Bolesław Domański

Bolesław Domański
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

14 stycznia 1872
Przytarnia

Data i miejsce śmierci

21 kwietnia 1939
Berlin

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

1895

Odznaczenia
Złoty Wawrzyn Akademicki Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
Multimedia w Wikimedia Commons

Bolesław Domański (ur. 14 stycznia 1872 w Przytarni, zm. 21 kwietnia 1939 w Berlinie) – polski duchowny katolicki, doktor filozofii, proboszcz Parafii Świętej Marii Magdaleny w Zakrzewie (Krajna), działacz Związku Polaków w Niemczech.

dyplom doktorski ks. Domańskiego
karta tytułowa „Die Psychologie des Nemesius” B. Domańskiego z 1900 r.

Rodzina i edukacja

Bolesław Domański, syn Franciszka i Ewy z d. Perszyk, urodził się w wielodzietnej rodzinie (miał sześcioro rodzeństwa[a]), z dużymi tradycjami patriotycznymi (ojciec był nauczycielem i działaczem społecznym, wykładającym pod zaborami w języku polskim i kaszubskim, a sam ksiądz Domański był szwagrem nauczyciela szkoły polskiej w Złotowie Juliusza Zielińskiego[b]). Ukończył Collegium Marianum w Pelplinie[1], a maturę zdał z wyróżnieniem w królewskim gimnazjum klasycznym w Chełmnie w 1890 r. Następnie ukończył Seminarium Duchowne w Pelplinie, święcenia subdiakonatu otrzymał w 1893 r., a w 1895 – święcenia kapłańskie. W latach 1894–1897 odbył studia w Królewskiej Pruskiej Akademii Teologicznej i Filozoficznej w Münster, gdzie w 1897 r. obronił multa cum laude („z wielką pochwałą”) rozprawę doktorską z zakresu filozofii, pt. „Die Lehre des Nemesius über das Wesen der Seele” („Nauka Nemezjusza o istocie duszy”).

Początki służby duszpasterskiej

Działalność ks. dr. Domańskiego jest związana z jego rodzinnymi stronami. Pierwszym przystankiem w pełnieniu posługi kapłańskiej księdza doktora była parafia w Lubawie, gdzie był wikarym. Kolejnym etapem była działalność pedagogiczna (od początku roku szkolnego 1899) w pelplińskim seminarium duchownym. Następnie (od 1902), po krótkim pełnieniu służby duszpasterskiej w Złotowie, 16 września 1903 r.[2] objął stanowisko proboszcza w pobliskiej parafii Zakrzewo, liczącej 4100 mieszkańców. Już wtedy kandydatura ks. Domańskiego budziła obawy władz pruskich (których zgoda była niezbędna do tej nominacji), gdyż był on już znany ze swoich antygermanizacyjnych poglądów[c].

