PROFILPELAJAR.COM

Félix Houphouët-Boigny
Data i miejsce urodzenia	18 października 1905 ; Jamusukro
Data i miejsce śmierci	7 grudnia 1993 ; Jamusukro
	1. prezydent Wybrzeża Kości Słoniowej
Okres	od 3 listopada 1960; do 7 grudnia 1993
Pierwsza dama	Marie-Thérèse Houphouët-Boigny
Następca	Henri Konan Bédié
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Félix Houphouët-Boigny /f e ˈ l i k s u f w ɛ b w a ˈ ɲ i zwany Papa Houphouët lub Le Vieux (ur. 18 października 1905 w Jamusukro, zm. 7 grudnia 1993 tamże) – iworyjski polityk, pierwszy prezydent Wybrzeża Kości Słoniowej od 3 listopada 1960 do swej śmierci. Szef państwa od 7 sierpnia do 3 listopada 1960^[1]^[2]^[3].

Życiorys

Syn zamożnego wodza plemiennego Baoulé i plantatora^[1]^[2]. W dzieciństwie uczęszczał do szkoły misyjnej i przyjął chrzest w obrządku katolickim^[2]. Pracował jako wiejski lekarz, jednocześnie realizując karierę plantatora. Karierę polityczną rozpoczął jako współzałożyciel Afrykańskiego Syndykatu Rolniczego, utworzonego w 1944 roku przez niezadowolonych afrykańskich plantatorów. Celem syndykatu była obrona ich interesów przed europejskimi osadnikami. W pierwszych wyborach do parlamentu na terenie Wybrzeża Kości Słoniowej został wybrany do francuskiego Zgromadzenia Narodowego. W 1946 roku zyskał reelekcję. W tym samym roku założył Partię Demokratyczną Wybrzeża Kości Słoniowej (PDCI). Partia była członkiem federacji partii znanej jako Afrykańskie Zjednoczenie Demokratyczne, której to Houphouët-Boigny pozostawał przewodniczącym. Tworzony przez niego ruch był powiązany z Francuską Partią Komunistyczną^[1].

Pod koniec lat 40. administracja kolonialna była coraz bardziej nieprzechylna PDCI, zwłaszcza po tym gdy komuniści francuscy weszli w skład opozycji. W październiku 1950 roku Houphouët-Boigny postanowił zreorganizować ruch – zerwał z komunistami i nawiązał współpracę z administracją kolonialną. W okresie od 1956 do 1960 roku dzielił swój czas pomiędzy Francję (gdzie był członkiem Zgromadzenia Narodowego i ministrem) a Wybrzeżem Kości Słoniowej (był burmistrzem Abidżanu i liderem partii)^[1].

W 1959 został premierem rządu Wybrzeża Kości Słoniowej i pierwszym prezydentem niepodległego kraju. W 1960 ponownie wybrany prezydentem. Reelekcję uzyskał w 1965, 1970, 1975, 1980, 1985^[1] i 1990^[3]. Przybrał orientację kapitalistyczną, a w polityce zagranicznej prowadził współpracę z krajami które przyjęły podobny kurs. Ściśle współpracował z Francją (przez co uchodził za promotora francuskiego neokolonializmu)^[4]^[3]. Występował przeciwko lewicowym rewolucyjnym ruchom afrykańskim^[5] i był krytykowany przez kontynentalnych przywódców za bliskie stosunki dyplomatyczne z RPA^[6]. Wspólnie z Maurice’em Yameogo – prezydentem Górnej Wolty – planował połączenie obu państw, jednak projekt ten nigdy nie doczekał się realizacji. 25 maja 1963 brał udział w szczycie w Addis Abebie – stolicy Etiopii – powołującym Organizację Jedności Afrykańskiej (OJA)^[4]

Na okres jego rządów przypadł boom gospodarczy, który zapewnił Wybrzeżu Kości Słoniowej solidne nadwyżki finansowe^[7]. O ile gospodarka za jego rządów rozwijała się w szybkim tempie to pieniądze były szybko wydawane. W 1983 wybrał miasto Jamusukro na stolicę Wybrzeża Kości Słoniowej, zaczynając jego rozbudowę (Przyczyną przeniesienia stolicy do Jamusukro było to, że mieszkało tam rodzime plemię prezydenta). W roku 1985 rozpoczął budowę Bazyliki Matki Boskiej Królowej Pokoju w Jamusukro, którą ukończono w 1989 kosztem 300 000 000 dolarów^[8], pomimo że w kraju panowała bieda, szerzyła się malaria, żółta febra i trąd^[9]. Budowla była jednym z największych na świecie kościołów, lecz ogromne wydatki (aby uzyskać środki na budowę Boigny podwoił zadłużenie państwa) poniesione m.in. na nią spowodowały, że kilka lat po śmierci Houphueta-Boigny’ego – w 1997 – rząd musiał ogłosić bankructwo kraju^[10]^[11]. Do 1990 prowadził rządy autorytarne, jednopartyjne. Zrezygnował z nich w 1990 roku wprowadzając prodemokratyczne poprawki do konstytucji. Pierwsze wielopartyjne wybory również wygrał Houphouët-Boigny i PDCI^[3]. Pomimo formalnej demokratyzacji dzierżył w swych rękach dyktatorską władzę do końca życia, prowadząc życie w znacznym przepychu^[12]. Zmarł w 1993, a jego następcą jako prezydenta i przywódcy partii został Henri Konan Bédié^[3]. Śmierć Houphouët-Boigny położyła kres porządkowi politycznemu na Wybrzeżu, zapoczątkowując ostrą rywalizację między grupami politycznymi w państwie^[13].

