 lipca 1948 r. została utworzona Oficerska Szkoła Artylerii Przeciwlotniczej (JW 5634). Szkoła rozpoczęła działalność z dniem 1 sierpnia 1948 r.

Mp. szkoły – Koszalin, ul. Armii Czerwonej 92.

Na podstawie zarządzenia szefa Sztabu Generalnego WP nr 097/Org. z dnia 1 sierpnia 1963 r. szkoła została przemianowana na Oficerską Szkołę Wojsk Obrony Przeciwlotniczej im. por. Mieczysława Kalinowskiego.

Na podstawie zarządzenia ministra ON nr 37/MON z dnia 20 maja 1967 r. – szkołę przeformowano na Wyższą Szkołę Oficerską Wojsk Obrony Przeciwlotniczej im. por. Mieczysława Kalinowskiego.

W sierpniu 1971 r. – szkołę przeniesiono do koszar przy ul. Wojska Polskiego 66.

Od 28 listopada 1992 r. – Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Obrony Przeciwlotniczej im. Romualda Traugutta.

Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP nr 051/Org. z dnia 20.7.1994 r. utworzono Centrum Szkolenia Obrony Przeciwlotniczej im. Romualda Traugutta.

Od 1 października 2002 r. – Centrum Szkolenia Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej im. Romualda Traugutta.

Od 1 lipca 2004 r. – Centrum Szkolenia Sił Powietrznych im. Romualda Traugutta.

  • Komendanci Szkoły/Centrum:

Od 29 lipca 1948 r. – do kwietnia 1950 r. – płk Stanisław Paszkiewicz

Od 12 kwietnia 1950 r. – do grudnia 1951 r. – płk Michał Pietuszkow

Od grudnia 1951 r. – do 12 czerwca 1954 r. – ppłk/płk Mikołaj Telegin

Od 12 czerwca 1954 r. (od 5 sierpnia 1954 r.?) – do 6 czerwca 1957 r. – mjr/ppłk Edmund Soja

Od 17 czerwca 1957 r. – do sierpnia 1958 r. – ppłk Jan Ziółkowski

Od sierpnia 1958 r. – do sierpnia 1963 r. – ppłk/płk Edmund Soja

Od sierpnia 1963 r. – do października 1967 r. – płk dypl. Jan Szamotulski

Od października 1967 r. – do sierpnia 1968 r. – płk dypl. Jan Szamotulski

Od sierpnia 1968 r. – do 2 lutego 1971 r. – płk Stanisław Rozwadowski

Od 2 lutego 1971 r. – do 1 stycznia 1974 r. – płk dypl. Stanisław Śliwa

Od 1 stycznia 1974 r. – do lutego 1991 r. – płk dypl./gen. bryg. Witold Niedek

Od 1 lutego 1991 r. – płk dypl. – dr Stanisław Czepielik

Od 5 lipca 1996 r. – płk dypl. Zdzisław Patoła

Od 15 maja 2000 r. – płk dypl. Zbigniew Parol

Od 23 stycznia 2004 r. – płk dr Jan Olech

Od 31 stycznia 2007 r. – cz.p.o. ppłk Andrzej Witek

Od 2 lipca 2007 – płk dypl. inż. Krzysztof Żabicki

Od 28 listopada 2011 – cz.p.o. ppłk mgr Włodzimierz Pigoń

Od 26 stycznia 2012 – płk dypl. Dariusz Sienkiewicz

Wojska Ochrony Pogranicza – Straż Graniczna

  • 4 Bałtycki Oddział WOP, Koszalin, ul. Koszarowa (1945-1948)
  • 12 Brygada Ochrony Pogranicza, Koszalin, ul. Koszarowa (Wojska Polskiego 66) (1948-1950)
  • 15 Brygada WOP, ul. Wojska Polskiego 66 (1950-1957)
  • Bałtycka Brygada WOP ul. Wojska Polskiego 66 (od 1971 r. – ul. Armii Czerwonej 92) (1957-1990)
  • Bałtycki Oddział Straży Granicznej, ul. Piłsudskiego 92 (1990 – 1992)
  • Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej, ul. Piłsudskiego 92 (od 1992 r.)