„Ksiądz Patron” Polaków w Rzeszy Niemieckiej

Jeszcze przed przybyciem ks. Domańskiego do Zakrzewa, wieś ta była silnym ośrodkiem polskości, a msze były odprawiane także w języku polskim. Był bardzo dobrym kaznodzieją. Katechezę prowadził po polsku (ucząc przy tym patriotyzmu, historii Polski itp.), gdyż ludność niemieckojęzyczna na tamtym terenie była skupiona wokół parafii ewangelickich. Był świetnym organizatorem życia parafialnego, a jego działalność narodowa i kulturalna stawała się coraz szerzej znana, mimo trudności stawianych przez władze niemieckie. Był zwolennikiem „pracy organicznej”, propagował wśród parafian dążność do zdobywania wiedzy, był organizatorem Kółek Rolniczych na tamtym terenie. Jego prestiż i umiejętności organizacyjne spowodowały, że został wybrany prezesem Rady Nadzorczej Banku Ludowego w Złotowie. W latach 1918–1920 wraz z liczną grupą działaczy był zaangażowany w walkę o przyłączenie ziemi złotowskiej do Rzeczypospolitej. Gdy to się nie udało, zaprotestował przeciwko lansowanemu wtedy przez rząd polski hasłu masowej reemigracji Polaków spoza granic do nowo powstałej II Rzeczypospolitej. Nie przyjął także propozycji przeniesienia go do Torunia, na wyższe stanowisko kościelne. Twierdził, że „zdradę narodową popełnia ten, kto opuszcza ojcowiznę”. Postawa ta spowodowała szeroki odzew – zwłaszcza wśród polskiej ludności chłopskiej – nie tylko na Pomorzu, ale także na Śląsku i w innych rejonach Rzeszy Niemieckiej. W 1928 r. wywalczył u władz niemieckich uchwalenie „Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w Prusach”. W 1929 r. został wybrany patronem Rady Nadzorczej Związku Spółdzielni Polskich w Niemczech i od tego czasu zaczęto go nazywać „księdzem Patronem”. Cztery lata później został prezesem berlińskiej spółki akcyjnej Bank Słowiański. Obie te instytucje umożliwiały niezależność ekonomiczną Polaków mieszkających na terenie Niemiec, gdyż zdawał sobie sprawę, że niezależnie od polityki germanizacyjnej, groźniejsze jest wynarodowienie spowodowane konformizmem i naciskami ekonomicznymi. Przydomek „księdza Patrona” wkrótce zaczęła mieć ogólniejsze znaczenie wśród Polaków w Niemczech. Z tym przydomkiem 9 lutego 1933 został wybrany prezesem Związku Polaków w Niemczech, którą to funkcję pełnił do śmierci.

I Kongres Związku Polaków w Niemczech w 1938 r.

Ulotka Związku Polaków w Niemczech w wydana po śmierci Bolesława Domańskiego

Ukoronowaniem działalności ks. Domańskiego było zorganizowanie w Berlinie 6 marca 1938 I Kongresu Związku Polaków w Niemczech[1], który odbył się w Theater des Volkes. Przyczyny, dla których władze hitlerowskie umożliwiły zorganizowanie i pozwoliły na niezakłócony przebieg tej masowej patriotycznej imprezy w sercu narodowo-socjalistycznej III Rzeszy, nie są do końca jasne (choć nie obyło się bez utrudnień, np. transportowych – odwołano niektóre pociągi). Na Kongres przybyło ok. 5000 uczestników. Ksiądz Domański, w świetnie skonstruowanym, patriotycznym przemówieniu inauguracyjnym przedstawił słynne „Pięć Prawd Polaków”:

  1. „Jesteśmy Polakami”
  2. „Polak Polakowi Bratem!”
  3. „Wiara Ojców naszych jest wiarą naszych dzieci”
  4. „Co dzień Polak Narodowi służy”
  5. „Polska Matką naszą – nie wolno mówić o Matce źle!”.

Przemówienie to odbiło się szerokim echem w Polsce, ale w ówczesnej, złożonej sytuacji politycznej nie zawsze spotykało się z przychylnymi komentarzami.

Rok po Kongresie, ks. dr Domański zachorował i wiosną 1939, częściowo wskutek wadliwie przeprowadzonej operacji, zmarł w Berlinie[3]. Kilka dni później odbył się jego pogrzeb w Zakrzewie. W ostatnich słowach skierowanych do Związku Polaków w Niemczech napisał:

„Drogą krzyżowa jest życie nasze, zasłana krzyżami niepowodzeń, utarczek, rozczarowań, przeszkód; bądźmy dzielni, krzyże te dzielnie dźwigajmy, nieustraszeni idziemy dalej.”

Zmarł 21 kwietnia 1939 w Berlinie[4] i został pochowany w Zakrzewie[5][6][7]. Zarówno msza żałobna, jak i pogrzeb stały się ostatnimi przed II wojną światową manifestacjami Polaków w Niemczech.