Upamiętnienie

Jego imieniem nazwano Uniwersytet w Abidżanie, Stade Félix Houphouët-Boigny tamże oraz jedną z nagród UNESCO^[14]. 18 października 2009 obchodzono religijne uroczystości w Jamusukro z okazji 104. rocznicy urodzin Houphoueta-Boiny’ego^[15].

Nicolae Ceaușescu (dyktator Rumunii) i Houphouët-Boigny – zdjęcie z początków 1977

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Félix Houphouët-Boigny, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Félix Houphouët-Boigny. encyclopedia.com. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Wybrzeże Kości Słoniowej. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-09-01] .
↑ ^a ^b RyszardR. Kapuściński RyszardR., Gdyby cała Afryka... Jan JakubJ.J. Milewski, BożenaB. Dudko (red.), Warszawa: Agora SA, 2011, s. 74, ISBN 978-83-268-0526-4, OCLC 802771503 .
↑ RyszardR. Kapuściński RyszardR., Gdyby cała Afryka... Jan JakubJ.J. Milewski, BożenaB. Dudko (red.), Warszawa: Agora SA, 2011, s. 73, ISBN 978-83-268-0526-4, OCLC 802771503 .
↑ Hasło Wybrzeże Kości Słoniowej w: Wielka Encyklopedia Polonica, 2000.
↑ Arkady Radosław Fiedler, Wabiła nas Afryka Zachodnia, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1980, s. 69–70.
↑ Cezary Wąs, Antynomie współczesnej architektury sakralnej, Muzeum Architektury we Wrocławiu, 2008, s. 101.
↑ SeverynS. Ashkenazy SeverynS., Miecze Watykanu. Refleksje i polemiki świadka zła, AndrzejA. Dominiczak (tłum.), Kraków: Vis-a-vis Etiuda, 2023, s. 60, ISBN 978-83-7998-457-2 .
↑ Simon SebagS.S. Montefiore Simon SebagS.S., JohnJ. Bew JohnJ., MartynM. Frampton MartynM., Potwory. Historia zbrodni i okrucieństwa, JerzyJ. Korpanty (tłum.), Warszawa: wyd. Świat Książki, 2010, s. 306, ISBN 978-83-247-1548-0, OCLC 750943322 .
↑ SeverynS. Ashkenazy SeverynS., Miecze Watykanu. Refleksje i polemiki świadka zła, AndrzejA. Dominiczak (tłum.), Kraków: Vis-a-vis Etiuda, 2023, s. 60, ISBN 978-83-7998-457-2 .
↑ Simon SebagS.S. Montefiore Simon SebagS.S., JohnJ. Bew JohnJ., MartynM. Frampton MartynM., Potwory. Historia zbrodni i okrucieństwa, JerzyJ. Korpanty (tłum.), Warszawa: wyd. Świat Książki, 2010, s. 257, ISBN 978-83-247-1548-0, OCLC 750943322 .
↑ Unic Warsaw. Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie.
↑ Plaza de Mayo Grandmothers received Félix Houphouët-Boigny Peace Prize at UNESCO Headquarters.
↑ Jean Paul Loukou, Wybrzeże Kości Słoniowej: Rocznica urodzin prezydenta Félixa Houphouëta-Boigny, tłum. M. Kupiec, Pallotyński Sekretariat ds. Misji i Ewangelizacji Wschodu.

Bibliografia

Houphouët-Boigny Félix, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2014-06-24] .
Ks. Piotr J. Karp SAC, Między niebem a ziemią Afryki, 14 czerwca 2011 – Miejsca Święte
Jean Paul Loukou, Wybrzeże Kości Słoniowej: Rocznica urodzin prezydenta Félixa Houphouëta-Boigny, tłum. M. Kupiec, Pallotyński Sekretariat ds. Misji i Ewangelizacji Wschodu
Bara Ndiaye, Ruchy społeczno-polityczne we francuskiej Afryce Zachodniej, t. 9., Forum Politologiczne – INP UWM Olsztyn, 2009
Sohna Aisha Ndiaye, Senghor: Przywódca polityczny – afryka.org
Jan Palmowski, Słownik najnowszej historii świata 1900-2007, wyd. pol. 2008, t. 2.
Hasło Houphouët-Boigny, Félix w: Wielka Encyklopedia Polonica, 2000