Zgodnie z postanowieniami Naczelnego Dowódcy WP z września 1945 r., do ochrony granicy morskiej z dniem 1 listopada 1945 r. – utworzono 4 Bałtycki Oddział WOP – w składzie:

6 komend odcinków, 30 strażnic, 3 przejściowe punkty kontrolne (PPK) do kontroli ruchu granicznego w portach. Jego odcinek służbowej odpowiedzialności rozciągał się na przestrzeni 494 kilometrów – wzdłuż brzegu Bałtyku, począwszy od Dziwnowa.

Etat – 3.001 wojskowych, 30 pracowników cywilnych.

4 Bałtycki Oddział WOP był formowany w Gdańsku, do X.46 r. – mp. dowództwa – Słupsk, następnie – w Koszalinie, ul. Koszarowa (następnie – ul. Wojska Polskiego 66).

Pierwszym dowódcą 4 Bałtyckiego Oddziału WOP był mjr Iwan Kałasznik. Kolejni dowódcy, to ppłk Józef Hajdukiewicz, ppłk Feliks Miodowski, ppłk Mikołaj Alizarczyk.

Na podstawie rozkazu Naczelnego Dowódcy WP nr 055/Org. z 20 marca 1948 r. – 4 Bałtycki Oddział WOP – przeformowano w 12 Brygadę Ochrony Pogranicza (nr JW – 1836). Skład Brygady – 3 bataliony; etat – 1.379 wojskowych. Samodzielne bataliony w składzie 12 Brygady Ochrony Pogranicza:

2362 – Trzebiatów; Samodzielny batalion Ochrony Pogranicza nr 20 (1948-1950)

2418 – Koszalin; Samodzielny batalion Ochrony Pogranicza nr 22 (1948-1950)

2542 – Ustka; Samodzielny batalion Ochrony Pogranicza nr 24 (1948-1950)

Rozkazem dowódcy Wojsk Lądowych nr 0224/Org. z 3 grudnia 1948 r. – Brygadę przekazano do pionu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.

Od 1950 r. – 15 Brygada WOP (JW 1853).

Bataliony w składzie 15 Brygady WOP:

1857 – Trzebiatów; 151 batalion Wojsk Ochrony Pogranicza (1950-1957)

1908 – Koszalin; 152 batalion Wojsk Ochrony Pogranicza (1950-1957)

1935 – Ustka; 153 batalion Wojsk Ochrony Pogranicza (1950-1957)

Od 1957 r. – Bałtycka Brygada WOP (bez numeru Brygady i JW; numery utraciły też bataliony w składzie Brygady).

Od 1 lipca 1965 r. – do 1 października 1971 r. Bałtycką Brygadę WOP pod względem operacyjnym i gospodarczym podporządkowano resortowi MON, następnie wróciła do pionu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.

Od 1971 r. – mp. dowództwa Brygady – Koszalin, ul. Armii Czerwonej 92.

W maju 1990 r. – brygada zostaje przeformowana w Bałtycki Oddział Wojsk Ochrony Pogranicza, przeformowany w krótkim czasie na Bałtycki Oddział Straży Granicznej. W 1992 r. Oddział z kolei przeformowano na Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej.

mjr Iwan Kałasznik 15.10.1945 - 04.1946

mjr Tadeusz Król 04.1946 - 9.09.1946

ppłk Józef Hajdukiewicz 10.09.1946 - 1.10.1946

ppłk Feliks Miodowski 1.10.1946 - 1.04.1947

ppłk Mikołaj Alizarczyk 1.05.1947 - 1.10.1949

mjr Alfred Bielecki 1.10.1949 - 1.10.1950

ppłk Władysław Wąsowicz 1.10.1950 - 7.10.1952

płk Bolesław Bonczar 7.10.1952 - 20.11.1953

ppłk Ilia Sznajder 20.11.1953 - 15.10.1955

płk Jan Tran 17.10.1955 - 11.11.1961

płk Czesław Stopiński 11.11.1961 - 22.01.1968

płk Bolesław Łukomski 22.01.1968 - 1.07.1970

płk Kazimierz Weron 1.07.1970 - 15.06.1973

płk Stanisław Siemaszko 15.06.1973 - 1.08.1978

płk Stefan Dąbrowski 1.08.1978 - 27.04.1990

płk Grzegorz Kośmider 27.04.1990 - 14.02.1991

Terenowe organy administracji wojskowej i obrony cywilnej

1 stycznia 1954 r. na podstawie Zarządzenia MON nr 37 z dnia 25 marca 1953 r. – utworzono Wojskową Komendę Wojewódzką w Koszalinie z tymczasową siedzibą w Białogardzie. Pierwszym szefem WKW był mjr Jan Makarewicz.

