Edward Kasperski

Edward Kasperski
Ilustracja
Edward Kasperski (2016)
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

26 lutego 1942
Lwów

Data i miejsce śmierci

3 marca 2016
Wołomin

profesor nauk humanistycznych
Specjalność: filologia, historia literatury, komparatystyka
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Doktorat

1974

Habilitacja

1991 – literaturoznawstwo
Uniwersytet Warszawski

Profesura

12 czerwca 2002

Nauczyciel akademicki
uczelnia

Uniwersytet Warszawski; Wydział Polonistyki; Instytut Literatury Polskiej

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Medal Złoty za Długoletnią Służbę Medal Komisji Edukacji Narodowej
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Zdjęcie z sympozjum w Słowenii

Edward Kasperski (ur. 26 lutego 1942 we Lwowie[1], zm. 3 marca 2016 w Wołominie[2][3][4][5]) – polski literaturoznawca, profesor nauk humanistycznych, teoretyk i historyk literatury, komparatysta[6]. Specjalizował się w komparatystyce literackiej i komparatystyce dyskursów (zwłaszcza literackiego i filozoficznego), metodologii nauk humanistycznych (w szczególności badań literackich), teorii literatury i poetyce, historii literatury romantyzmu, XX i XXI wieku oraz antropologii literatury. Był monografistą Cypriana Norwida oraz Sørena Kierkegaarda. Zajmował się również problematyką kresową, zagadnieniem dialogu, genologią, estetyką parodii i groteski oraz aporiami ponowoczesności[7][8]. Jego dorobek naukowy obejmuje ponad trzysta publikacji[9][10] (monografii, redagowanych tomów, artykułów naukowych) drukowanych w kraju i poza jego granicami, tłumaczonych m.in. na języki angielski, ukraiński, rosyjski, francuski, serbski, czeski, bułgarski i słoweński.

Życiorys

Studiował filologię polską na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego (1959−1964) i równolegle przez trzy lata filozofię na Uniwersytecie Warszawskim[11]. Pracę magisterską o powieści Jerzego Andrzejewskiego Popiół i diament w kontekście norm literackich przygotowywał na seminarium Kazimierza Budzyka, ale z racji przedwczesnej śmierci promotora bronił ją u prof. dr hab. Marii Renaty Mayenowej w 1964 w ówczesnej Katedrze Teorii Literatury UW. W 1965 debiutował jako badacz na łamach czasopisma „Kultura i Społeczeństwo” redagowanego przez Stefana Żółkiewskiego tekstem Nowe francuskie czasopismo o komunikacji masowej. W 1974 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie pracy Problem wartości w pisarstwie C. K. Norwida (Przedmioty potrzeb, wartości perfekcyjne, celowe i instrumentalno-użytkowe) (pod kierunkiem Janusza Rohozińskiego). Habilitację opiniowaną m.in. przez Henryka Markiewicza i Józefa Tischnera uzyskał w 1990 na podstawie dysertacji Idee, formy i tradycje dialogu. W 1994 został mianowany na stanowisko profesora nadzwyczajnego Uniwersytetu Warszawskiego. Tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych uzyskał w 2002[12]. W 2005 został mianowany na stanowisko profesora zwyczajnego. Od 1 marca 2013 emeritus.

Pracował w Instytucie Literatury Polskiej na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, początkowo w Zakładzie Teorii Literatury i Poetyki, którego był kierownikiem w latach 1997–2000, potem w latach 2001–2006 w Zakładzie Romantyzmu UW, wreszcie został współzałożycielem i pierwszym kierownikiem (w latach 2007–2013) powołanego w 2007 Zakładu Komparatystyki[13]. W latach 1994–2008 wykładał także w Wyższej Szkole Nauk Humanistycznych w Pułtusku.

W latach 1981–1984 pracował jako lektor języka polskiego na Uniwersytecie Aarhus w Danii, później był kilkakrotnie stypendystą rządu duńskiego w Kopenhadze.

