Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu – polskie przekłady poszczególnych ksiąg Biblii wraz z naukowym komentarzem i ekskursami. Nazywane „Komentarzami KUL-owskimi”[1] z racji związku większości autorów z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim. Wydawcą przekładów było Pallottinum.
Tomy z przekładami ksiąg Nowego Testamentu ukazywały się w latach 1959–1979. Tomy z przekładami ksiąg Starego Testamentu ukazywały się od 1962 do 2020 roku. W 2020 roku, jako ostatni tom, ukazała się Księga Syracha, którą komentarzem opatrzył Hugolin Langkammer[2].
Pomysłodawcami serii komentarzy dotyczącej Starego Testamentu byli Stanisław Łach i Stanisław Styś (po śmierci Stysia do redakcji dołączył Lech Stachowiak). Po śmierci Stanisława Łacha (1983) oraz Lecha Stachowiaka (1997) odpowiedzialnym za serię był Ryszard Rubinkiewcz (zm. 2011), a w ostatnich latach – aż do jej pomyślnego zakończenia – Mirosław Wróbel.
Komentarz miał być, zgodnie z przedmową do pierwszego tomu: oparty na solidnych podstawach naukowych, ale skierowany nie tylko do biblistów i teologów, ale także do duchowieństwa i ogółu katolickiej inteligencji[3]. Redaktorzy przyznawali, że mieli kłopot z zebraniem dostatecznej liczby współpracowników, gdyż specjalistów z dziedziny Starego Testamentu było mniej[4]. Treść przekładów po ich ukończeniu miała być wydana łącznie z krótszym komentarzem – nie doszło jednak do tego.
Każdy z tomów zawiera szczegółowy komentarz, przewyższający czasami wielokrotnie rozmiarem sam tekst. Aparat naukowy uzupełnia bibliografia, skorowidze i mapy. Wybrane zagadnienia były dodatkowo opisywane w postaci ekskursów.
Serię pozytywnie przyjął kardynał Stefan Wyszyński, który w dedykacji do pierwszego tomu pisał o potrzebie odczuwanej przez społeczeństwo, jak też wysokim poziomie przygotowania Biblistów do tego dzieła[5].
W ankiecie biblistów polskich, którą w 1999 przeprowadziła Katolicka Agencja Informacyjna przekład zwyciężył w dwóch kategoriach: wierności i staranności, a w łącznej punktacji zajął drugie miejsce, ustępując wyłącznie Biblii poznańskiej[6].
Tradycję Komentarzy KUL-owskich kontynuuje Biblia lubelska. Część wydanych w ramach Biblii Lubelskiej tomów została napisana przez tych samych autorów, a tekst przekładów jest zbliżony.
Lista poszczególnych tomów
Pismo Święte Nowego Testamentu
Redakcja naukowa przekładu: Feliks Gryglewicz, Eugeniusz Dąbrowski.
Seria znana jest również jako: Pismo Święte Nowego Testamentu w 12 tomach.
Tom
|
Tytuł
|
Autor przekładu
|
Rok wydania
|
I
|
Nowy Testament na tle epoki – Geografia, Historia
|
Eugeniusz Dąbrowski
|
1958 (wyd. II popr. 1965)
|
II
|
Nowy Testament na tle epoki – Kultura
|
Eugeniusz Dąbrowski
|
1958
|
III-1
|
Ewangelia według św. Mateusza
|
Józef Homerski
|
1979
|
III-2
|
Ewangelia według św. Marka
|
Hugolin Langkammer
|
1977
|
III-3
|
Ewangelia według św. Łukasza
|
Feliks Gryglewicz
|
1974
|
IV
|
Ewangelia według św. Jana
|
Lech Stachowiak
|
1975
|
V
|
Dzieje Apostolskie
|
Eugeniusz Dąbrowski
|
1961
|
VI-1
|
List do Rzymian
|
Kazimierz Romaniuk
|
1978
|
VI-2
|
List do Galatów
|
Edward Szymanek
|
1978
|
VII
|
Listy do Koryntian
|
Eugeniusz Dąbrowski
|
1965
|
VIII
|
Listy Więzienne
|
Augustyn Jankowski
|
1962
|
IX
|
Listy do Tesaloniczan i Pasterskie
|
Jan Piotr Stępień
|
1979
|
X
|
List do Hebrajczyków
|
Stanisław Łach
|
1959
|
XI
|
Listy Katolickie
|
Feliks Gryglewicz
|
1959
|
XII
|
Apokalipsa świętego Jana
|
Augustyn Jankowski
|
1959
|
XIII-uzupełniający
|
Księgi Nowego Przymierza
|
Józef Błażej Łach
|
2020
|
Pismo Święte Starego Testamentu
Redakcja naukowa przekładu: Lech Stachowiak, Stanisław Łach.
