Brzytwodzioby

Brzytwodzioby
Rynchopinae[1]
Bonaparte, 1838
Ilustracja
Brzytwodziób amerykański (Rynchops niger)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

siewkowe

Podrząd

mewowce

Parvordo

Larida

Nadrodzina

Laroidea

Rodzina

mewowate

Podrodzina

brzytwodzioby

Typ nomenklatoryczny

Rynchops niger Linnaeus, 1758

Synonimy

Rodzaju:

Rodzaje
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Brzytwodzioby[8] (Rynchopinae) – monotypowa podrodzina ptaków z rodziny mewowatych (Laridae).

Zasięg występowania

Podrodzina obejmuje gatunki zamieszkujące nadmorskie i nadrzewne bagna, ujścia i rozlewiska rzek w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej, Afryce, Azji Południowej i Południowo-Wschodniej[9].

Cechy charakterystyczne

Długość ciała 36–46 cm, długość grzbietu dzioba 51–75 mm, rozpiętość skrzydeł 101–127 cm; masa ciała 111–374 g[9]. Upierzenie wierzchu ciała czarne, spód biały; charakterystyczny dziób (dolna część jest dłuższa od górnej). Źrenica o pionowym ułożeniu (zwęża się lub rozszerza w zależności od natężenia światła). Żywi się drobnymi zwierzętami morskimi; pożywienie chwyta, lecąc tuż nad wodą, zanurzając dolną część dzioba w wodzie, żerując głównie o zmroku i nocą. Żyją i gniazdują w koloniach; gniazda zakładają na ziemi lub w niskich krzewach. Samice składają od 2 do 5 jaj, które wysiadują 25–30 dni; młode opuszczają gniazdo po około miesiącu życia.

Systematyka

Etymologia

  • Rynchops: gr. ῥυγχος rhunkhos „dziób”; κοπτω koptō „odciąć”[10].
  • Phalacrocorax: łac. phalacrocorax, phalacrocoracis „kormoran”, od gr. φαλακροκοραξ phalakrokorax, φαλακροκορακος phalakrokorakos „kormoran”, od φαλακρος phalakros „łysy”, od φαλος phalos „biały”; ακρος akros „najwyższy”; κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”[11]. Gatunek typowy: Rynchops niger Linnaeus, 1758.
  • Rygchopsalia: gr. ῥυγχος rhunkhos „dziób” (dosłowne tłumaczenie greckiego słowa ῥυγχος dałoby rugkhos); ψαλις psalis, ψαλιδος psalidos „nożyce”[12]. Gatunek typowy: Rynchops niger Linnaeus, 1758.
  • Psalidoramphos: gr. ψαλις psalis, ψαλιδος psalidos „nożyce”; ῥαμφος rhamphos „dziób”[13]. Nazwa zastępcza dla Rynchops Linnaeus, 1758.
  • Anisoramphos: gr. ανισος anisos „nierówny”, od negatywnego przedrostka αν- an-; ισος isos „równy”; ῥαμφος rhamphos „dziób”[14]. Gatunek typowy: Rynchops niger Linnaeus, 1758.

Podział systematyczny

Do podrodziny należy jeden rodzaj z następującymi gatunkami[8]:

Przypisy

  1. ↑ Rynchopinae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ P.H.G. Möhring: Geslachten der vogelen. Amsteldam: Pieter Meijer, 1758, s. 8, 75. (niderl.).
  3. ↑ M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 6. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 222. (fr. • łac.).
  4. ↑ Ch. Dumont: Dictionnaire des sciences naturelles, dans lequel on traite méthodiquement des différens êtres de la nature, considérés soit en eux-mêmes, d’après l’état actuel de nos connoissances, soit relativement à l’utilité qu’en peuvent retirer la médecine, l’agriculture, le commerce et les artes. Suivi d’une biographie des plus célèbres naturalistes. T. 4. F. G. Levrault; Le Normant: Strasbourg; Paris, 1805, s. 173. (fr.).
  5. ↑ C. Ranzani: Elementi di zoologia. T. 3. Bologna: Per le stampe di Annesio Nobili, 1826, s. 62. (wł.).
  6. ↑ Rynchops, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2014-03-02] (ang.).
  7. ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 138. (łac.).
  8. ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Rynchopinae Bonaparte, 1838 – brzytwodzioby (wersja: 2024-09-18). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-03].
  9. ↑ a b R.L. Zusi: Family Rhynchopidae (Skimmers). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 676–677. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).
  10. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Rynchops [dostęp 2025-01-03].
  11. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Phalacrocorax [dostęp 2025-01-03].
  12. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Rygchopsalia [dostęp 2025-01-03].
  13. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Psalidoramphos [dostęp 2025-01-03].
  14. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Anisoramphos [dostęp 2025-01-03].

Bibliografia

  • The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).