W różnych okresach działalności akademickiej wykładał gościnnie i/lub utrzymywał żywe kontakty naukowe z wieloma ośrodkami uniwersyteckimi nie tylko w Polsce, lecz także poza granicami kraju, m.in. na Ukrainie (Tarnopol, Lwów, Drohobycz, Kijów, Krym), w Rosji (Moskwa, Petersburg, Królewiec, Jekaterynburg), Czechach (Praga, Brno), na Białorusi (Homel), w Bułgarii (Wielkie Tyrnowo), Niemczech (Drezno, Konstancja, Berlin, Erfurt, Saarbrücken, Bonn), w Danii (Kopenhaga, Aarhus), Słowenii oraz na Litwie i Węgrzech.

Był członkiem rady redakcyjnej kwartalnika „Tekstualia. Palimpsesty Literackie Artystyczne Naukowe”.

Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Starych Babicach.

Nagrody i odznaczenia

Publikacje

Książki autorskie

  • Problem wartości w pisarstwie C.K. Norwida. Przedmioty użytkowe. Przedmioty potrzeb, wartości perfekcyjne, celowe i instrumentalno-użytkowe (praca doktorska, maszynopis), Uniwersytet Warszawski 1974.
  • Świat wartości Norwida, Warszawa 1981, 376 s.
  • Idee, formy i tradycje dialogu (rozprawa habilitacyjna), Warszawa 1990, 497 s.
  • Dialog i dialogizm. Idee, formy, tradycje, Warszawa 1994, 227 s.
  • Teoria i literatura w sytuacji ponowoczesności, Warszawa 1996, s. 89–178 (zbiór dwuautorski Literatura i różnorodność. Kresy i pogranicza – wspólnie z E. Czaplejewiczem).
  • Dyskursy romantyków. Norwid i inni, Warszawa 2003, 548 s.
  • Kierkegaard. Antropologia i dyskurs o człowieku, Pułtusk 2003, 555 s.
  • Świat człowieczy. Wstęp do antropologii literatury, Warszawa 2006, 495 s.
  • Kategorie komparatystyki, Warszawa 2010, 401 s.
  • Metody i metodologia (metodologia ogólna, nauki humanistyczne, wiedza o literaturze). Podręcznik akademicki, pod red. naukową Żanety Nalewajk, Warszawa 2017, 468 s. (opublikowane pośmiertnie)
  • Tropami Norwida. Studia – interpretacje – paralele, pod red. naukową Żanety Nalewajk, Warszawa 2017, 380 s. (opublikowane pośmiertnie)

Zredagowane monografie

  • Dialog w literaturze, pod red. E. Kasperskiego i E. Czaplejewicza, Warszawa 1978, 320 s.
  • Bachtin. Dialog. Język. Literatura. Antologia, pod red. E. Kasperskiego i E. Czaplejewicza, Warszawa 1983, 609 s.
  • Poszukiwania teoretycznoliterackie, pod red. E. Kasperskiego i E. Czaplejewicza, Wrocław 1989, 431 s.
  • Koncepcje słowa, pod red. E. Kasperskiego i E. Czaplejewicza, Warszawa 1991, 284 s.
  • Kresy, Syberia, literatura. Doświadczenia dialogu i uniwersalizmu, pod red. E. Kasperskiego i E. Czaplejewicza, Warszawa 1995, 252 s.
  • Literatura a heterogeniczność kultury. Poetyka i obraz świata, pod red. E. Kasperskiego i E. Czaplejewicza, Warszawa 1996, 215 s.
  • Kresy w literaturze. Twórcy dwudziestowieczni, pod red. E. Kasperskiego i E. Czaplejewicza, Warszawa 1996, 348 s.
  • Literatura i różnorodność. Kresy i pogranicza, pod red. E. Kasperskiego i E. Czaplejewicza, Warszawa 1996, 183 s.
  • Literaturoznawczyj Słownyk-dowidnyk, autorstwo zbiorowe, Kyjiw 1997, 752 s. [udział współautorski].
  • Postać literacka. Teoria i historia, pod red. E.Kasperskiego i B. Pawłowskiej-Jądrzyk, Warszawa 1998, 261 s.
  • Rozważania metodologiczne. Język – literatura – teatr, pod red. E. Kasperskiego, Warszawa 2000.
  • Leksikonzahalnogo ta poriwnialnogo literaturoznawstwa [udział współautorski], Czernisziwci 2001 [Ukraina].
  • Dialog. Komparatystyka. Literatura, pod red. E. Kasperskiego i D. Ulickiej, Warszawa 2002, 571 s.
  • Poetyka egzystencji. Franz Kafka na progu XXI wieku [W osiemdziesiątą rocznicę śmierci Franza Kafki], pod red. E. Kasperskiego, przy współpracy T. Mackiewicza, Warszawa 2004, 356 s.
  • Dialogi romantyczne. Filozofia – teoria i historia – komparatystyka, pod red. E. Kasperskiego i T. Mackiewicza, Pułtusk 2008.
  • Religie i religijność w literaturze i kulturze romantyzmu, pod red. E. Kasperskiego i O. Krysowskiego, Warszawa 2008, 462 s.
  • Edgar Allan Poe. Klasyk grozy i perwersji – i nie tylko…, pod red. E. Kasperskiego i Ż. Nalewajk, Warszawa 2009, 344 s.
  • Edgar Allan Poe – niedoceniony nowator, pod red. E. Kasperskiego i Ż. Nalewajk, Wrocław 2010, 293 s.
  • Śladami romantyków. Profesorowi Zbigniewowi Sudolskiemu w osiemdziesiątą rocznicę urodzin, pod red. E. Kasperskiego i O. Krysowskiego, Warszawa 2010, 489 s.
  • Komparatystyka dzisiaj, pod red. E. Kasperskiego i E. Szczęsnej, t. I:Problemy teoretyczne, Kraków 2010, 258 s.
  • Komparatystyka dzisiaj, pod red. E. Kasperskiego i E. Szczęsnej, t. II: Interpretacje, Warszawa 2011, 348 s.
  • Tradycje bizantyjskie. Romantyzm i inne epoki, pod red. E. Kasperskiego i O. Krysowskiego, Warszawa 2014, 406 s
  • Polifoniczny świat Kierkegaarda, pod red. E. Kasperskiego i M. Urbańskiej-Bożek, Gdańsk 2014, 390 s.