Wojskowa Komenda Wojewódzka koordynowała działalność podległych Wojskowych Komend Rejonowych (Białogard, Słupsk, Szczecinek i Wałcz). Określała szczegółowe zadania w zakresie poboru i potrzeb mobilizacyjnych jednostek wojskowych. Współdziałała również z organami władzy państwowej na obszarze województwa.

Do 1965 r. – Wojskowym Komendantem Wojewódzkim w Koszalinie był ppłk Ludwik Janiszewski.

Z dniem 1 stycznia 1962 r. rozpoczęło pracę terenowe ogniwo dowodzenia – Wojewódzki Sztab Wojskowy w Koszalinie. Za podstawę tworzenia Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego przyjęto niektóre elementy istniejącej Wojskowej Komendy Wojewódzkiej i sieci wojskowych komend rejonowych.

Z dniem 1 stycznia 1965 r. na mocy rozkazu ministra ON z dnia 5 grudnia 1964 r. przeformowano Wojewódzki Sztab Wojskowy, włączając w jego skład Wojskową Komendę Wojewódzką i Wojewódzką Komendę TOPL.

Do 1974 r. – płk dypl. Bronisław Szeremeta

1974-77 – płk dypl. Stanisław Śliwa

1977-80 – płk mgr inż. Jan Kuźmicz

1980-81 – płk dypl. Jerzy Kęsik

1981-82 – płk dypl. Zbigniew Szymański

1983-96 – płk dypl. Ryszard Niedziałkowski

1996-98 – płk dypl. Tadeusz Awsiuk

  • Rejonowa Komenda Uzupełnień (od 15 września 1945 r.)
  • Wojskowa Komenda Rejonowa (sformowana na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 073/Org. z dnia 30.04.1956 r. i wykonawczego Rozkazu Dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego Nr 08/Org. z dnia 22.05.1956 r.)
  • Powiatowy Sztab Wojskowy Koszalin (sformowany na mocy Zarządzenia Dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego Nr 011/Org. z dnia 17.02.1966 r.)
  • Wojskowa Komenda Uzupełnień Koszalin (sformowana na podstawie Zarządzenia MON Nr 37/MON z dnia 31.05.1975 r.), ul. Zwycięstwa 202

Rozporządzeniem ministrów Obrony Narodowej i Administracji Publicznej z dnia 21 sierpnia 1945 r. powołano Rejonową Komendę Uzupełnień (I kategorii) w Koszalinie. Pierwszym komendantem został kpt. Zbigniew Kanownik.

Rozkazem dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego nr 0403/I z dnia 9 października 1948 r. rozwiązano Rejonową Komendę Uzupełnień w Koszalinie.

Ponownie organ terenowej administracji wojskowej w Koszalinie utworzono w 1956 r.

Wojskowa Komenda Rejonowa z siedzibą w Koszalinie została powołana w trybie reorganizacji i terytorialnego zasięgu działania Wojskowych Komend Rejonowych Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 073/Org. z dnia 30.04.1956 r. oraz rozkazem Organizacyjnym Dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego Nr 08 z dnia 22.05.1956 r.

W 1966 r. przeformowano Wojskową Komendę Rejonową i powołany został Zarządzeniem Dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego Nr 011/Org. z dnia 17.02.1966 r. Powiatowy Sztab Wojskowy – Koszalin.

Wojskowa Komenda Uzupełnień Koszalin według aktualnie obowiązującego składu organizacyjnego powołana została Zarządzeniem Ministra Obrony Narodowej Nr 37/MON z dnia 31.05.1975 r.

  • Komendą – Sztabem kierowali:

1956-57 – por. Czesław Broda

1957-67 – ppłk Mieczysław Oborski

1967-77 – płk Henryk Szafoni

1977-88 – płk Antoni Warcholiński

1988-93 – płk mgr inż. Jerzy Makedoński

1993-98 – płk dypl. Oleg Kruszelnicki

1998-99 – ppłk dypl. Jan Sulejewski

1999-2003 – ppłk mgr Henryk Drogosz

2003-2004 – ppłk dypl. Jan Sulejewski

Od 2004 r. – ppłk mgr inż. Bogusław Lysy

  • Komenda Wojewódzka TOPL (1951-1965)
  • Wojewódzki Inspektorat Obrony Cywilnej (do 1998 r.)

