Diuna (powieść)

Ten artykuł dotyczy powieści Franka Herberta. Zobacz też: inne znaczenia.
Wikipedia:Weryfikowalność
Ten artykuł od 2019-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Diuna
Dune
Ilustracja
Szej-Hulud, stworzenie zwane też czerwiem pustyni
Autor

Frank Herbert

Typ utworu

science fiction

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Stany Zjednoczone

Język

angielski

Data wydania

1965

Wydawca

Chilton Books

Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego

1985

Wydawca

Iskry

Przekład

Marek Marszał (inne wydania: Jerzy Łoziński)

poprzednia
brak 		następna
Mesjasz Diuny
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Diuna (ang. Dune) – powieść science fiction napisana przez Franka Herberta, uhonorowana pierwszą przyznaną nagrodą Nebula w 1965 i nagrodą Hugo w 1966. Powieść odniosła olbrzymi sukces komercyjny, sprzedano ją na całym świecie w ponad 20 milionach egzemplarzy. W 1987 roku w głosowaniu czytelników czasopisma Locus na najlepszą powieść science fiction wszech czasów zajęła 1. miejsce[1].

Powieść ukazała się w odcinkach w czasopiśmie Analog Science Fact and Fiction w latach 1963–1964 w ośmiu odcinkach jako Dune World, a następnie w roku 1965 była kontynuowana przez The Prophet of Dune, zaś całość (uzupełniona kilkoma dodatkami i mapą z notą kartograficzną) wydana została w 1965 przez wydawnictwo Chilton pod tytułem Dune.

Diuna to pierwsza część cyklu powieści Kroniki Diuny. W Polsce ukazała się po raz pierwszy w 1985 roku nakładem Wydawnictwa Iskry w tłumaczeniu Marka Marszała. W latach 1992–1993 wydawnictwo Phantom Press wydało całą sagę Kroniki Diuny (przekłady Marka Marszała oraz innych tłumaczy). W latach 1997–2001 wznowiło ją Wydawnictwo Zysk i S-ka (w nowym, wzbudzającym wiele kontrowersji przekładzie Jerzego Łozińskiego piszącego pod pseudonimem Ładysław Jerzyński). W 2007 roku Dom Wydawniczy Rebis wznowił Diunę (poprawiony przekład Marka Marszała), w maju 2007 Mesjasza Diuny (nowy przekład Marka Marszała), w roku 2008 – Dzieci Diuny (nowy przekład Marka Marszała i Andrzeja Jankowskiego), natomiast w marcu 2009 – Boga Imperatora Diuny, w listopadzie 2009 Heretyków Diuny (obydwa w nowym przekładzie Marka Michowskiego), a w sierpniu 2010 roku Kapitularz Diuną.

Fabuła

Akcja powieści dzieje się w bardzo dalekiej przyszłości (patrz: Uniwersum Diuny). Najważniejszą planetą we wszechświecie stała się Arrakis, jedyna, na której znajdują się złoża melanżu – substancji przedłużającej życie, a także umożliwiającej jasnowidzenie niezbędne do uniknięcia niebezpieczeństw ponadwymiarowych podróży kosmicznych. Powstawanie melanżu związane jest z cyklem rozwojowym czerwi pustyni – olbrzymich istot, żyjących w piaskach Arrakis.

Diuna zostaje oddana w lenno rodowi Atrydów. Na planetę przybywają książę Leto I Atryda, jego konkubina lady Jessika, syn Paul oraz ich armia. Wkrótce po przybyciu Atrydów ród Harkonnenów wspomagany przez oddziały imperialne dokonuje przewrotu. Lady Jessice i Paulowi udaje się uciec z pogromu. Uciekając trafiają do obozu zamieszkiwanego przez Fremenów – koczowniczych wojowników pod przywództwem Stilgara. „Bestia” Rabban Harkonnen eksploatuje Arrakis stosując terror, przez co buduje powszechną wrogość Fremenów do nowych panów. Paul pod wpływem Wody Życia (przeobrażone wydzieliny utopionego czerwia) budzi w sobie moce prorocze, okazując się oczekiwanym elementem doboru naturalnego Bene Gesserit – Kwisatz Haderach. Przyjmując imię „Paul Muad'Dib” prowadzi Fremenów do walki z Harkonnenami. Po pokonaniu Harkonnenów i unieruchomieniu wojsk Imperatora Szaddama IV, dochodzi do przejęcia władzy nad Arrakis przez ród Atrydów.