Przypisy

  1. ↑ Edward Kasperski Zakała wśród filozofów. Spór o tożsamość Kierkegaarda, w: Przegląd Filozoficzno-Literacki, nr 1 (13)/2006 (nota o autorze)
  2. ↑ Zmarł prof. dr hab. Edward Kasperski [online], Tekstualia, 3 marca 2016 [dostęp 2020-04-13].
  3. ↑ Rektor Uniwersytetu Warszawskiego, Edward Kasperski – nekrolog [online], nekrologi.wyborcza.pl, 8 marca 2016 [dostęp 2017-06-27].
  4. ↑ Karol Toeplitz, Wspomnienie o prof. Edwardzie Kasperskim, „Tekstualia”, 1, 44, 2016 [dostęp 2020-04-13].
  5. ↑ Żaneta Nalewajk-Turecka, Początek i koniec. Dla Profesora Edwarda Kasperskiego, „Tekstualia”, 1, 44, 2016 [dostęp 2017-06-27].
  6. ↑ Żaneta Nalewajk, Pół wieku sporu o principia. Z okazji pięćdziesięciolecia debiutu naukowego prof. dr hab. Edwarda Kasperskiego, „Tekstualia”, nr 4 (43), 2015 [dostęp 2017-06-27].
  7. ↑ Maryla Hopfinger, Profesor Edward Kasperski (1942-2016), „Załącznik Kulturoznawczy”, 2016 [dostęp 2017-06-27].
  8. ↑ Brygida Pawłowska-Jądrzyk, Wspomnienie o Profesorze Edwardzie Kasperskim,, „Tekstualia”, 1 (44), 2016 [dostęp 2020-04-13].
  9. ↑ Tekstualia” (red.), Bibliografia prac naukowych Edwarda Kasperskiego z lat 1965–2015, „Tekstualia”, 4 (43), 2015, s. 37–54 [dostęp 2020-04-13].
  10. ↑ Edward Kasperski – publikacje [online], bibliografia.icm.edu.pl [dostęp 2017-06-27].
  11. ↑ Olaf Krysowski, Wspomnienie o prof. dr hab. Edwardzie Kasperskim, „Tekstualia”, 1, 44, 2016 [dostęp 2020-04-13].
  12. ↑ Prof. dr hab. Edward Kasperski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2017-06-27].
  13. ↑ Ewa Szczęsna, Wspomnienie o Profesorze Edwardzie Kasperskim, „Załącznik Kulturoznawczy”, 3, 2016 [dostęp 2017-06-27].

Linki zewnętrzne