PROFILPELAJAR.COM

*Galeropsidaceae*
	; Kołpaczek mierzwiowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	Galeropsidaceae
	Nazwa systematyczna
	Galeropsidaceae Singer; Boln Soc. argent. Bot. 10: 61 (1962)
	Typ nomenklatoryczny
	Galeropsis Velen. 1930
	Multimedia w Wikimedia Commons

Galeropsidaceae Singer – rodzina grzybów należąca do rzędu pieczarkowców (Agaricales). Należy do monotypowej rodziny Galeropsidaceae zawierającej jeden tylko rodzaj – Panaeolus (kołpaczek)^[1].

Charakterystyka

Grzyby saprotroficzne wytwarzające owocniki zbudowane z kapelusza o blaszkowym hymenoforze i trzonu. Kapelusze mają pokrój paraboliczny, stożkowaty, dzwonkowaty lub półkulisty i przeważnie są higrofaniczne, pokryte komórkową, najczęściej suchą skórką. Blaszki po dojrzeniu mają czarniawe, nieregularne zabarwienie spowodowane niejednoczesnym dojrzewaniem zarodników. Trama blaszek regularna. U niektórych gatunków na trzonach wstępuje pierścień. Zarodniki kołpaczków są spłaszczone, nieco kanciaste, o przeważnie gładkiej powierzchni (u niektórych gatunków szorstkie), z porą rostkową, a ich wysyp jest czarny. Grzyby z tego rodzaju rozwijają się na substratach bogatych w związki azotowe, czasami bezpośrednio na odchodach zwierząt hodowlanych^[2]^[3].

Większość gatunków Panaeolus to grzyby halucynogenne^[4].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Galeropsidaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Rodzinę Galeropsidaceae utworzył Rolf Singer w 1962 r. Jest to takson monotypowy z jednym tylko rodzajem Panaeolus (Fr.) Quél. 1872^[5]. Nazwę polską rodzaju (kołpaczek) podał Franciszek Błoński w 1890 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym należące do tego rodzaju gatunki opisywane były także jako bedłka, pajęczak, pierścieniak, kołpakówka^[6].

Gatunki występujące w Polsce:

Panaeolus alcis M.M. Moser 1984 – kołpaczek łosiowy
Panaeolus antillarum (Fr.) Dennis 1961 - kołpaczek antylski
Panaeolus ater (J.E. Lange) Kühner & Romagn. 1953– kołpaczek czarniawy
Panaeolus fimicola (Pers.) Gillet 1878 – kołpaczek ciemnoszary
Panaeolus guttulatus Bres. 1881^[7] – kołpaczek kropelkowaty
Panaeolus leucophanes (Berk. & Broome) Sacc. 1887
Panaeolus olivaceus F.H. Møller 1945 – kołpaczek oliwkowy
Panaeolus papilionaceus (Bull.) Quél. 1872 – kołpaczek mierzwiowy
Panaeolus reticulatus Overh. 1916
Panaeolus retirugus (Fr.) Gillet 1878^[7] – kołpaczek siatkowany
Panaeolus rickenii Hora 1960^[8]
Panaeolus semiovatus (Sowerby) S. Lundell & Nannf. 1938 – kołpaczek blady^[9]
Panaeolus subbalteatus (Berk. & Broome) Sacc. 1887 – kołpaczek ciemnobrzegi
Panaeolus subfirmus P. Karst. 1889

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum^[1]. Wykaz gatunków i nazwy polskie według Władysława Wojewody^[6] i innych^[10].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-10-02] .
↑ E.E. Gerhardt E.E., Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2 .
↑ BarbaraB. Gumińska BarbaraB., WładysławW. Wojewoda WładysławW., Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0 .
↑ Steven HaydenS.H. Pollock Steven HaydenS.H., M.D., M.S., Psilocybinowy miketyzm ze szczególnym odniesieniem do Panaeolus, „Journal of Psychedelic Drugs”, 8 (1), 1976 [dostęp 2023-10-02] (ang.).
↑ CABI databases [online] [dostęp 2020-11-16] .
↑ ^a ^b WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b Takson niezweryfikowany.
↑ W. Wojewoda nie podał polskiej nazwy, traktując ten gatunek jako synonim Panaeolus acuminatus, jednak według Index Fungorum jest to odrębny gatunek.
↑ W. Wojewoda podał nazwę dla synonimu P. fimiputris (Bull.: Fr.) Quel.
↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-10-09] (pol.).