PROFILPELAJAR.COM

Biblia pierwszego Kościoła
Inne nazwy	Nowy Testament. Przekład na Wielki Jubileusz Roku 2000 (NT)
Skrót(y)	BPK
Kanon	katolicki oraz apokryfy Septuaginty
Język	polski
Opublikowanie Nowego Testamentu	2000
Opublikowanie Starego Testamentu	2014
Opublikowanie kompletnego przekładu	2016
Tłumacz(e)	ks. prof. dr hab. Remigiusz Popowski
Wydawca	Oficyna Wydawnicza Vocatio
Przynależność religijna	Katolicyzm
	Księga Rodzaju 1, 1-3
	Najpierw Bóg stworzył niebo i ziemię. Ziemia jednak była niewidoczna i niewyposażona. Ciemność zalegała nad otchłanią, a tchnienie Boga niosło się nad wodami. Bóg zatem rzekł: „Niech się stanie światło”, i światło nastało.
	Ewangelia Jana 3, 16
	Bo tak Bóg umiłował świat, że Syna jednorodzonego wydał, aby każdy wierzący w Niego nie zginął, lecz otrzymał życie wieczne.

Biblia pierwszego Kościoła – katolicki przekład Biblii na język polski przygotowany przez ks. prof. Remigiusza Popowskiego SDB na podstawie dwóch niezależnych edycji.

Jako pierwszy w roku 2000 ukazał się Nowy Testament (2000), w roku 2013 wydana została Septuaginta. Natomiast w 2016 – dwa lata po śmierci tłumacza – te dwie edycje połączono w jeden kompletny przekład. W przypadku Septuaginty – był to pierwszy kompletny przekład na język polski greckiego tłumaczenia Starego Testamentu^[1].

Wydawcą przekładu była Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, a publikacja oraz obie jej części ukazały się w ramach Prymasowskiej Serii Biblijnej.

Nowy Testament

Nowy Testament przetłumaczony z greki ukazał się w roku 2000, jako Nowy Testament. Przekład na Wielki Jubileusz Roku 2000. Podstawą tłumaczenia było 27. wydanie Novum Testamentum Graece Nestle-Alanda^[2].

Jako jeden z niewielu polskich przekładów, praca Popowskiego zawiera ciągły tekst wszystkich ksiąg Nowego Testamentu – bez podziału na logiczne cząstki ksiąg. Tłumacz wyjaśniał, że zdecydował się na ten krok, gdyż takich cząstek nie ma też w oryginale greckim^[3].

W 2002 wydano poręczną wersję przekładu. W latach 2008 oraz 2010 nakładem Vocatio ukazał się Nowy Testament dla moderatorów. Obok przekładu Popowskiego z pewnymi zmianami redakcyjnymi, zawierał on polską adaptację angielskiego The Serendipity New Testament – komentarzy i pytań, które mogą być wykorzystane do prowadzenia praktycznego studium biblijnego^[4].

Stary Testament (Septuaginta)

W roku 2013 jako 37. tom Prymasowskiej Serii Biblijnej ukazał się przekład Septuaginty, czyli greckiego tłumaczenia Starego Testamentu. W 2014 został wznowiony i zaopatrzony w onomastykon, czyli zbiór nazw występujących w Septuagincie^[5].

Źródłem przekładu była Septuaginta w krytycznym wydaniu Alfreda Rahlfsa w edycji z roku 2006.

Przekład miał charakter literacki, jego celem miało być zachowanie sensu podstawy przekładu, przy zachowaniu zasad gramatyki polskiej^[6].

Jednym z pragnień tłumacza było takie formowanie zdań, by były zwięzłe, by swoją rytmiką ułatwiały głośne czytanie i by w miarę jego uzdolnień były piękne, ale by równocześnie zachowywały myśl tekstu podstawowego^[7].

Tytuły ksiąg Popowski przyjął za greckim przekładem, również jeśli było to niezgodne z oryginałem hebrajskim i polską tradycją przekładową. Na przykład Pierwszą i Drugą Księgę Samuela za Septuagintą nazwał Pierwszą i Drugą Księgą Królewską, zaś księgi tradycyjnie tak nazywane zyskały miano Trzeciej i Czwartej^[8]. Podobnie postąpił z imionami własnymi, które w przekładzie Popowskiego podano w transliteracji z wersji greckiej, z wyjątkiem tych najbardziej utrwalonych (np. Mojżesz).

Spośród ksiąg nieobecnych w kanonie (i uznawanych za większość kościołów za apokryficzne) przetłumaczone zostały: Pierwsza Księga Ezdrasza^[a], Trzecia i Czwarta Księga Machabejska oraz Księga Psalmów Salomona. Niektóre z nich są obecne w kanonie prawosławnym czy w etiopskim.

Dodano także obecną w niektórych rękopisach Septuaginty Księgę Pieśni, zbiór 15 pieśni wziętych z cytatów kilku ksiąg Biblii Starego i Nowego Testamentu oraz obecnych w tradycji Kościoła.