Postacie

 Osobny artykuł: Lista postaci cyklu Diuna.

Ród Atrydów

  • Książę Leto I Atryda, głowa rodu Atrydów
  • Lady Jessika, Bene Gesserit i konkubina księcia Leto; matka Paula i Alii
  • Paul Atryda (Paul Muad'Dib), syn księcia Leto Atrydy
  • Alia Atryda, młodsza siostra Paula
  • Thufir Hawat, mentat i mistrz asasynów rodu Atrydów
  • Gurney Halleck, mistrz miecza, lojalny żołnierz i trubadur
  • Duncan Idaho, drugi obok Gurneya Hallecka mistrz miecza
  • Dr Wellington Yueh, doktor Akademii Suk

Ród Harkonnenów

  • Baron Vladimir Harkonnen, głowa rodu Harkonnenów (10110–10193) w prostej linii potomek Abulurda Harkonnena, skazanego na wygnanie za tchórzostwo na polu bitwy pod Corrinem. Gubernator (siridar) Arrakis. Przebiegły i okrutny, zrobił fortunę na handlu melanżem. Ojciec lady Jessiki. W okresie opisywanym w Diunie był tak otyły, że nie mógł się poruszać bez specjalnych urządzeń podtrzymujących jego ciało.
  • Piter de Vries, mentat
  • Feyd-Rautha, młodszy bratanek barona oraz przyrodni brat Glossu Rabbana
  • Glossu 'Bestia' Rabban, starszy bratanek barona
  • Abulurd Harkonnen, starszy brat Vladimira, ojciec Glossu oraz Feyda

Fremeni

  • Stilgar, fremeński naib siczy Tabr
  • Chani, fremeńska konkubina Paula, córka dr Kynesa (zwanego przez Fremenów Lietem-Kynesem)
  • Szadout Mapes, fremeńska ochmistrzyni na usługach Atrydów
  • Korba, fremeński wojownik, członek fedajkinów (gwardii przybocznej Paula Muad'Diba), później kapłan
  • Farok, fremeński wojownik
  • Otejm, fremeński wojownik, najwierniejszy po Stilgarze towarzysz Paula Muad'Diba
  • Dżamis, Fremen z siczy Tabr, zabity w pojedynku przez Paula Muad'Diba

Ród Corrinów

  • Szaddam IV, Padyszach Imperator znanego wszechświata
  • Irulana, córka Szaddama IV, małżonka (lecz nie żona) Paula Atrydy
  • Pardot Kynes, imperialny planetolog na Arrakis
  • Liet-Kynes, syn Pardota, planetolog na Arrakis i przywódca Fremenów
  • hrabia Hasimir Fenring, najbliższy przyjaciel i doradca Szaddama IV

Inni

  • Esmar Tuek, przemytnik przyprawy z Arrakis

Tłumaczenia i różnice w terminologii

Na rynku polskim istnieją dwa przekłady „Diuny”, jeden autorstwa Marka Marszała, drugi Jerzego Łozińskiego (poprawione edycje pod pseudonimem Ładysław Jerzyński) i wynikają z tego pewne różnice w terminologii. Poniżej podano kilka przykładów:

W oryginale Przekład M. Marszała Przekład M. Marszała (Rebis) Przekład J. Łozińskiego Przekład Ł. Jerzyńskiego
Fremen Fremeni Fremeni Wolanie Fremeni
CHOAM KHOAM KHOAM ZNAH KHOAM
Emperor Imperator Imperator Cesarz Cesarz
suspensor dryf dryf odciążacz odciążacz
sandworm czerw pustyni czerw pustyni piaskal piaskal
stillsuit filtrfrak filtrak hermetyk destylozon
Alia-the-Strange-One Alia-Ta-Dziwna Alia ta Dziwna Alia Przedziwna Alia Przedziwna
lasgun rusznica laserowa rusznica laserowa laserobin laserobin
hunter-seeker grot-gończak grot-gończak skrytobójka skrytobójka
glowglobe kula świętojańska lumisfera jarzyca lumisfera
distracters sekundanci sekundanci zmylnicy zmylnicy
shigawire szigastruna szigastruna szigarut szigarut
Heighliner, liner galeon liniowiec liniowiec liniowiec
Imperial Conditioning imperialne uwarunkowanie najwyższe uwarunkowanie najwyższe uwarunkowanie najwyższe uwarunkowanie
Hagga Basin Basen Hagga basen Hagga Kotlina Hagga Kotlina Hagga
dump boxes szalandy szalandy zrzutniki zrzutniki
Fish Speakers Mówiące-do-Ryb rybomówne (M. Michowski) Mówiące Rybom Mówiące Rybom
Butlerian Jihad Dżihad Kamerdyńska (wyd. Iskier) Dżihad Butleriański Dżihad Butleryjski Dżihad Butleryjski