Tom
|
Tytuł
|
Autor przekładu
|
Rok wydania
|
I-1
|
Księga Rodzaju
|
Stanisław Łach
|
1962
|
I-2
|
Księga Wyjścia
|
Stanisław Łach
|
1964
|
II-1
|
Księga Kapłańska
|
Stanisław Łach
|
1970
|
II-2
|
Księga Liczb
|
Stanisław Łach
|
1970
|
II-3
|
Księga Powtórzonego Prawa
|
Stanisław Łach
|
1971
|
III-1
|
Księga Jozuego
|
Józef Błażej Łach
|
2013
|
III-2
|
Księga Sędziów i Księga Rut
|
Józef Błażej Łach
|
2015
|
III-uzupełniający
|
Historia czasów Starego Testamentu
|
Józef Jelito
|
1961
|
IV-1
|
Księgi Samuela
|
Jan Łach
|
1973
|
IV-2
|
Księgi 1-2 Królów
|
Józef Błażej Łach
|
2007
|
V-1
|
1-2 Księga Kronik
|
Hugolin Langkammer
|
2011
|
V-2
|
Księgi Ezdrasza i Nehemiasza
|
Hugolin Langkammer
|
1971
|
VI-1-3
|
Księgi: Tobiasza, Judyty, Estery
|
Praca zbiorowa
|
1963
|
VI-4
|
Księgi Machabejskie
|
Feliks Gryglewicz
|
1961
|
VII-1
|
Księga Hioba
|
Czesław Jakubiec
|
1974
|
VII-2
|
Księga Psalmów
|
Stanisław Łach
|
1990
|
VIII-1
|
Księga Przysłów
|
Stanisław Potocki
|
2008
|
VIII-2
|
Księga Koheleta
|
Marian Filipiak
|
1980
|
VIII-3
|
Księga Mądrości
|
Kazimierz Romaniuk
|
1969
|
VIII-4
|
Księga Pieśni nad Pieśniami
|
Hugolin Langkammer
|
2016
|
VIII-5
|
Księga Syracha
|
Hugolin Langkammer
|
2020
|
IX-1
|
Księga Izajasza
|
Lech Stachowiak
|
1996
|
IX-2
|
Księga Izajasza
|
Lech Stachowiak
|
1996
|
X-1
|
Księga Jeremiasza
|
Lech Stachowiak
|
1967
|
X-2
|
Lamentacje i Księga Barucha
|
Lech Stachowiak
|
1968
|
XI-1
|
Księga Ezechiela
|
Józef Homerski
|
2013
|
XI-2
|
Księga Daniela
|
Józef Homerski
|
2008
|
XII-1
|
Księgi Proroków Mniejszych
|
Praca zbiorowa[a]
|
1968
|
XII-2
|
Księgi Proroków Mniejszych
|
Praca zbiorowa[b]
|
1968
|
XII-3
|
Księgi Ludu Bożego Starego Przymierza
|
Józef Błażej Łach
|
2018
|
Uwagi
- ↑ Autorzy: Księga Ozeasza - Jan Drozd, Księga Joela - Jan Drozd, Księga Amosa - Edward Zawiszewski, Księga Abdiasza - Edward Zawiszewski, Księga Jonasza - Stanisław Potocki, Księga Micheasza - Piotr Szefler
- ↑ Autorzy: Księga Nahuma - Piotr Szefler, Księga Habakuka - Stanisław Stańczyk, Księga Sofoniasza - Stanisław Potocki, Księga Aggeusza - Michał Peter, Księga Zachariasza - Józef Homerski, Księga Malachiasza - Michał Peter
Przypisy
- ↑ Charakterystyka w serwisie Pismo Święte Nowego Testamentu – Antologia polskich przekładów po II wojnie światowej (1945-2009)
- ↑ Podręczniki biblijne / Księga Syracha - Pallottinum.pl [online], pallottinum.pl [dostęp 2020-04-21] .
- ↑ Pismo Święte Starego Testamentu: Tom I, część I, s. 8
- ↑ Pismo Święte Starego Testamentu: Tom I, część I, s. 7
- ↑ Pismo Święte Starego Testamentu: Tom I, część I, s. 5
- ↑ Waldemar Chrostowski: Biblistyka katolicka w Polsce na progu XXI wieku. W: Katolicki komentarz biblijny. Raymond E. Brown, Joseph A. Fitzmyer, Roland E. Murphy (red. wyd. oryg.), Waldemar Chrostowski (red. wyd. pol.). Warszawa: 2001, s. 1771-1773. ISBN 83-7146-080-5.
Przekłady historyczne (XV–XIX w.) | |
---|
Przekłady współczesne (XX–XXI w.) | Katolickie |
| Tylko Nowy Testament |
|
---|
Tylko Stary Testament |
|
---|
|
---|
Protestanckie | |
---|
Inne | |
---|
Specjalistyczne |
|
---|
Literackie |
|
---|
Adaptacje gwarowe |
|
---|
|
---|