Wydanie zbiorcze

W roku 2016, jako 43. tom Prymasowskiej Serii Biblijnej ukazała się „Biblia pierwszego Kościoła”, łącząca treść wydanych wcześniej obu samodzielnych edycji: Nowego Testamentu i Septuaginty.

Celem wydania, według wstępu wydawcy było przybliżenie współczesnemu czytelnikowi ksiąg uznawanych za święte przez pierwszych chrześcijan. Podkreślono, że większość cytatów biblijnych w Nowym Testamencie jest zgodna właśnie ze Starym Testamentem w greckim przekładzie Septuaginty^[9].

W porównaniu z wydaniami indywidualnymi w Starym Testamencie zastosowano kilka zmian. Zrezygnowano z apokryfów, przyjmując kanon katolicki obejmujący w Starym Testamencie 46 ksiąg. Układ ksiąg i ich nazewnictwo dostosowano do przyjętego powszechnie w polskim Kościele katolickim, np. w Biblii Tysiąclecia^[10]. Zrezygnowano także ze wstępów do poszczególnych ksiąg.

W 2017 ukazało się też specjalne wydanie BPK w miękkiej okładce i 8 kolorach. Księgi deuterokanoniczne wyróżniono w nim kolorem granatowym, zaś słowa Jezusa – czerwonym^[11]. Takie wyróżnienie zastosowano po raz pierwszy w wydaniu drukowanym Biblii wydanej w języku polskim^[b]^[12].

Recepcja przekładu

Zdaniem prof. dr. hab. Andrzeja Zaborskiego z Instytutu Filologii Orientalnej UJ, przekład Nowego Testamentu Popowskiego to obok Biblii Ewangelicznej Anny Józak i Piotra Zaremby, najlepszy przekład Nowego Testamentu na współczesny język polski. Językoznawca, odnosząc się do polskich przekładów Pisma Świętego, wyraża opinię, że: ...lepiej byłoby, żeby w roli konsultantów występowali teolodzy, a przekładali dobrzy tłumacze, chyba że kiedyś znajdzie się ktoś dobrze łączący wszystkie konieczne dziedziny wiedzy oraz umiejętności, czego bardzo bliski okazał się ks. Popowski, a w jeszcze większym stopniu Anna Józak i Piotr Zaremba, których przekłady, niestety mało znane, uważam za najlepsze...^[13]

Antoni Tronina w swojej recenzji Septuaginty podkreślał, że szczególnie wartościowe są przypisy, które uwzględniają tło kulturowe Septuaginty, a także wstępy do ksiąg, które w sposób przystępny przybliżają ich przesłanie. Zwrócił też uwagę, że przekład ten ułatwia także lekturę Nowego Testamentu^[14].

Uwagi

↑ Dla znanej z rękopisów Septuaginty Pierwszej Księgi Ezdrasza przyjęto w polskiej biblistyce nazwę 3 Księga Ezdrasza. Zobacz też: Księgi Ezdrasza.
↑ Jako pierwsza różnobarwne wyróżnianie fragmentów zastosowała w wydaniu internetowym niekompletna Biblia Nowego Tysiąclecia w roku 2012.

Przypisy

↑ Popowski 2013 ↓, s. xi.
↑ Popowski 2000 ↓, stopka redakcyjna.
↑ Popowski 2000 ↓, s. xii.
↑ Nowy Testament dla moderatorów [online], Księgarnia Vocatio [dostęp 2018-02-20] .
↑ Popowski 2017 ↓, s. xiii.
↑ Popowski 2013 ↓, s. xxiI.
↑ Popowski 2013 ↓, s. xxiv.
↑ Popowski 2013 ↓, s. xxii.
↑ Popowski 2017 ↓, s. xi-xii.
↑ Popowski 2017 ↓, s. xii.
↑ Biblia pierwszego Kościoła, „biblia.wiara.pl”, 18 października 2017 [dostęp 2018-02-20] .
↑ Biblia Pierwszego Kościoła – Recenzje chrześcijańskie [online], recenzjechrzescijanskie.pl [dostęp 2018-02-20] .
↑ Recepcja Transfer Przekład. T. 3. Warszawa: Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, 2005.
↑ AntoniA. Tronina AntoniA., Septuaginta – wydanie drugie, poprawione i uzupełnione Biblii [online], teologia.jezuici.pl, 11 czerwca 2014 [dostęp 2018-02-20] .

Bibliografia

Remigiusz Popowski: Nowy Testament. Przekład na Wielki Jubileusz Roku 2000. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Vocatio, 2000. ISBN 83-7146-154-2.
Remigiusz Popowski: Septuaginta, czyli Biblia Starego Testamentu wraz z księgami deuterokanonicznymi i apokryfami. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Vocatio, 2013. ISBN 978-83-7829-040-7.
Remigiusz Popowski: Biblia pierwszego Kościoła. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Vocatio, 2017. ISBN 978-83-7829-235-7.