Odznaczenia

Pośmiertnie zarządzeniem z dnia 25 kwietnia 1939 r. Nr BP-9693/39 został odznaczony Złotym Wawrzynem Akademickim „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej i krzewienie czytelnictwa wśród Polactwa w Niemczech”[8]. W 2024 został pośmiertnie odznaczony przez prezydenta Andrzeja Dudę Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[9][10].

Upamiętnienie

W 2017 roku odsłonięto została rzeźbę ks. B. Domańskiego w Wielkim Buczku, a w roku 2018 w Złotowie, przy Domu Polskim, odsłonięto ławeczkę z rzeźbą przedwojennego proboszcza zakrzewskiej parafii. Jan Paweł II określił go mianem symbolu: „Postać śp. Księdza Patrona Bolesława Domańskiego była zawsze dla mnie wymownym symbolem”[11].

Uwagi

  1. ↑ Franciszek Bronisław (1869-?); Julian (1874-1941); Konstantyn Konrad (1879-1885); Melania Wincenta (1882-1959); Maria Anna (1889-1948, od 1912 żona nauczyciela Juliusza Zielińskiego); Ignacy (1889-?).
  2. ↑ Synem siostry ks. Domańskiego, Marii i Juliusza Zielińskiego był prof. Henryk Zieliński, a ich wnukami – ks. prof. Andrzej Szostek, MIC (z córki Ireny) i prof. n. med. Krzysztof Zieliński (z syna Henryka).
  3. ↑ Na oddanie parafii w powiatowym Złotowie Domańskiemu nie zgodzili się zarówno landrat ze Złotowa, jak i prezydent prowincji gdańskiej; zastrzeżenia wysunęli również do jego funkcji w Zakrzewie, ale wpłynęły one za późno, już po kanonicznym objęciu probostwa.

Przypisy

  1. ↑ a b Studio Fabryka, Ksiądz Patron Bolesław Domański [online], www.zlotow.pl [dostęp 2022-01-21] (pol.).
  2. ↑ Na 30-lecie pracy „Proboszcza Polaków w Niemczech”. „Polak w Niemczech”, s. 1, Rok 10, Nr 6, 1 czerwca 1933. 
  3. ↑ Edmund Osmańczyk: Niezłomny proboszcz z Zakrzewa, rzecz o Księdzu Patronie Bolesławie Domańskim. Warszawa: 1989, s. 284. ISBN 83-07-01992-3.
  4. ↑ Zgon przywódcy Polaków w Niemczech. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 92 z 23 kwietnia 1939. 
  5. ↑ Zgon ks. dra Bolesława Domańskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 93 z 25 kwietnia 1939. 
  6. ↑ Transportacja śp. ks. Domańskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 95 z 27 kwietnia 1939. 
  7. ↑ Pogrzeb śp. ks. dr Domańskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 96 z 28 kwietnia 1939. 
  8. ↑ M.P. z 1939 r. nr 96, poz. 219.
  9. ↑ M.P. z 2024 r. poz. 615
  10. ↑ Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski dla śp. ks. Bolesława Domańskiego. [w:] prezydent.pl [on-line]. Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 2024-06-05. [dostęp 2024-06-05].
  11. ↑ Ksiądz Patron dr Bolesław Domański [online], Krajniacy, 21 kwietnia 2019 [dostęp 2022-01-21] (pol.).

Bibliografia

  • Ks. dr Zachariasz Krauze; „Ksiądz Patron Domański”; Gorzów Wlkp. 1948 (nakładem Niższego Seminarium Duchownego)
  • Józef Borzyszkowski; „Lud Polski się nie da...” Ks. Bolesław Domański, Patron Polaków w Niemczech; Gdańsk 1989, ISBN 83-85011-51-X.
  • Edmund Osmańczyk; Niezłomny proboszcz z Zakrzewa, rzecz o Księdzu Patronie Bolesławie Domańskim; Warszawa 1989, ISBN 83-07-01992-3.