Adaptacje

W oparciu o wątki powieści powstał film Diuna nakręcony w 1984 przez Davida Lyncha, dwa miniseriale telewizyjne (na podstawie pierwszego tomu cyklu – Frank Herbert's Dune oraz na podstawie drugiego i trzeciego tomu – Frank Herbert's Children of Dune), a także kilka gier komputerowych (jak Dune, Dune II: Battle for Arrakis, Dune 2000, Emperor: Battle for Dune), z czego najważniejszą był uważany za pierwszy w historii gier RTS – Dune II wydany przez firmę Westwood Studios.

W 2021 roku miała premierę nowa adaptacja Diuny, w reżyserii Dennisa Villeneuve’a. W rolę Paula Atrydy wcielił się Timothée Chalamet[2]. Premiera filmu pierwotnie miała mieć miejsce w roku 2020, lecz została przełożona z powodu pandemii[3]. Film obejmuje połowę pierwszego tomu cyklu. Pozostała część została zaadaptowana w drugim filmie, którego premiera odbyła się 1 marca 2024.

Przypisy

  1. ↑ Locus Poll Best All-time Novel Results. Locus Magazine. [dostęp 2020-04-30]. (ang.).
  2. ↑ Anthony Breznican, Behold Dune: A New Look at Timothée Chalamet, Zendaya, and More [online], Vanity Fair [dostęp 2020-09-07] (ang.).
  3. ↑ Jeff Sneider, Exclusive: Denis Villeneuve's 'Dune' Movie Is Moving to Late 2021 [online], Collider, 5 października 2020 [dostęp 2020-10-09] (ang.).

Linki zewnętrzne

Serie Diuny
Kroniki Diuny
„Diuna 7”
Preludium Diuny
Legendy Diuny
Bohaterowie Diuny
Wielkie Szkoły Diuny
Trylogia Kaladanu
Pozostałe
  • Inne
Filmy i seriale
Gry komputerowe
Uniwersum Diuny
Organizacje
Postacie
Planety
Elementy świata
Nagroda Hugo dla najlepszej powieści
Hugo
Retro Hugo

Wikiprojekt:Fantastyka Wikiprojekt:Literatura

Nagroda Nebula dla najlepszej powieści

Read other articles:

Bob Clampett

Bob ClampettClampett menggambar Bugs BunnyLahirRobert Emerson Clampett(1913-05-08)8 Mei 1913San Diego, California, ASMeninggal2 Mei 1984(1984-05-02) (umur 70)Detroit, Michigan, ASMakamPemakaman Forest Lawn – Hollywood HillsAlmamaterSekolah Tinggi Seni dan Desain OtisPekerjaanAnimator, sutradara, produser, dalangTahun aktif1931–1984Tempat kerjaHarman-Ising (1931–1933)Warner Bros Cartoons (1933–1945)Screen Gems (1946)Republic Pictures (1947)Suami/istriSody Clampett ​...

 

Antonio Valencia

Ecuadorian footballer (born 1985) This article is about the Ecuadorian footballer. For the Bolivian footballer, see Antonio Valencia (Bolivian footballer). For the Colombian composer and pianist, see Antonio Maria Valencia. In this Spanish name, the first or paternal surname is Valencia and the second or maternal family name is Mosquera. Antonio Valencia Valencia in 2022Personal informationFull name Luis Antonio Valencia Mosquera[1]Date of birth (1985-08-04) 4 August 1985 (age...