Sądy i prokuratura

Utworzony 5 lutego 1946 r. Z dniem 20 maja 1946 r. – w miejsce WSR w Koszalinie utworzono wydział zamiejscowy Wojskowego Sądu Rejonowego w Szczecinie z siedzibą w Koszalinie (zlikwidowany 5 marca 1947 r.). Decyzją Departamentu Służby Sprawiedliwości MON z 7 sierpnia 1950 r. utworzono WSR w Koszalinie, zlikwidowany z dniem 6 maja 1954 r.

  • Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Koszalinie – utworzona z dniem 7 sierpnia 1950 r., zlikwidowana w maju 1954 r.
  • Wojskowa Prokuratura Garnizonowa w Koszalinie, ul. Zwycięstwa 202a

Różne jednostki i instytucje wojskowe

  • Komenda Garnizonu Koszalin, ul. Zwycięstwa 113, przeniesiona na ul. Zwycięstwa nr 204 a, następnie – na ul. Zwycięstwa 202 a
  • Komenda miasta Koszalin, utworzona w lipcu 1946 r., rozformowana w listopadzie 1946 r.
  • Parafia pw. Św. Marcina, ul. Zwycięstwa 202 a (od 1993 r.)
  • Parafia pw. Św. Siostry Faustyny Kowalskiej, ul. Piłsudskiego 92
  • Oddział Żandarmerii Wojskowej, ul. Piłsudskiego 50
  • 8 batalion żandarmerii wojskowej 8 Bałtyckiej Dywizji Obrony Wybrzeża (na czas „W”)
  • kompania ochrony i regulacji ruchu 8 Drezdeńskiej Dywizji Zmechanizowanej (? – 11.1993 r.)
  • Garnizonowy Klub Oficerski – Klub Garnizonowy, ul. Alfreda Lampego 32, nazwę ulicy zmieniono w latach 90. na ul. Andersa 32
  • Pracownia Psychologiczna Pomorskiego Okręgu Wojskowego, ul. Zwycięstwa 202
  • Rejonowy Zarząd Kwaterunkowo-Budowlany w Koszalinie – od 1945 r.
  • Grupa Organizacyjna Wojskowego Rejonowego Zarządu Zakwaterowania i Budownictwa
  • Wojskowy Rejonowy Zarząd Kwaterunkowo-Budowlany w Koszalinie, ul. Zwycięstwa 113
  • 77 Przedstawicielstwo Wojskowe przy Zakładach Przemysłu Elektronicznego, ul. Morska 47
  • Wojskowe Przedsiębiorstwo Handlowe w Koszalinie, ul. Zwycięstwa 152 (zlikwidowane w 2001 r.)
  • Garnizonowy Węzeł Łączności, ul. 4 Marca
  • 41 kompania samochodowa 8 Zmotoryzowanej Dywizji Piechoty/8 Drezdeńskiej Dywizji Zmechanizowanej, ul. Koszarowa (1949 r. – 1955 r.)
  • 34 Garnizonowa Stacja Obsługi Samochodów
  • 2 Okręgowa Składnica Materiałów Pędnych i Smarów Okręgu Wojskowego Pomorze, w październiku 1946 r. przeniesiona do Słupska
  • 118 Wojskowy Szpital Garnizonowy (utworzony w październiku 1945 r. na bazie Szpitala Ewakuacyjnego nr 66, rozformowany w 1956 r.)
  • Garnizonowy Ambulans Lekarsko-Dentystyczny, z dniem 1 lutego 1970 r. przeformowany na Garnizonowe Ambulatorium Stomatologiczne
  • Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska – Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Koszalinie, ul. Zwycięstwa 204a
  • Hotel Garnizonowy, ul. Armii Czerwonej 97, nazwę ulicy zmieniono na Piłsudskiego
  • Hotel Garnizonowy, ul. 4 Marca 20
  • Internat Garnizonowy, ul. 4 Marca 20
  • Wojskowa Agencja Mieszkaniowa Oddział Terenowy, ul. Reymonta 15
  • Okręgowa Składnica Sanitarna Nr 100, ul. Mickiewicza 18 oraz 24/26; przeniesiona do Koszalina z Gdańska w kwietniu 1946 r.
  • 2 kompania obserwacyjno-meldunkowa – ze składu 49 batalionu obserwacyjno-meldunkowego (sformowana w 1950 r.)