Read other articles:

The Nameless (song)

2005 single by Slipknot The NamelessSingle by Slipknotfrom the album 9.0: Live ReleasedNovember 1, 2005RecordedAugust 22, 2005VenueHouse of Blues (Las Vegas)Length3:44LabelRoadrunnerSongwriter(s) Shawn Crahan Chris Fehn Paul Gray Craig Jones Joey Jordison Jim Root Corey Taylor Mick Thomson Sid Wilson Producer(s)Joey JordisonSlipknot singles chronology Before I Forget (2005) The Nameless (2005) The Blister Exists (2006) Music videoThe Nameless on YouTube The NamelessSong by Slipknotfrom the a...

 

العلاقات البحرينية الكولومبية

العلاقات البحرينية الكولومبية البحرين كولومبيا   البحرين   كولومبيا تعديل مصدري - تعديل   العلاقات البحرينية الكولومبية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين البحرين وكولومبيا.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: �...

 

Sakutumba Saparivaara Sametam

2000 Indian filmSakutumba Saparivaara SametamDVD CoverDirected byS. V. Krishna ReddyWritten bySatyamurthy (dialogues)Screenplay byS. V. Krishna ReddyStory byS. V. Krishna Reddy Vallabhaneni JanardhanProduced byV. M. D. Reddy M. Mohan Gandhi ReddyStarringAkkineni Nageswara RaoSrikanthJayalakshmiSuhasini Maniratnam Ravi TejaCinematographySarathEdited byV. Nagi ReddyMusic byS. V. Krishna ReddyProductioncompanySai Charan Productions[1]Release date 21 December 2000 (2000-12...

WOMC

Classic hits radio station in Detroit WOMCDetroit, MichiganUnited StatesBroadcast areaMetro DetroitFrequency104.3 MHz (HD Radio)Branding104.3 WOMCProgrammingFormatClassic hitsSubchannelsHD2: Conservative talk radio (WFDF)OwnershipOwnerAudacy, Inc.(Audacy License, LLC, as Debtor-in-Possession)Sister stationsWDZHWWJWXYTWXYT-FMWYCDHistoryFirst air dateMarch 5, 1948; 76 years ago (1948-03-05)Former call signsWEXL-FM (1948–1951)Call sign meaningWayne, Oakland, and Macomb Counti...

 

WONW

Radio station in Defiance, OhioWONWDefiance, OhioBroadcast areaDefiance, OhioBryan, OhioNapoleon, OhioPaulding, OhioFrequency1280 kHzBrandingWONW AM 1280ProgrammingFormatNews/talk/sportsAffiliationsFox News RadioFox Sports RadioCompass Media NetworksPremiere NetworksOwnershipOwneriHeartMedia, Inc.(iHM Licenses, LLC)Sister stationsWDFM, WNDH, WZOMHistoryFirst air date1948; 76 years ago (1948)Technical informationFacility ID40710ClassBPower1,000 watts day500 watts nightTransmi...

 

194th Fighter Squadron

194th Fighter SquadronA U.S. Air Force F-15C Eagle flies over the skies of Fresno, California. The aircraft is assigned to the 144th Fighter Wing, California Air National Guard, Fresno, Calif.Active1943–PresentCountry United StatesAllegiance CaliforniaBranch  Air National GuardTypeSquadronRoleFighter/Air DefensePart ofCalifornia Air National GuardGarrison/HQFresno Air National Guard Base, Fresno, CaliforniaNickname(s)GriffinsTail codeCalifornia with Fresno stripeCommand...

Deadpool 2

2018 film by David Leitch Deadpool 2Theatrical release posterDirected byDavid LeitchWritten by Rhett Reese Paul Wernick Ryan Reynolds Based onDeadpoolby Fabian NiciezaRob LiefeldProduced by Simon Kinberg Ryan Reynolds Lauren Shuler Donner Starring Ryan Reynolds Josh Brolin Morena Baccarin Julian Dennison Zazie Beetz T. J. Miller Brianna Hildebrand Jack Kesy CinematographyJonathan SelaEdited by Dirk Westervelt Craig Alpert Elísabet Ronaldsdóttir Music byTyler BatesProductioncompanies Marvel ...