 

Albemarle County, Virginia

County in Virginia, United States Albemarle County redirects here. For the North Carolina county abolished in 1739, see Albemarle County, North Carolina. County in VirginiaAlbemarle CountyCountyThe Albemarle County Office Building FlagSealLocation within the U.S. state of VirginiaVirginia's location within the U.S.Coordinates: 38°02′N 78°34′W / 38.03°N 78.56°W / 38.03; -78.56Country United StatesState VirginiaFounded1744Named forWillem Anne van Keppel...

Diego Amplatz

Diego Amplatz Nazionalità  Italia Sci alpino Specialità Slalom gigante, slalom speciale Termine carriera 1976 Palmarès Trofeo Vittorie Coppa Europa 1 trofeo Per maggiori dettagli vedi qui   Modifica dati su Wikidata · Manuale Diego Amplatz (30 settembre 1955) è un ex sciatore alpino italiano, vincitore della Coppa Europa nel 1975. Indice 1 Biografia 2 Palmarès 2.1 Coppa del Mondo 2.2 Coppa Europa 2.3 Campionati italiani 3 Note 4 Collegamenti esterni Biografia Specialista...

 

Indian National Committee for Space Research

Former space agency Indian National Committee for Space ResearchSpace agency overviewFormed1962; 62 years ago (1962)DissolvedAugust 15, 1969; 54 years ago (1969-08-15)Superseding agencyISROMinister responsiblePrime Minister of IndiaSpace agency executiveVikram Sarabhai, ChairmanParent departmentDepartment of Atomic Energy The Indian National Committee for Space Research (INCOSPAR)[1][2][3][4][5] was established by Ind...

 

1594 en France

Chronologie de la France ◄◄ 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 ►► Chronologies Henri IV vainqueur de la Ligue représenté en Mars, par Jacob Bunel (Conservé au musée national du château de Pau.)Données clés 1591 1592 1593  1594  1595 1596 1597Décennies :1560 1570 1580  1590  1600 1610 1620Siècles :XIVe XVe  XVIe  XVIIe XVIIIeMillénaires :-Ier Ier  IIe  IIIe Chronologies thématiques Art Architecture, Arts plast...

Guerra d'indipendenza della Colombia

Questa voce sugli argomenti conflitti e Colombia è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Guerra d'indipendenza della Colombiaparte Guerre d'indipendenza ispanoamericaneBattaglia di Boyaca, opera di Martin Tovar y Tovar, Palazzo federale di CaracasData1810 – 1824 LuogoColombia EsitoIndipendenza della Colombia SchieramentiIndipendentistiRealisti Voci di guerre presenti su Wikipedia Manuale La g...

 

Soul-Fire

Cet article est une ébauche concernant un film américain. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les conventions filmographiques. Affiche du film Soul-Fire (aussi titré Soul Fire) est un film muet américain réalisé par John S. Robertson et sorti en 1925 au cinéma, produit par Richard Barthelmess qui y tient aussi le rôle principal. Synopsis Eric Fane se rend à Paris afin d'étudier la musique, et y rencontre une princesse. Il y écrit des ch...

 

Шелдон, Сидни

В Википедии есть статьи о других людях с фамилиями Шелдон и Шехтель. Сидни Шелдонангл. Sidney Sheldon Имя при рождении Сидни Шехтель Дата рождения 11 февраля 1917(1917-02-11)[1][2][…] Место рождения Чикаго, Иллинойс, США[3][4][…] Дата смерти 30 января 2007(2007-01-30)[1][2][…...

Eucalyptus

Disambiguazione – Se stai cercando il comune omonimo, vedi Eucaliptus (Bolivia). Come leggere il tassoboxEucalipto Eucalipti Classificazione APG IV Dominio Eukaryota Regno Plantae (clade) Angiosperme (clade) Mesangiosperme (clade) Eudicotiledoni (clade) Eudicotiledoni centrali (clade) Superrosidi (clade) Rosidi (clade) Eurosidi (clade) Eurosidi II Ordine Myrtales Famiglia Myrtaceae Sottofamiglia Myrtoideae Tribù Eucalypteae Genere EucalyptusL'Hér., 1789 Classificazione Cronquist Dominio ...

