Ftalan dibutylu

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) benzeno-1,2-dikarboksylan dibutylu Inne nazwy i oznaczenia farm. łac. dibutylis phthalas inne ftalan dwubutylu, ester dwubutylowy kwasu ftalowego, DBP (z ang. dibuthyl phthalate)
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C16H22O4
Inne wzory	C6H4(COOC4H9)2
Masa molowa	278,34 g/mol
Wygląd	przezroczysta, oleista ciecz, bezbarwna lub słabo zabarwiona[1]
Identyfikacja
Numer CAS	84-74-2
PubChem	3026
DrugBank	DB13716
SMILES C1=CC=C(C(=C1)C(=O)OCCCC)C(=O)OCCCC
InChI InChI=1S/C16H22O4/c1-3-5-11-19-15(17)13-9-7-8-10-14(13)16(18)20-12-6-4-2/h7-10H,3-6,11-12H2,1-2H3 InChIKey DOIRQSBPFJWKBE-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 1,0465 g/cm³ (20 °C)[2]; ciecz Rozpuszczalność w wodzie praktycznie nierozpuszczalny (0,0112 g/kg, 25 °C)[2] w innych rozpuszczalnikach rozpuszczalny w tetrachlorometanie, mieszalny w każdym stosunku z etanolem, eterem dietylowym, benzenem[2] i acetonem[1] Temperatura topnienia −35 °C[2] Temperatura wrzenia (338 ± 9) °C[2] Punkt krytyczny 524 °C[2]; 1,6 MPa[2]; 954 cm³/mol ≈ 0,291 g/cm³[2] logP 4,46 (30 °C)[3] Współczynnik załamania 1,49112 (589 nm, 20 °C)[2] Lepkość 16,63 mPa·s (25 °C)[2]
Budowa Moment dipolowy 2,82 D[a][2]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2024-09-01] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanego źródła[3] Niebezpieczeństwo Zwroty H H360FD, H410 Zwroty P P202, P273, P280, P308+P313, P391, P405 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[4] 1 2 0   Temperatura zapłonu 186,5 °C (otwarty tygiel)[3] Temperatura samozapłonu 402 °C[2] Granice wybuchowości powyżej 0,5%[2] Numer RTECS TI0875000 Dawka śmiertelna LD50 6279 mg/kg (szczur, drogą pokarmową)[3]
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC	P03BX03
Multimedia w Wikimedia Commons

Ftalan dibutylu, DBP – organiczny związek chemiczny z grupy ftalanów, ester alkoholu butylowego i kwasu ftalowego. Stosowany jako plastyfikator PCW, często używany w kombinacjach z innymi ftalanami. W temperaturze pokojowej jest bezbarwną lub bladożółtą cieczą. Ma słabą woń estru i silny, gorzki smak. Wykorzystywany w niektórych produktach higieny osobistej, szczególnie do czyszczenia paznokci. Jest również stosowany jako dodatek do klejów lub tuszów drukarskich oraz środek przeciwpieniący. Jest rozpuszczalny w różnych rozpuszczalnikach organicznych, np. alkoholu, eterze i benzenie. DBP jest doskonałym rozpuszczalnikiem wielu barwników, środków owadobójczych i nadtlenków.

Ftalan dibutylu może gwałtownie reagować z chlorem. Nie reaguje z azotanami, utleniaczami, mocnymi zasadami i kwasami.

Używanie tej substancji w kosmetykach, włączając w to płyny do zmywania paznokci zostało zakazane na terenie Unii Europejskiej Dyrektywą 76/768/EWG(inne języki) z 1976 roku.