 

Teoria queer

Indice 1 Teoria 2 Storia 3 Panoramica 4 Prostituzione, pornografia e BDSM 5 Critiche 6 Note 7 Bibliografia 8 Voci correlate 9 Collegamenti esterni La teoria queer è una teoria sociologica, incentrata sulla critica e il riesame dei concetti di sesso e genere, emersa all'inizio degli anni novanta negli Stati Uniti e in Europa. Teoria La teoria nacque in seno agli studi gay e lesbici, agli studi di genere e alla teoria femminista. Sulla scia delle tesi di Michel Foucault, Jacques Derrida e Jul...

 

Emergency Alert System

Method of emergency broadcasting in the United States Not to be confused with Wireless Emergency Alerts, Emergency Warning Broadcast system, Emergency Warning System, or Emergency Broadcast System. Emergency Alert SystemThe Emergency Alert System logo as of December 3, 2007TypeEmergency warning systemCountryUnited StatesTV stationsAll broadcast television stations and cable systemsRadio stations77 designated Primary Entry Point (PEP) stations. All commercial radio stationsBroadcast areaVaries...

约翰斯顿环礁

此條目可参照英語維基百科相應條目来扩充。 (2021年5月6日)若您熟悉来源语言和主题，请协助参考外语维基百科扩充条目。请勿直接提交机械翻译，也不要翻译不可靠、低品质内容。依版权协议，译文需在编辑摘要注明来源，或于讨论页顶部标记{{Translated page}}标签。 约翰斯顿环礁Kalama Atoll 美國本土外小島嶼 Johnston Atoll 旗幟颂歌：《星條旗》The Star-Spangled Banner約翰斯頓環礁�...

 

2020年夏季奧林匹克運動會波蘭代表團

2020年夏季奥林匹克运动会波兰代表團波兰国旗IOC編碼POLNOC波蘭奧林匹克委員會網站olimpijski.pl（英文）（波兰文）2020年夏季奥林匹克运动会（東京）2021年7月23日至8月8日（受2019冠状病毒病疫情影响推迟，但仍保留原定名称）運動員206參賽項目24个大项旗手开幕式：帕维尔·科热尼奥夫斯基（游泳）和马娅·沃什乔夫斯卡（自行车）[1]闭幕式：卡罗利娜·纳亚（皮划艇）&#...

 

Stasiun LRT Kuningan

Singkatan stasiun ini bukan berarti Kantor Urusan Agama CB04BK04 KuninganStasiun LRT JabodebekLokasiJalan H.R. Rasuna Said, Kuningan Timur, Setiabudi, Jakarta SelatanDaerah Khusus Ibukota JakartaIndonesiaKoordinat6°13′44″S 106°49′59″E / 6.228881°S 106.833175°E / -6.228881; 106.833175Koordinat: 6°13′44″S 106°49′59″E / 6.228881°S 106.833175°E / -6.228881; 106.833175PemilikDirektorat Jenderal PerkeretaapianOperatorPT Kereta ...

Disney+

Untuk aplikasi layanan streaming video, lihat Disney+ Hotstar. Disney+URLdisneyplus.com TipeLayanan streaming videolayanan media OTTBersifat komersial?YaBahasaBahasa InggrisPemilikThe Walt Disney Company Web DeveloperWalt Disney Direct-to-Consumer & International Berdiri sejak12 November 2019; 4 tahun lalu (2019-11-12)Lokasi pembentukanLos Angeles Lokasi kantor pusatAmerika Serikat NegaraAmerika Serikat StatusAktif Disney+[1][2][3] adalah layanan video sesuai ...