  • bateria dowodzenia 16 Dywizji Artylerii Przeciwlotniczej (sformowana w 1951 r.); od 1955 r. – 62 bateria dowodzenia 16 Dywizji Artylerii Przeciwlotniczej
  • kompania dowodzenia 8 Drezdeńskiej Dywizji Zmechanizowanej (1951 r. – 11.1955 r.) – 42 kompania sztabowa 8 Drezdeńskiej Dywizji Zmechanizowanej (11.1955 r. – 01.1962 r.)
  • 56 Garnizonowa Piekarnia Wojskowa (sformowana w 1951 r., rozformowana w 1957 r.)
  • 12 Piekarnia Polowa 8 Drezdeńskiej Dywizji Zmechanizowanej (? – 07.1970 r.)
  • Wojskowe Zakłady Kwaterunkowe (sformowane w 1951 r.)
  • Garnizonowa Pralnia i Łaźnia kat. II (sformowana w 1952 r.), ul. Bohaterów Warszawy 2
  • Garnizonowe Kasyno przy kompanii dowodzenia 8 Drezdeńskiej Dywizji Zmechanizowanej (sformowane w 1952 r.)
  • Garnizonowe Kasyno przy Dowództwie 16 Dywizji Artylerii Przeciwlotniczej (sformowane w 1952 r.)
  • Wojskowy Rejonowy Ośrodek Weterynaryjny (sformowany z dniem 1 lipca 1953 r.)
  • Kurs Podoficerów Zawodowych Artylerii Przeciwlotniczej (sformowany w 1958 r.)
  • 25 Okręgowy Skład Żywnościowy Okręgu Wojskowego Pomorze; pod koniec 1945 r. stacjonował w m. Koszalin
  • 56 Okręgowy Warsztat Taborowo-Gospodarczy Okręgu Wojskowego Pomorze (stacjonował w Koszalinie do października 1946 r.)
  • Okręgowy Punkt Spędu Bydła Rzeźnego, rozformowany w końcu 1946 r.
  • 13 kompania strzelecka (wartownicza) Okręgu Wojskowego Pomorze (stacjonowała w Koszalinie od listopada 1945 r. – do 1946 r.)
  • okręgowy batalion samochodowy nr 13 Okręgu Wojskowego Pomorze, utworzony w kwietniu 1946 r. na bazie samodzielnej kompanii samochodowej, w październiku 1946 r. przeniesiony do Bydgoszczy
  • 6 kompania robocza Okręgu Wojskowego Pomorze (stacjonowała w Koszalinie od listopada 1945 r.)
  • 64 kompania obrony przeciwchemicznej 8 Drezdeńskiej Dywizji Zmechanizowanej (09.1955 r. – ?) – 64 kompania chemiczna 8 Drezdeńskiej Dywizji Zmechanizowanej (? – 11.1993 r.); w 1994 r. włączona do 8 batalionu dowodzenia 8 Bałtyckiej Dywizji Obrony Wybrzeża
  • 29 kompania radiotechniczna 8 Drezdeńskiej Dywizji Zmechanizowanej (04.1970 r. – 02.1973 r.) – 29 kompania dowodzenia Szefa OPL 8 Drezdeńskiej Dywizji Zmechanizowanej (02.1973 r. – 11.1993 r.); w 1994 r. włączona do 8 batalionu dowodzenia 8 Bałtyckiej Dywizji Obrony Wybrzeża
  • pluton dowodzenia Dowódcy Artylerii 8 Drezdeńskiej Dywizji Zmechanizowanej (09.1955 r. – 04.1957 r.) – 11 bateria dowodzenia 8 Drezdeńskiej Dywizji Zmechanizowanej (04.1957 r. – 10.1958 r.); w 1958 r. przebazowana do Kołobrzegu i włączona do 34 pułku artylerii haubic
  • 9 samodzielna kompania łączności Wojewódzkiego Komitetu Obrony (rozformowana do dnia 28 lutego 1977 r.)
  • 3 Ruchomy Warsztat Naprawy Samochodów, stacjonujący w Koszalinie – w 1950 r. przemianowano na kompanię remontu pojazdów kołowych.
  • kompania remontu pojazdów kołowych w Koszalinie – od 1967 r. w strukturze 8 batalionu remontowego, stacjonującego w Kołobrzegu; w 1980 r. przebazowana do Kołobrzegu (weszła w skład 8 batalionu remontowego).