 

1922 في الأرجنتين

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (ديسمبر 2018)Learn how and when to remove this message 1922 في الأرجنتينمعلومات عامةالسنة 1922 البلد الأرجنتين 1921 في الأرجنتين 1923 في الأرجنت...

 

西遊記大結局之仙履奇緣

本條目存在以下問題，請協助改善本條目或在討論頁針對議題發表看法。 此條目需要編修，以確保文法、用詞、语气、格式、標點等使用恰当。 (2013年8月6日)請按照校對指引，幫助编辑這個條目。（幫助、討論） 此條目剧情、虛構用語或人物介紹过长过细，需清理无关故事主轴的细节、用語和角色介紹。 (2020年10月6日)劇情、用語和人物介紹都只是用於了解故事主軸，輔助�...

Філософія

Частина серії проФілософіяLeft to right: Plato, Kant, Nietzsche, Buddha, Confucius, AverroesПлатонКантНіцшеБуддаКонфуційАверроес Філософи Епістемологи Естетики Етики Логіки Метафізики Соціально-політичні філософи Традиції Аналітична Арістотелівська Африканська Близькосхідна іранська Буддій�...

 

Gediminas Hill Lift

Gediminas Hill LiftOverviewStatusIn serviceLocaleVilniusStations2Websitehttp://www.lnm.lt/darbo-laikas/ServiceTypeInclined elevatorServices1Operator(s)Vilniaus pilių valstybinio kultūrinio rezervato direkcijaRolling stock1 ABS Transportbahnen (Doppelmayr Garaventa Group)HistoryOpened2003TechnicalLine length65 m (213 ft)Number of tracks1Character1Track gauge1,200 mm (3 ft 11+1⁄4 in)Operating speed2 m/s (4.5 mph) Gediminas Hill Lift (Lithuanian: K...

 

Omar Murad

This article is an orphan, as no other articles link to it. Please introduce links to this page from related articles; try the Find link tool for suggestions. (March 2019) Omar MuradIn-charge of the Syria Branch of the Popular Front for the Liberation of Palestine (PFLP) Personal detailsNationalityPalestinianPolitical partyPopular Front for the Liberation of Palestine (PFLP)OccupationPolitician Omar Murad (Arabic: عمر مراد, kunya 'Abu al-Majed') is a Palestinian politician. As of 2015,...

Be Together (film)

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada November 2022. Be TogetherNama lain我只要我们在一起SutradaraYan FeiPemeranKristy YangMichael TongChi ShuaiZhou LingnanPerusahaanproduksiYangzhou Lingnan Cultural Development Co.,LtdShanghai Shanxi Entertainment Co.,Ltd浙江东阳燕南影视有限公�...

 

Type spectral

En astronomie, le type spectral d'une étoile est déterminé par ses quatre caractéristiques principales que sont la température de couleur[1], la gravité de surface, la masse et la luminosité. Ces caractéristiques ne sont ni indépendantes les unes des autres ni directement mesurables. Les étoiles se présentent dans une variété de couleurs déterminées par leur température. Les étoiles chaudes sont bleues, tandis que celles plus froides sont rouges. Dans un ordre croissant de te...

 

Asian American biblical hermeneutics

Part of a series on theHistory ofChristian theology Background Christian theology Diversity in early Christian theology Adoptionism Arianism Docetism Gnosticism Marcionism Montanism Early Christianity Proto-orthodox Christianity Timeline History of Christianity Template:History of Christianity Ecclesiastical polity Trinitarianism Nontrinitarianism Christology Paterology Pneumatology Mariology Biblical canon Deuterocanon Hermeneutics Theological hermeneutics African American Asian American Phi...

Zona verde

Questa voce o sezione sull'argomento Iraq non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Questa voce o sezione sull'argomento Iraq non è ancora formattata secondo gli standard. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Immagine aerea dell'aeroporto e della zona verde di Bagdad La zona verde (in arabo المنطقة ال�...

 

片岡京子

この存命人物の記事には検証可能な出典が不足しています。 信頼できる情報源の提供に協力をお願いします。存命人物に関する出典の無い、もしくは不完全な情報に基づいた論争の材料、特に潜在的に中傷・誹謗・名誉毀損あるいは有害となるものはすぐに除去する必要があります。出典検索?: 片岡京子 – ニュース · 書籍 · スカラー · CiNii ...