 

International P.E.A.C.E. Benefit Compilation

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: International P.E.A.C.E. Benefit Compilation – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2017) (Learn how and when to remove this message) 1984 compilation album by various artistsP.E.A.C.E.Compilation album by various artistsReleased1984Record...

 

Cassœula

CassœulaOriginiIPA[kaˈsøla] Altri nomicazzuola cazzola bottaggio Luogo d'origine Italia RegioneLombardia DettagliCategoriasecondo piatto Ingredienti principaliverze varie parti del maiale (cotenna, musetto, piedini, testa, costine, verzini) La cassœula (AFI: /kaˈsøla/; nella variante occidentale del lombardo, cassoeura o casöra, AFI: /kaˈsøra/), italianizzata in cazzuola o cazzola, oppure bottaggio (probabilmente derivante dal termine francese potage), è un piatto invernale tip...

Lully Jean Baptiste

Lully Jean Baptiste Lully Jean Baptiste (lahir Giovanni Battista Lulli; Florence 28 November 1632 – Paris 22 Maret 1687) adalah seorang komposer Prancis dalam bidang opera yang berasal dari Italia.[1] Ia merupakan pencipta opera nasional Prancis.[1] Selain itu, ia juga seorang pemimpin Academic Royale de Musique.[1] Awalnya, Lully Jean Baptiste datang ke Prancis sebagai juru masak pada usia 14 tahun kemudian sebagai pemain orkes istana, disamping membentuk orkes...

 

Lena Granhagen

Lena Granhagen Lena Granhagen i Irma la Douce på Scalateatern 1959.FöddAnna-Lena Granhagen7 januari 1938 (86 år)LuleåAktiva år1958–Betydande rollerSonja Svensson i Damen i svart, Mannekäng i rött, Ryttare i blått och Vita frunIMDb SFDb Karin Anna-Lena Granhagen, känd som Lena Granhagen, född 7 januari 1938 i Luleå, är en svensk skådespelare och sångerska.[1] Biografi Tage Severin och Lena Granhagen i filmen Musik ombord 1958. Tidiga år och genombrott Lena Granhagen ...

 

Hemerson Maria

Brazilian footballer (born 1972) Hemerson Maria Maria with Botafogo-SP in 2019Personal informationFull name Hemerson José MariaDate of birth (1972-05-04) 4 May 1972 (age 52)Place of birth Florianópolis, BrazilPosition(s) ForwardTeam informationCurrent team Anápolis (head coach)Youth career1979–1992 FigueirenseSenior career*Years Team Apps (Gls)1993–1994 Figueirense 1995 Flamengo-SC 1995 Alto Vale Managerial career2001 Guarani de Palhoça U202001 Guarani de Palhoça2001–2010 Figu...

Attitude (album mini Hyuna)

AttitudeSampul digitalAlbum mini karya HyunaDirilis2 Mei 2024Durasi11:00BahasaKoreanLabelAt AreaKronologi Hyuna Nabillera(2022) Attitude(2024) Singel dalam album Attitude Q&ADirilis: 2 Mei 2024 Attitude adalah album mini kesembilan dari penyanyi-penulis lagu dan penyanyi rap asal Korea Selatan Hyuna. Album mini ini dirilis pada tanggal 2 Mei 2024, melalui At Area. Album mini ini terdiri dari empat lagu, termasuk singel utama Q&A.[1] Referensi ^ [가요소식] 현�...

 

Óbuda

Part of District III of Budapest, Hungary Óbuda Town Hall Óbuda (‹See Tfd›German: Alt-Ofen, lit. 'Ur-Buda' or 'Old Buda') is, together with Buda and Pest, one of the three cities that were unified to form the Hungarian capital city of Budapest in 1873. Today, together with Békásmegyer, Óbuda forms a part of the city's third district, although the toponym is also sometimes used for northern Buda as a whole. The neighborhood proper is centered on Fő tér beside the Szentlé...