Bibliografia

Archiwalne:

  • Centralne Archiwum Wojskowe, CAW IV 510.2/A-153; CAW 1545/73/58 – Rozkaz MON Nr 0044/Org. z dnia 17.05.1951 r.; Rozkaz MON Nr 0056/Org. z dnia 19.09.1955 r.

Opracowania:

  • „80 lat polskiej broni przeciwlotniczej”, wyd. CSOPL, Koszalin 1999 r.
  • Krzysztof Szwagrzyk (red.): Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, tom I, 1944-1956. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2005. ISBN 83-89078-94-5. [dostęp 2015-10-17].
  • J. Babula: „Wojsko Polskie 1945-1989. Próba analizy operacyjnej”, Wyd. Bellona, Warszawa 1998 r.
  • S. Czmur, W. Wójcik: „Generałowie w stalowych mundurach”, Wyd. Bellona, Poznań – Warszawa 2003 r.
  • H. Dominiczak: „Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985”, Wyd. Zarząd Polityczny WOP, Warszawa 1985 r.
  • T. Gasztold, A. Muszyński, H. Rybicki: „Koszalin. Zarys dziejów”, wyd. Poznań 1974 r.
  • J. Głośny, J. Zasadziński: „Wyższa Szkoła Oficerska WOPL im. por. M. Kalinowskiego”, wyd. MON, Warszawa 1983 r.
  • W. Grobelski: „Historia Garnizonu w Koszalinie. Cz. I – od średniowiecza do 1945 r.”, Wyd. Koszalin 2008 r.
  • Leszek Grot, Tadeusz Konecki, Edward Nalepa: „Pokojowe dzieje WP”, Wyd. WIH, Warszawa 1988 r.
  • „Historia Oficerskiej Szkoły WOPL im. por. Mieczysława Kalinowskiego”, Wyd. MON 1963 r.
  • T. Jauer: „Tarcza przeciwlotnicza”, wyd. TWO, Warszawa 2003 r.
  • M. Jędrzejko, M.L. Krogulski, M. Paszkowski: „Generałowie i admirałowie III Rzeczypospolitej”, Wyd. von Boroviecky, Warszawa 2002 r.
  • J. Kajetanowicz: „Polskie wojska lądowe 1945-1960. Skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie”, Wyd. Toruń 2005 r.
  • E. Kospath-Pawłowski, P. Matusak, D. Radziwiłłowicz: „8 Dywizja Piechoty w dziejach oręża polskiego”, Wyd. Ajaks, Pruszków 1995 r.
  • „Ludzie nauki w wojsku”, wyd. CONIW, Warszawa 1997 r.
  • „Mała kronika LWP 1943-1973”, Wyd. MON, Warszawa 1975 r.
  • J. Pilżys: „Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Obrony Przeciwlotniczej w Koszalinie 1967-1997”, Wyd. Koszalin 2002 r.
  • P. Piotrowski: „Śląski OW. Przekształcenia organizacyjne 1945-1956”; Wyd. TRIO IPN 2003 r.
  • „Pomorski Okręg Wojskowy 1945-1987. Zarys dziejów”, Wyd. Bydgoszcz 1989 r. Praca zbiorowa pod red. A. Karnowskiego.
  • St. Rzepski: „8 Dywizja Piechoty”, Wyd. MON, Warszawa 1970 r.
  • J. Sadowski: „Broń przeciwlotnicza”, Wyd. Bellona, Warszawa 2002 r.
  • „Tradycje i współczesność wojsk OPL WLOP 1919-1999”, Wyd. Szefostwo WOPL WLOP, Warszawa 1999 r.
  • „WSOWOP-lot. im. Romualda Traugutta 1948-97", Wyd. Koszalin 1997 r.
  • L. Zapała: „Zawód wyznaczony dekretem”, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2001 r.

Źródła internetowe:

  • Bogusław Wolf: Garnizon Koszalin. Profesjonalne Forum Wojskowe. Serwis-militarny.net, 2006. [dostęp 2020-07-26].

Artykuły:

  • J. Kajetanowicz: „Polska piechota w latach 1955-1963”, Zeszyty Naukowe WSOWLąd., nr 2/2003.
  • J. Poksiński: „Pomorski Okręg Wojskowy 1945-1949”, Wojskowy Przegląd Historyczny, nr 2-3/1983.
Garnizony w Polsce
Istniejące
Zlikwidowane
Garnizony kresów
wschodnich RP